چکیده: انسان از گذشتههای بسیار دور همگام با مواد مخدر با گیاهان روانگردان و علیالخصوص شاهدانه وکوکا آشنا بوده و از حدود پنج هزار سال پیش از برگ کوکا در جشنهای مذهبی و مداوای بیماران استفاده میکرد.در زمان پیامبر نیز گیاه روانگردان و مصرفکنندگان آن مورد لعنت خدا قرار گرفته بودند.ایرانیان هم از زمان زرتشت به طبیعت و استفاده از گیاهان توجه داشته و از شاهدانه استفاده میکردند،به گونهای که مصرف حشیش در دوران اسماعیلیه،صفویه، سامانیان و قاجار رایج بوده اما در حدود دو سه قرن اخیر این مواد بعنوان یک معضل سیاسی،اجتماعی مورد توجه قرار گرفته و نظر مجامع بین المللی را به خود جلب کرد،در نتیجه کنوانسیونهای 1971و1988م در مورد مواد روانگردان تصویب گردید،ایران هم برای اولین بار در سال 1354 و تحت تأثیر کنوانسیون1971 قانون مربوط به مواد روانگردان (پیسکوتروپ) را تصویب نمود و ساخت، فروش، عرضه برای فروش و برخی عناوین دیگر در مورد مواد روانگردان صنعتی را جرمانگاری نمود اگر چه کشت شاهدانه و دیگر اعمال مرتبط با آن در قانون مواد مخدر مصوب سال 67 جرم انگاری گردید. با رشد و گسترش علوم وفنآوری و تولید انواع جدیدی از مواد روانگردان خصوصاً شیشه وl.s.d وافزایش رو به رشد مصرفکنندگان آن قانون سال 54 دارای کاستیهایی شد، لذا در سال 89 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر،اصلاح و روانگردان های صنعتی غیردارویی به آن ادغام شد و رسیدگی به آن درصلاحیت دادگاه انقلاب قرار گرفت که این امر تأثیر بسزایی در مقابله با این جرایم داشت،اگر چه در زمینه مصرف آن ضعفهایی وجود دارد.همچنین ایران با ملحق شدن به کنوانسیونهای مذکور و نیز انعقاد موافقتنامههای دوجانبه با برخی کشورها،در عرصه بینالمللی نیزاقداماتی در این راستا انجام داده است.

هدف پژوهش، بررسی جرم شناختی علل و عوامل گرایش مردم کردنشین ایران به جرم قاچاق کالا بوده و با پژوهش حاضر می خواستم تا علل و عوامل ارتکاب این جرم را مورد شناسایی قرار داده و از این طریق بتوان راهکاری برای رفع این معضل که دامنگیر کشور و علی الخصوص مناطق کردنشین شده است، یافته و اقداماتی در این راستا صورت پذیرد. روش نمونه گیری : با توجه به جامعه آماری، از روش نمونه گیری تصادفی استفاده می گردد. در این روش قسمتی از افراد (عناصر یا واحدها) را با روش خاصی به صورت انتخاب تصادفی برمی گزینند. طرح پژوهش : این پژوهش شامل دو بخش است. بخش اول مفهوم شناسی،انواع،عناصر،آثار و علل قاچاق کالا و بخش دوم به علل جرم شناختی گرایش به قاچاق کالا در مناطق کردنشین از منظر تحقیق میدانی اختصاص یافته است. و در آخر نتیجه تحقیق مورد نظر ، در سه بند "نتیجه گیری" ،"پیشنهادها"و "راهکارهای پیشگیرانه"جمع بندی شده است. نتیجه کلی: ورود و خروج غیر قانونی کالا یکی از موضوعات مهمی است که موجب نگرانی مسئولان و دست اندرکاران امور تجارت خارجی کشور شده است. این نوع قاچاق که به علت فرار از مالیات و پرداخت حقوق و عوارض گمرکی صورت می گیرد، لطمات جبران ناپذیری به اقتصاد و سرمایه ملی کشور وارد می کند. در تحقیق حاضر در صدد جستجوی علل و عوامل موثر در پدیده قاچاق در کشور علی الخصوص در مناطق غربی و کردنشین کشور مان برآمده و مورد تحقیق قرار دادیم.