آنزیم ها کاتالیزور واکنش های بیوشیمیایی هستند که سرعت فرایند های را افزایش می دهند. در میان آنزیم ها، آنزیم لیپاز (تری آسیل گلیسرول هیدرولاز) بعنوان آنزیمی لیپولیتیک کاربرد وسیعی در صنعت شامل: صنایع غذایی، دارویی، شوینده، چرم و تولید بیودیزل دارد. در این پژوهش آنزیم لیپاز بیرون سلولی در حالت فرمانتاسیون بستر جامد از سوبسترای سبوس برنج در حضور میکروارگانیسم aspergillus niger ncim 584 تولید شد. اثر سه پارامترهای عملیاتی، شامل: غلظت روغن زیتون ، غلظت گلوکز و نسبت رطوبت برای بهینه سازی تولید آنزیم لیپاز در فرمانتاسیون حالت جامد با استفاده از روش سطح پاسخ و تحت حالت طراحی مرکب (ccd) انجام شد. مقادیر بهینه غلظت روغن زیتون، غلظت گلوکز و نسبت رطوبت ترتیب% 1.78g/gdss و%2.54g/gdss و 1/95 بدست آمد پارامترهایی شامل: دما و ph، که بر روی فعالیت آنزیم در واکنشهای آنزیمی تاثیر می گذارند، در شرایط بهینه مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین، شرایط تولید و خصوصیات محیط کشت برای تولید بهینه لیپاز خارج سلولی از قارچ a. niger مورد بررسی شد. تولید آنزیم درمحیط کشت غوطه ور با استفاده از آرد سویا به عنوان جزء اصلی محیط کشت انجام شد.بهترین غلظت روغن زیتون، گلوکز و درصد وزنی آرد سویا برای تولید لیپاز بترتیب 12g/l و 12.5g/l و %7.5w/w بدست آمد. ترکیب دو منیع نیتروژنی عصاره مخمر و پپتون در غلظت 0.5g/l بعنوان بهترین منبع نیتروژنی انتخاب شد. فعالیت آنزیمی در حضور یون کلسیم در غلظت 7.5mm بیشترین مقدار را نشان داد.