نام پژوهشگر: منیژه ربیعی رودسری
دلاور نامدار منیژه ربیعی رودسری
نظام اداری ساسانیان از تشکیلات منسجمی برخوردار بود. که این موضوع در زمان خود منحصر به فرد به شمار می رفت. ساسانیان دیوانهای مهمی در دستگاه خود داشتند که از جمله مهمترین آنها می توان به دیوان وزارت ، دیوان برید ، دیوان سپاه و دیوان دادگستری اشاره کرد. اواخر دور? ساسانی مقارن شد با شکل گیری و قدرت یافتن اسلام و اعراب. اعراب جاهلی قبل از اسلام به صورت قبیله ای زندگی می کردند و حکمرانان و روسای قبایل فاقد شیو? حکومتی بودند. با ظهور تمدن اسلام و به وجود آمدن شیو? حکومت خلافتی که اوج آن در دور? عباسیان نمود پیدا کرد، وجود یک نظام اداری و تشکیلات منظم اجتناب ناپذیر بود. لذا عباسیان که حکومت خود را مدیون ایرانیان به خصوص ابومسلم خراسانی بودند، در ادار? کشور از شیو? حکومتی ایران تأثیر پذیرفتند؛ از یک سو ساختار اداری خلافت را بر مبنای حکومت داری ساسانیان پایه ریزی کردند و از سوی دیگر بسیاری از مقامات عالی را به ایرانیان واگذار کردند. حتی در دوره هایی وزارت که مهمترین مقام بعد از خلیفه بود در اختیار ایرانیان قرار گرفت از جمله مهمترین آنها وزارت برمکیان و فضل بن سهل را می توان نام برد.
مبین باورصاد احمدپور حسن درخشی
دوران اشکانی یکی از شکوهمندترین ادوار ایران محسوب می شود. نقش این سلسله نه تنها از نظر تاریخ سیاسی در تجدید عظمت و استقلال ایران حائز اهمیت است بلکه از نظر شهر سازی، هنری و معماری نیز یک عصر متحول و پویا است، اشکانیان ضمن به کار گیری شهرسازی مدور، در هنر معماری نیز فنونی را به طور استادانه در سطح وسیع پایه ریزی کردند و آن به کارگیری ایوان طاقدار بود، هنر های مرتبط با معماری نیز در این دوران همچون تکنیک آجر چینی و سنگ کاری نیز یا اولین بار مورد استفاده قرار گرفت و یا طرح های بدیعی به آن افزوده گردید،در عین حال می توان گفت معماران این دوران وارث سنت های مختلف بودند از یک سو سنت های کهن آسیای مرکزی را با خود به همراه داشتند و از سوی دیگر به ویژگی های سنتی ایران توجه داشتند، البته می توان سنت های یونان را نیز به آن اضافه کرد که در طول حکومت یونانیان در ایران رواج یافت. اما از مهمترین ویژگی های شهر های اشکانی می توان به مدور بودن آنها اشاره کرد، البته تا حدودی شهرسازی یونانی در این دوره تاثیر داشته اشت.در ضمن از دیگر خصوصیات معماری اشکانی نیز می توان به تنوع مصالح مختلف و بوم آوردآنها اشاره کرد. اشکانیان با در نظر گرفتن موقعیت جغرافیایی، سیاسی شهرها،معابد و کاخ ها را می ساختند. البته در این میان هنر یونانی توانسته بود به معماری کاخ ها و معابد هم نفوذ کند.