شاهنامه ی فردوسی از همان آغاز، طی ادوار مختلف مورد استقبال و توجّه گروه های مختلف قرار گرفت، به گونه ای که در طول تاریخ ادبیّات ایران برای هیچ اثری به اندازه ی شاهنامه، گزیده تهیّه نشده است. در این پایان نامه، ضمن توجّه به سیر تطوّر تاریخی منتخبات شاهنامه گزیده ها و منتخبات این اثر در چهار گروه کلّی، طبقه بندی شده و با رویکرد انتقادی مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، معلوم شده است که تا عصر حاضر بخش عمده ای از منتخبات شاهنامه در سرزمین هند فراهم آمده و رواج گزیده نویسی در ایران، به ویژه، حاصل خدمات ارزنده ی محمّد علی فروغی در زمینه ی شاهنامه پژوهی و تعیین سال 1313 به عنوان سال هزاره ی فردوسی بوده است. هم چنین در این پژوهش نشان داده شده است که دو خلاصه ی فروغی از شاهنامه در زمره ی کلیدی ترین و مهم ترین خلاصه های شاهنامه اند که اغلب گزیده نویسان در تلخیص شاهنامه از آن ها تأثیر پذیرفته اند. تا امروز صدها گزیده و منتخب از شاهنامه با رویکردها و نگرش های متفاوت فراهم آمده که رشد چشمگیر آن در دهه ی اخیر در حوزه ی نقد و تحلیل و بررسی ابیات شاهنامه بسیار مشهود است. در این پایان نامه، دلایل و زمینه های پیدایش این گزیده ها در زمان ها و مکان های مختلف بررسی شده است.

یکی از ضروری ترین پژوهش ها و مطالعات بنیادی در عرصه ی فردوسی شناسی و شاهنامه پژوهی شناسایی، معرّفی و بررسی آثاری است که در پیوند با فردوسی و شاهنامه نوشته شده است. شناخت توصیفی و انتقادی مقالات این حوزه به منظور مراجعه و استفاده و نیز پرهیز از دوباره کاری و انجام کارهای موازی ضروری است و جاهای خالی پژوهش نیز در این شیوه مشخّص می گردد. در این رساله به معرّفی و بررسی انتقادی 1070 مقاله ی مرتبط با فردوسی و شاهنامه از سال 1371 تا 1380 پرداخته شده است. هر مقاله در سه بخش مضامین اصلی، منابع اصلی و نقد و نظر معرّفی و بررسی شده و بازتاب مقالات اصیل در دیگر مقالات بازنموده شده است. مهم ترین آسیب های مقالات دهه ی هفتاد شامل بی توجّهی به پیشینه ی پژوهش ، استفاده از چاپ های نامعتبر، به کارگیری زبان نامناسب، توصیفی و سطحی بودن، پراکندگی و عدم انسجام، تکرار، تحمیل معنا به متن، ناآشنایی با داستان ها و شخصیّت های شاهنامه، غیر علمی بودن برخی از مقالات انتقادی، ناهماهنگی عنوان با محتوا، پرداختن به مطالب حاشیه ای و نامربوط و ذکر نکردن یا ذکر ناقص منابع، چاپ مورد استفاده و شماره ی ابیات است.