سرطان مری از سرطان های دستگاه گوارش ویکی از ده سرطان شایع بدخیم در سطح جهان است(بیش از 300000مورد جدید در سال)که شواهد اخیر بیانگر افزایش شیوع ان میباشد.تنوع جغرافیایی در شیوع سرطان مری بیش از هر سرطان دیگر دیده میشود.به طوری که این سرطان از شمال چین تا شمال ایران گزارش شده است و به عنوان (کمربند سرطان مری)نامیده می شود.سوال اساسی این است که ایا چیزی در محیط همانند اب.غذا.خاک و گیاهان وجود دارد که سبب ایجاد این بیماری می شود و یا این یک مسئله ژنتیکی است؟گروهای بزرگ بین المللی با صرف هزینه بسیار زیادی در حال پژوهش هستند.با توجه به اینکه اکتیویته خاک از جمله عوامل خطر ساز شناخته شده است در این پروژه خاک سطحی وعمقی مناطق مختلف استان گلستان به روش طیف سنجی گاما اندازه گیری شده و نوع رادیو نوکلیید های مختلف همانند k40- tl208- bi212- pb212-th228- bi214- ....-pb214- ra 226-th 234 موجود در خاک بررسی شده است .در انادزه گیری طیف سنجی پرتو گاما که در این پروژه تحقیقاتی از این روش استفاده میشود بزار اندازه گیری شامل اشکار ساز hpge,تقویت کننده. تحلیل گر بس کاناله است

کلیه ساکنین کره زمین در محیط کار و زندگی در معرض مقدار کمی ازپرتوهای یوننده هستند. مقدار کم پرتوگیری نیز می تواند سبب افزایش احتمال ایجاد سرطان و نقایص ژنتیکی شود. در بعضی موارد پرتوزایی مجاور چشمه های آبگرم به دلیل غلظت بالای رادیوم- 226 و محصولات واپاشی آن بیش از مناطق نرمال است. علاوه بر این، رادیونوکلیدهای متفاوتی در تعدادی از چشمه های آب معدنی مشاهده شده است. با توجه به استفاده عموم افراد از چشمه های آب معدنی به دلیل خاصیت درمانی آنها، تنظیم دستورالعملی بر مبنای میزان پرتوزایی در مظهر چشمه های آب معدنی ضروری به نظر می رسد. جهت تعیین اهمیت اندازه گیری رادیواکتیویته طبیعی آب های معدنی، در این پروژه پژوهشی نوع و میزان اکتیویته چندین چشمه آب معدنی که در منطقه جغرافیایی وسیعی قرار دارند به روش طیف سنجی پرتو گاما بررسی شده است. برای تعیین اکتیویته طبیعی رادیونوکلید tl208 از زنجیره واپاشی th 232 و نیز bi214 از زنجیره واپاشی u238 اندازه گیری شده و با مقدار اکتیویته این رادیونوکلید ها در آب چشمه رامسر که کاملاً شناخته شده است، مقایسه شده است. نتایج این اندازه گیری ها که اولین بار برای این چشمه های معدنی بدون اعمال گزینشی انجام شده، پتانسیل زیاد آلودگی رادیواکتیو در تعدادی از این نمونه ها را نشان می دهد که در بعضی موارد بصورت آب شرب مورد استفاده قرار می گیرد.

در این بررسی تعدادی از نمونه های سفال مربوط به دوره پیش از تاریخ استان اصفهان (هزاره چهارم پیش از میلاد) متعلق به محوطه های باستانی چغاحسن، لهرامش، جمالو و گاویاران به منظور تعیین نوع و نیز غلظت عناصر موجود، مطالعه شده اند. هدف از این کار پاسخ به این سوال می باشدکه " آیا با در دست داشتن این اطلاعات در مورد تعداد محدودی از نمونه های سفالی مربوط به این مناطق، می توان منشاء نمونه های سفال ناشناخته دیگر را تعیین نمود؟" برای این منظور با استفاده از یکی از روش های آنالیز مواد با باریکه یونی، یعنی روش آنالیز پیکسی، در آزمایشگاه وان دو گراف سازمان انرژی اتمی ایران، تعدادی از نمونه های سفال مربوط به مناطق ذکر شده مورد مطالعه قرار گرفته و نوع و غلظت عناصر موجود در آنها مشخص شد. از آنجا که روش آنالیز پیکسی جزء روش های آنالیزی است که غیر مخرب، سریع، حساس، همه کاره و همگانی است یعنی می توان با استفاده از آن به اطلاعات هم در مورد خواص اجزای کوچک و هم در باره خواص کپه ای نمونه ها دست یافت و نیز می توان آن را در مورد اشیاء مختلف در اندازه های مختلف به کار برد، در این بررسی از این روش آنالیز استفاده شده است. با بررسی جداول و نمودارهای به دست آمده و جمعبندی نتایج، مشخص شد که درصد هر کدام از عناصر موجود، در نمونه های متعلق به کدام منطقه باستانی دارای بیشترین مقدار می باشد. همچنین نمونه های متعلق به هر منطقه در مورد کدام عناصر دارای بیشترین مقدار انحراف استاندارد می باشند. با در دست داشتن این دو مورد می توان با آنالیز هر نمونه سفال جدیدی با اطمینان زیاد منشاء آن را تعیین نمود. کلیدواژه ها: روش آنالیز پیکسی، نوع عناصر، غلظت عناصر، نمونه سفال باستانی

مواد متخلخل همانند سیلیسیوم و آلومینای نانو متخلخل در تجهیزات الکترونیکی، آشکارسازها، نانو ساختارها و تولید نانو سیم ها و نالوله ها کاربرد های زیادی پیدا کرده اند. مشخصه یابی ساختاری این مواد چالشی پیش روی پژوهشگران می باشد. برای نمونه های ناهمگن می توان با استفاده از روش های iba اطلاعاتی را در رابطه با نوع، غلظت و نمایه عمقی عناصر این نمونه ها به دست آورد. روش های آنالیز با باریکه یونی (همانند (rbs,erd,nra به طور گسترده ای در تعیین نمایه عمقی مواد مورد استفاده قرار می گیرند. انتظار می رود در مواد متخلخل با ساختار ستونی نمایه عمقی عناصر و اثرات ساختار در طیف iba ظاهر شوند. هدف این پروژه بررسی مهم ترین اثرات قابل اندازه گیری توسط روش های iba برای نمونه آلومینای نانومتخلخل است. به این منظور روش هایی همچون پس پراکندگی کشسان، پراکندگی ناکشسانِ تشدیدی و روش nra مورد استفاده قرار گرفته است. نشان داده شد که به دلیل افت وخیزهای مسیر عبوری یون ها در عبور از ساختار ماده متخلخل طیف های اندازه گیری شده و پهنای قله تشدیدی تحت تاثیر قرار می گیرد. همچنین در طیف rbs پراکندگی ها در سطح آلومینای نانومتخلخل کاهش می یابند. این اثر برای یون های فرودی موازی با راستای حفره ها قابل ملاحظه می باشد. با استفاده از پدیده پهن-شدگی قله تشدیدی و افزایش انرژی یون های فرودی می توان تاثیر ساختار را در عمق بیشتری از نمونه مطالعه نمود. همچنین با استفاده از پروتون های گسیلی از برهم کنش هسته ای تا عمق 15 نمونه ها آنالیز شد و عناصر انباشت شده در چنین نمونه هایی بررسی شد. تحلیل نتایج اندازه گیری نشان داد که ترکیب عنصری نمونه ها با نسبت al2o3 تفاوت فاحشی دارد و همچنین عمق حفره ها کمتر از مقدار پیش بینی شده تعیین شده است.

یکی از مهم ترین روش های درمان سرطان، رادیو تراپی تطبیقی یا آی ام آر تی نام دارد که در آن از پرتو های نافذ جهت از بین بردن تومور استفاده می شود. در این روش به منظور جلوگیری از رسیدن دز به بافت سالم از تجهیزات خاصی مانند فیلتر ها، یکسوساز ها و کمپنساتورها بر سر راه اشعه قرار استفاده می شود. کلیماتور ها یا یکسوساز ها معمولا از فلزاتی مانند تنگستن که توانایی میرایی اشعه ی گاما را دارند ساخته می شوند. در این پایان نامه به منظور بررسی توانایی میرایی تنگستن و همچنین تغییرات دز در هنگام عبور از شکاف های کم عرض از فلز تنگستنی به طول 6، عرض 4و ضخامت 8/0 سانتی متر استفاده شده است. نتایج نشان داد که 8/0 سانتی متر از این فلز میزان دز را به 0.7 مقداراولیه کاهش می دهد. یکی دیگر از فلزاتی که توانایی میرایی گاما را دارند سرب می باشد. بدین منظور از چند قطعه فلز سرب به ضخامت های 1 سانتی متر که به صورتهای متفاوت بر روی یکدیگر چیده شده بودند، به عنوان کلیماتور استفاده شد نتایج نشان داد که 1 سانتی متر از این فلز میزان دز را به 57/0 مقدار اولیه کاهش می دهد. ضمن این که به بررسی تغییرات دز در اعماق مختلف نیز پرداخته شد به منظور اطمینان از صحت آزمایشات تمامی آنها شبیه سازی و با نتایج عملی مقایسه شدند.

تعیین چگالی با استفاده از فناوری هسته ای، می تواند اطلاعات ذیقیمتی برای صنایع متعدد فراهم کند. از برهم کنش پرتو گاما با محیط اطراف سعی شده تا اطلاعات مربوط به چگالی آن تعیین شود . از آنجا که تضعیف پرتو گاما تابعی از چگالی الکترون محیط می باشد که به نوبه خود تابعی از چگالی حجمی محیط اطراف است ، دستیابی به چگالی محیط ممکن می شود . که با تحلیل میزان شار تضعیف شده یک چشمه گاما با اکتیویته معین امکان ارزیابی چگالی محیط اطراف ممکن خواهد بود . این روش جایگزین بسیار مناسبی برای روش های آنالیز وقت گیر و هزینه بر شیمیایی می شود . غیر مخرب و بدون تماس بودن آن از مزیت دیگر این روش آنالیز است. برای اندازه گیری چگالی با استفاده از چشمه گاما دو مدل وجود دارد :یکی استفاده از گامای پس پراکنده از مواد و دیگری استفاده از گامای عبوری. در این پژوهش از مدل گامای عبوری استفاده شده است . که با استفاده از آن ضریب تضعیف جرم ، نمونه های مختلف شامل پلکسی گلاس، شیشه، آلومینیوم، آهن و استنلس استیل با ضخامت و جرم حجمی متفاوت اندازه گیری شده است. لازم به ذکر است، چشمه و آشکارساز گامای بکاررفته در این پژوهش به ترتیب ،137 cs با اکتیویته ci? 5.7 و آشکارساز یدورو سدیم فعال شده با تالیم 3.1 in می باشند . همچنین برای اعتبارسنجی به این پژوهش از کد شبیه سازی مونت کارلوی geant4 استفاده شده است . که نتایج اندازه گیری های بعمل آمده تطابق خوبی را بین مقادیر بدست آمده از روش، تجربی و شبیه سازی نشان می دهد .

فرآیند برانگیختگی کولنی یکی از کارآمدترین روش های تعیین ساختار ترازهای هسته ای است. با استفاده از این پدیده مطالعه نسبت های گذار الکترومغناطیسی، احتمال گذار هسته ای کاهش یافته، سطح مقطع کلی دیفرانسیلی بر هم کنش ، غلظت ایزوتوپی عناصر، توابع برانگیختگی و بررسی طیف ارتعاشی و چرخشی هسته ها به خصوص هسته های تغییر شکل یافته ممکن است. در این پروژه کارشناسی ارشد، توابع برانگیختگی هدف های hf, ta, gd وw بصورت نظری و تجربی تعیین شده است. هسته ها با عدد جرمی دربازه 190 150 دارای ترازهای کم انرژی هستند و همچنین مقادیر گشتاور چهار قطبی الکتریکی به نسبت ثابت و بزرگی در مقایسه با سایر هسته ها دارند. بنابر این می توان آن ها را با استفاده از انرژی های پایین برانگیخته کرد. برای انجام آزمایش های این پایان نامه از تجهیزات آزمایشگاه و اندوگراف پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای سازمان انرژی اتمی استفاده شده است. شتابدهنده و اندوگراف 3mv بکار گرفته شده است. با باریکه بروتون در بازه انرژی 2mev تا 2/9 mev ، هسته ها برانگیخته و پرتوهای گاما و ایکس مشخصه گسیلی با استفاده از آشکارسازنیم رسانای ژرمانیوم فوق خالص، آشکارسازی شد. با استفاده از سیستم s 100 و تحلیل گر چند کاناله، داده ها جمع آوری، تحلیل و طیف سنجی آن ها انجام شده است. طیف بدست آمده توسط نرم افزار winoxas شبیه سازی و تحلیل شده و مقادیر بهره پرتوهای گاما گسیلی اندازه گیری شده است. سپس تابع برانگیختگی محاسبه و نمودارهای بهره نسبی بر حسب انرژی آن ها بدست آمده است و سپس با نتایج نظری بدست آمده مقایسه شد. با توجه به تابع برانگیختگی بدست آمده برای هر هسته، حساسیت اندازه گیری غلظت ایزوتوپ های مختلف هسته های مورد مطالعه تعیین شده است.

امروزه مواد متخلخل دارای اهمیت و کاربردهای زیادی در صنعت می باشند. از میان این مواد آلومینای نانو متخلخل به علت داشتن خواص منحصر به فرد می تواند در موارد مختلفی مانند پوشش های مقاوم به فرسایش و غلاف های هدایت کننده الیاف و سیم ها استفاده گردد. با استفاده از روش های iba می توان بدون آسیب رساندن به نمونه از جزئیاتی همچون نوع عناصر، نمایه غلظت بر حسب عمق و ساختار کلی ماده مورد آنالیز با خبر شد. به همین منظور با استفاده از روش rbs و استفاده از باریکه های پروتون و هلیوم نمایه عمقی نانوسیم های اتباشت شده در نمونه ها و همچنین نمایه عمقی عناصر تشکیل دهنده قالب را به تفکیک به دست آوردیم و مورد بررسی قرار دادیم. همچنین با استفاده از روش های pixe و micropixe توانستیم نوع و غلظت عناصر هدف را به تفکیک به دست آورده و درباره همگنی عناصر در نمونه اطلاعاتی کسب کنیم.