هدف: این تحقیق، بررسی نقش آموزش پذیری فضاهای باز مجتمع های مسکونی با رویکرد افزایش خلاقیت در کودکان در قالب یک مدل علّی است. روش: روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی طرح مدلیابی روابط ساختاری می باشد که 124 نفر از والدین ساکن در مجتمع های مسکونی شهرک شهید فلاحی و شهرک امید تهران به شیوه خوشه ای تصادفی انتخاب شدند تا 57 سوال پرسشنامه مربوط به دیدگاه والدین در فضاهای باز مجتمع های مسکونی را پاسخ دهند. روایی ابزار مورد بررسی از روش محتوایی و سازه مورد مطالعه نشان داد که ابزار دارای روایی مناسبی است . همچنین میزان پایایی این ابزار با استفاده از روش آلفای کرونباخ 954/0=? بدست آمده است. با استفاده از روش تحلیل مسیر و رگرسیون و تعیین اثرات مستقیم و غیر مستقیم متغیرها بر آموزش پذیری فضاهای باز مجتمع های مسکونی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نشان دادند که عوامل برای ارتقاء خلاقیت در کودکان ساکن در مجتمع های مسکونی به تبعیت از روابط مستقیم و غیرمستقیم صورت می پذیرد. نتیجه گیری: نتایج بدست آمده نشان داد که، متغیر های عوامل طبیعی (پوشش گیاهی)، فرم فضا، ارگونومی به طور مستقیم بر آموزش پذیری فضاهای باز مجتمع های مسکونی تاثیر دارند و متغیر های انعطاف پذیری وسایل بازی کودکان، عوامل محرک بصری به طور غیرمستقیم بر آموزش پذیری فضاهای باز مجتمع های مسکونی تاثیر دارند. همچنین در انتها نتایج تحقیق در قالب طراحی یک نمونه موردی مجتمع مسکونی در تهران به انجام رسید.

چکیده در این پژوهش هدف آن بوده است که به بررسی مفهوم خلاقیت و علل و عوامل پرورش یک فرد خلاق و نیز بررسی کارکردها و اجزای فضای باز مدرسه با تأکید بر مدارس ابتدایی و خصوصیات و نیازهای کودکان این دوره، پرداخته و راهکارهایی برای معماری فضاهای باز آموزشی مبتنی بر تقویت خلاقیت فراگیران به عنوان ساکنین مدرسه ارائه شود. پژوهش از لحاظ هدف، بنیادی و از نظر ماهیت، کمی- کیفی می باشد. در این پژوهش دو روش مورد استفاده قرا گرفته اند:الف)روش تحقیق پیمایشی(زمینه یابی): ب)روش تحقیق همبستگی.جامعه آماری مورد بررسی دو گروه بوده اند.گروه اول: شامل تمامی معلمان،مربیان و مدارس ابتدایی شهر تهران که در سال 1389 مشغول به فعالیت بوده اند می باشد. گروه دوم: شامل کلیه متخصصان و اساتیدی است که در دانشگاه های شهید رجایی،علم و صنعت، شهید بهشتی و جامعه مهندسان سازمان نوسازی و مدارس فعالیت داشته اند.برای گروه اول از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شده است. در مجموع 10 مدرسه ابتدایی(5 مدرسه دخترانه و 5 مدرسه پسرانه) به طور تصادفی انتخاب گشتند که حجم نمونه آن 204 نفر بوده است. از قسمت دوم جامعه یعنی متخصصان و اساتید دانشگاه های شهید رجایی،علم و صنعت، شهید بهشتی و جامعه مهندسان سازمان نوسازی و مدارس، 36 نفر با محقق همکاری نموده اند.پژوهشگر به منظور سنجش دیدگاه افراد مورد بررسی از پرسشنامه های طراحی شده توسط شفایی(1388)، استفاده نموده است. بر اساس یافته ها عوامل پنج گان? تحریک کنندگی عناصر طبیعی ، انعطاف پذیری عملکردها، کنجکاوی و بازی- مشارکت و خیال پردازی مورد بررسی، توسط معلمان و مربیان ؛ و اساتید و متخصصان تأیید شده اند. سپس محقق با استفاده از نرم افزار amosبه بررسی مدل اولیه و مدل اصلاح شده پرداخته است.مدل اصلاح شده، دارای برازش به مراتب بهتری با داده هاست، زیرا دارای خی دوی نسبتا پایین تری است؛ و نسبت به مدل اولیه مقادیرrmsea ، aic ، bicپایین تر و cfi بالاتری داشته است.در مدل اصلاح شده تمام ضرایب مسیر(به استثنای ضریب مسیر انعطاف پذیری عملکردها و کنجکاوی؛و کنجکاوی و بازی- مشارکت)، دارای مقادیر بالا و معناداری بوده اند. در انتها پژوهشگر بر اساس یافته ها راهکارهایی را ارائه داده است.

موضوع این پژوهش طراحی محله براساس تاثیر ویژگی های کالبدی فضای باز عمومی در افزایش تعاملات و رفتار اجتماعی می باشد. پژوهش مورد نظر در محله نارمک واقع در منطقه 4 و 8 تهران انجام گرفته است. محله نارمک اولین تجربه شهرسازی مدرن ایرانی می باشد و دارای سلسله مراتب شهری می باشد. 100 نفر از اهالی نارمک به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند تا به پرسشنامه 12 سوالی پژوهش پاسخ دهند. در این تحقیق از روش پیمایشی استفاده گردیده است؛ که برای انجام آن پرسشنامه ای تنظیم گردید. روایی ابزار اندازه گیری پژوهش از روش محتوایی و سازه مورد مطالعه نشان دادکه ابزار دارای روایی مناسبی است. همچنین میزان پایایی این ابزار با استفاده از روش آلفای کرونباخ 0.730= ? بدست آمده است. بعد از تحلیل پرسشنامه ها و تحلیل عاملی، سه عامل پنهان کشف گردید. که عبارتند از: جذابیت و زیبایی، امنیت و آرامش و دسترسی و سلسله مراتب. در ادامه پژوهش از آزمون تی برای معناداری این سه عامل استفاده گردید و نشان داد که توافق بسیار بالایی با دو عامل جذابیت و زیبایی و امنیت و آرامش می باشد و توافق با دسترسی و سلسله مراتب برابر با 70% می باشد. در نتیجه این پژوهش نشان می دهد که عامل زیبایی و جذابیت، متغیر وابسته و اثرپذیر می باشد و عامل امنیت و آرامش، متغیر میانجی و یا تعدیل می باشد و عامل دسترسی و سلسله مراتب، متغیر مستقل و اثرگذار می باشد. که هر سه بر افزایش تعاملات و رفتار اجتماعی اثرگذار می باشد. سپس طراحی با توجه به عوامل اشاره شده صورت گرفت.

چکیده هدف این تحقیق تعیین عوامل پاسخ دهی فضاهای باز آپارتمان های مسکونی است. در این تحقیق از روش توصیفی (پیمایشی) استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه ساکنان آپارتمان های مسکونی دو طبقه و بالاتر شهر زواره می باشد و نمونه آماری شامل 210 نفر که با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری پرسشنامه محقق ساخته است که روایی آن توسط اساتید راهنما و مشاور تایید و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 93/0، تعیین شد. با روش تحلیل مسیر که نوعی مدل یابی اکتشافی است متغیرهای تحقیق با استفاده از نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفته و میزان رابطه آن ها بدست آمده است. با بررسی تأثیرات مستقیم و غیر مستقیم متغیرها مدل پیشنهادی اصلاح شد و انتخاب گردید سپس داده ها توسط نرم افزار spss به طور کامل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و به صورت آمار توصیفی و استنباطی ارائه گردیده است. نتایج تحقیق نشان داد: که افزایش امنیت، توجه به کیفیات فضایی و برقراری روابط اجتماعی بین ساکنین موجب استفاده بیشتر افراد از فضای باز آپارتمان های مسکونی می گردد. واژگان کلیدی: فضای باز، آپارتمان مسکونی، پاسخ دهی، امنیت، کیفیت فضایی، روابط اجتماعی

چکیده امروزه به دلیل تغییرات روز افزون و پرشتاب جوامع بشری و نقش کلیدی تعلیم و تربیت در تربیت نسل خلاق به منظور توان رو به رو شدن با این تغییرات، اهمیت و ضرورت خلاقیت و عوامل موثر بر آن در تعلیم و تربیت بیش از هر زمان دیگری آشکار شده است. خلاقیت و نوآوری از مهم ترین اهداف آموزش و پرورش و جزء مهم ترین رسالت سازمان های آموزشی است، هدف از تحقیق حاضر، دستیابی به معیارهای طراحی فضاهای هنرستان دخترانه با تأکید بر بهره گیری از قابلیت های محیطی موثر بر ذهن و رفتار نوجوانان و رویکرد ارتقاء خلاقیت آنان است. در این تحقیق، بر پایه تلفیق نظریات مرتبط با موضوع تحقیق، از روش تحقیق پیمایشی استفاده شده و بر اساس نتایج تحقیق، معیارهای معمارانه برای طراحی فضاهای آموزشی در جهت ارتقاء انگیزش و خلاقیت هنرجویان استنتاج گردیده است. تا با بکارگیری این معیارها بتوان فضاها را به گونه ای طراحی کرد که قدرت کنجکاوی و ابتکار هنرجویان ارتقاء یابد. روش تحقیق این پژوهش، از نوع زمینه یابی و کاربردی است. جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه هنرآموزان شهر تهران در سال تحصیلی 91-90 می باشند. روش نمونه گیری، خوشه ای چند مرحله ای است و حجم نمونه در این تحقیق 124 هنرآموز می باشد. برای جمع آوری اطلاعات تحقیق، از پرسشنامه های محقق ساخته استفاده شده است. اطلاعات حاصله پس از طبقه بندی، با استفاده از نرم افزار آماری spss، به مقتضای نوع متغیرها و ارتباط آنها با یکدیگر توسط آزمون تی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته، نتایج زیر بدست آمده است . • ایجاد انعطاف پذیری عملکردی در فضاهای آموزشی • ایجاد تنوع در فضاهای آموزشی • ایجاد ارتباط درون و بیرون در فضاهای آموزشی • ایجاد تنوع فرم در فضاهای آموزشی

در این پژوهش هدف آن بوده است که به بررسی مفهوم رضایتمندی و عوامل ارتقاء رضایت دانش آموزان از مدرسه پرداخته شود. پژوهش از لحاظ هدف، بنیادی و از نظر ماهیت، کمی- کیفی می باشد. در این پژوهش دو روش مورد استفاده قرا گرفته اند: الف)روش تحقیق پیمایشی(زمینه یابی) ب)روش تحقیق همبستگی. جامعه آماری مورد بررسی در این پژوهش دانش آموزان دوره متوسطه مدارس شهر قم است. برای نمونه گیری از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شده است. حجم نمونه آماری آن 118 نفر بوده است. به منظور سنجش دیدگاه افراد، به تدوین جدول هدف و محتوا بر اساس مطالعات انجام شده و مصاحبه با معماران صاحب نظر، پرداخته شده است. باتوجه به این جدول پرسشنامه ای طراحی شده و میان جامعه توزیع گردیده است. پس از طبقه بندی اطلاعات بدست آمده با استفاده از نرم افزار spss، به بررسی وتحلیل آن پرداخته شده است. پنج عامل موثر بر رضایتمندی استخراج گردید. این عوامل عبارتند از: آسایش کالبدی، ادراک محیطی، امنیت روانی، جذابیت محیطی، احساس تعلق. عامل های حاصله با آزمون t مورد تجزیه و تحلیل واقع گردید. در نهایت مشخص شد که با اطمینان 95 درصدی میانگین نمونه بزرگ تر ازمیانگین جامعه است. همچنین جامعه آماری حداقل 70 درصد با این عامل توافق داشته اند. در انتها بر اساس یافته ها نیم رخ نظری ترسیم گردیده و پیشنهادها و راهکارهایی جهت تحقق رضایتمندی ارائه شده است. با توجه به این راهکارها نمونه ای از مدرسه متوسطه را در شهر قم طراحی شده است.

امروزه در سطح شهر تهران شاهد نوعی آشفتگی بصری هستیم. انواع بی نظمی در نمای ساختمانها موجب ایجاد منظر نا مناسب شهری در تهران است.با علم به اینکه شهرداری تهران مسئول نظارت بر ساخت و ساز ساختمان ها می باشد و از سویی اکنون حجم مورد توجهی از ساختمانها در حال احداث یا در آینده ای نزدیک احداث می شوند؛ احساس نیاز به ضوابطی می شود که توسط آنها بتوان بر عملکرد عاملین ساخت و ساز نظارت نمود و منظر شهری را غنی ساخت. با نگاهی به شهرهای دیگر کشورهای جهان می توان نمونه های مناسبی از منظر شهری را یافت و این نظم بصری در رفتار شهروندان اثر مثبتی را داراست. در طول تحقیق ابتدا با نگاهی به گذشته تاریخ معماری ایران وحدت نماهای ساختمانی به وضوح یافت می شود که استخراج قوانین حاکم بر آنها در حوزه تحقیق تاریخی و به صورت ریخت شناسانه و پدیدارشناسانه،گام اول این پژوهش به شمار می رود. سپس با مشاهده ضوابط دیگر شهر ها از طریق سامانه اینترنت الگوهایی از دیگر نقاط جهان و در زمان حال یافت شد. با مصاحبه از اساتید صاحب نام معماری و تحلیل محتوای متون تخصصی ، برخی از عمده علل ایجاد منظر کنونی شهری تهران مورد بررسی قرار گرفته است. سپس با بررسی هویت شهروندان تهرانی در زمان حاضر به صورتی که در حوصله تحقیق بگنجد از نقطه نظر ابعاد تاریخی، طبیعی و مصنوع، از طرفی و با مروری بر اصول زیبایی شناختی از طرف دیگر؛ سعی بر آن شده است که ضوابطی پیرامون طراحی نما ارائه گردد. این مهم در مدخلی از خیابان ولیعصر تهران توسط محقق باز خوانی شده و طراحی بر روی آن صورت پذیرفته است.

پژوهش مورد نظر در شهرک شهید بروجردی واقع در منطقه 14 تهران انجام گرفته است. 155 نفر از اهالی این مجتمع مسکونی به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند تا به پرسشنامه 30 سوالی پژوهش پاسخ دهند. در این تحقیق از روش پیمایشی استفاده گردیده است؛ که برای انجام آن پرسشنامه ای تنظیم گردید. روایی ابزار اندازه گیری پژوهش از روش محتوایی و سازه مورد مطالعه نشان دادکه ابزار دارای روایی مناسبی است. همچنین میزان پایایی این ابزار با استفاده از روش آلفای کرونباخ 0.868= ? بدست آمده است. بعد از تحلیل پرسشنامه ها و تحلیل عاملی، هفت عامل پنهان موثر در تعاملات اجتماعی در فضای باز مجتمع های مسکونی کشف گردید. که عبارتند از: کاربری های اجتماع پذیر، امنیت ،حریم ،مبلمان ، مشارکت پذیری، دسترسی بصری و کالبدی، چشم انداز در عین عدم اشراف. در نهایت داده ها در نرم افزار آماری spss و بوسیله ضرائب اسپیرمن و کندال، تحلیل همبستگی شدند و روابط معنادار بین متغیرهای دخیل در اجتماع پذیری، استنباط گردید.

مکان یابی مدارس در شهر بزرگی چون تهران همواره با مشکلات عدیده‏ای روبه‏رو بوده است.تعدد عوامل موثر در مکانیابی مدارس و افزایش روز افزون مشکلات زندگی شهری لزوم استفاده از روشهای موثر و سیستمهای رایانه‏ای را در مکانیابی مدارس بیش از پیش آشکار ساخته است. از طرفی با در نظر گرفتن تهدیدات فزاینده پیش روی کشور، اهمیت توجه به پدافند غیر عامل جهت کاستن از آسیب پذیری نیروی انسانی و مستحدثات و تجهیزات کشور و استمرار فعالیتها و خدمات زیر بنایی و تداوم اداره کشور در شرایط بحرانی ناشی از تهدید دوچندان می گردد. کارآمد بودن پدافند غیرعامل مشروط به جامع بودن، هوشمند بودن، سریع بودن، درصد خطای پا یین و به روز بودن آن می باشد که این مهم تنها با استفاده از نرم افزارها و سیستم هایی ممکن است که بستری مناسب برای تحقق یافتن آنها را فراهم می کنند. هدف این پژوهش مکان یابی و طراحی مدرسه ای در تهران با رعایت ضوابط پدافند غیرعامل می باشد. در این تحقیق داده‏های مکانی از روی نقشه‏های رقومی تهیه و داده‏های توصیفی نیز با استفاده از مدارک، اسناد، آمار و پژوهشهای میدانی، جمع آوری و به پایگاه اطلاعاتی نرم افزار arcgis متصل شد.سپس برای هر یک از اصول موثر پدافند غیر عامل در مکانیابی مدارس، لایه‏ای تهیه گردید. سپس وزن هریک از عوامل و شاخص ها با به کار بستن روش دلفی و متد تاپ سیس و در نهایت ترکیب نقشه ها با تکنیک روی هم گذاری لایه ها ، مناسب‏ترین مکانها برای تأسیس مدارس جدید پیشنهاد گردید. در نهایت یکی از سایتها به عنوان گزینه طراحی انتخاب و یک دبستان ده کلاسه با توجه به اصول پدافند غیر عامل در سایت مذکور طراحی گردید.

مطالعات انجام شده بیانگر این مطلب می باشند که شرایط کالبدی محیط به طرز چشمگیری بر راندمان و کارایی یادگیری فردی و گروهی تأثیرگذار است از سوی دیگر شناخت نیازهای جسمی-روانی دانش آموزان مبتنی بر دستاوردهای علوم انسانی و تربیتی در جهت مناسب سازی فضاهای آموزشی و هماهنگ نمودن فضای معماری با نیازهای ایشان دارای اهمیت است. لذا تلاش بر این است که با این پژوهش رضایتمندی به عنوان یکی از فاکتورهای موثر در کیفیت معماری مدارس شناسایی و قدمی در رشد و بهبود شرایط برداشته شود. تا علاوه بر رفع نیازهای اولیه به ملاحظات کیفی نیز پرداخته شود. پژوهش حاضر از لحاظ هدف از جمله تحقیقات بنیادی و از نظر ماهیت در مجموعه پژوهش های کمی- کیفی قرار می گیرد لذا از روش تحقیق پیمایشی(زمینه یابی ) که اطلاعات آن به صورت ترکیبی از شیوه های کمی و کیفی جمع آوری شده، استفاده شده است و به تجزیه و تحلیل روابط بین متغیرها پرداخته شده است. محقق خود مبادرت به تولید اطلاعات نموده و این اطلاعات را از نمونه آماری جمع آوری نموده و در سطح معنی داری نتایج حاصله را به جامعه آماری تعمیم داده است. بدین ترتیب با مقایسه دقیق ویژگی های مختلف موارد، به استنباط رسیده است. جامعه آماری مورد بررسی در این پژوهش دانش آموزان دوره متوسطه مدارس شهر تهران است. برای نمونه گیری از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده شده است. حجم نمونه آماری آن 70 نفر بوده است. به منظور سنجش دیدگاه افراد، به تدوین جدول هدف و محتوا بر اساس مطالعات انجام شده و مصاحبه با متخصصین صاحب نظر در زمینه آموزشی و علوم تربیتی، پرداخته شده است و با استفاده از روش تحلیل عاملی به شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر در این زمینه پرداخته است و سپس پرسشنامه در دو بخش تصویری و گزینه ای طراحی شده و میان جامعه توزیع گردیده است. پس از طبقه بندی اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار spss، به بررسی و تحلیل آن پرداخته شده است و در نهایت پنج عامل موثر بر رضایتمندی شامل 1) انعطاف پذیری و ابعاد فضایی، 2) خوانایی و دسترسی-پذیری ،3) زیبایی فضا،4) آسایش محیطی، 5) قلمرو و مشارکت افراد استخراج گردیده است. بنابراین آنچه حاصل شده است بیانگر این مطلب است که در راستای جلب رضایت افراد از فضاهای آموزشی توجه به عوامل ذکرشده در طراحی دخیل هستند که در راستای تحقق هر یک از این عوامل، ریزمولفه هایی نقش دارند که در طراحی با مدنظر قرار دادن این ریزمولفه ها می توان به مولفه های اصلی موثر بر رضایتمندی افراد و در نهایت فضای آموزشی که افراد در آن با رضایتمندی زمان خود را می-گذرانند دست یافت. در انتها بر اساس یافته ها، پیشنهادها و راهکارهایی در قالب اصول طراحی جهت تحقق رضایتمندی ارائه شده و با توجه به این راهکارها نمونه ای از مدارس متوسطه در شهر تهران طراحی شده است.

در طول دوران اسلامی در ایران مجموعه های آرامگاهی فاخری ساخته شده است. مجموعه های کم نظیری که از دیرباز تا کنون کارکرد داشته و هسته اولیه شکل گیری مجموعه ها یک شخصیت مذهبی یا سیاسی بوده است. این مجموعه ها با دارا بودن فضاهای مذهبی، اقامتی و خدماتی تاثیر بسزایی در توسعه و گسترش شهرها داشته اند. در اکثر این فضاها فعالیت های مذهبی اجتماعی رخ داده و افراد به صورت جمعی حضور می یافتند. مانند کاروانسراها، بازارها و جماعت خانه های اهل تصوف که به فضاهای آرامگاهی الحاق می شدند. با توجه به اهمیت این مجموعه های آرامگاهی در معماری ایران دوره اسلامی و تاکید دین اسلام بر احکام اجتماعی، کنکاش و پژوهش در ابعاد مختلف این عناصر در مجموعه ها از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این پژوهش از تلفیق دو روش تحقیق تحلیل محتوا (کتابخانه ای) و تطبیقی (میدانی) استفاده شده است. با توجه به اهمیت و تاثیر مجموعه های آرامگاهی در میان جوامع اسلامی با تحقیق در منابع کتابخانه ای و مقایسه سایر مجموعه ها به مبانی نظری جامعی برای خلق فضاهای مورد نیاز و هماهنگ با فضای تاریخی دست یافتیم. پروژه پیشنهادی بازارچه ی سنتی در حد فاصل مسجد جامع و مقبره بایزید قرار می گیرد و باعث یکپارچه شدن بافت تاریخی و تقویت محورهای آن می شود. احیای بازار قدیم شهر با هدف کمک به اقتصاد شهر و جذب گردشگران و حفظ ارزش های فرهنگی و تاریخی انجام شده است. در کنار آن بنای میان افزای فرهنگی خدماتی برای مردم شهر و پژوهشگران در نظر گرفته شده است. با تغییر کاربری حمام قاجاری بافت نیز به موزه سعی بر حفظ آثار تاریخی برای آیندگان شده است. در طراحی این پروژه مطالعات بسیاری بر روی سفرنامه ها و تحقیقات انجام شده بر روی بافت تاریخی و مصاحبه با مردم محلی و قدیمی شهر انجام شده است تا بتوان بنایی هماهنگ با بافت تاریخی و مفید برای اقتصاد و رونق مجموعه و شهر ایجاد نمود.

مشارکت مردمی به عنوان یکی از پیش شرط های لازم برای پایداری بافت های شهری از جمله بافت های کهن می باشد که دارای عناصری چون طبقه ی اجتماعی، آگاهی اجتماعی، احساس تعلق، اعتماد اجتماعی و... است. با توجه به این که میزان هر یک از مؤلفه ها در جوامع مختلف متفاوت است؛ پژوهش حاضر به بررسی تأثیر مشارکت مردمی بر حسب مؤلفه های آن به ساماندهی بافت کهن محله بریانک تهران پرداخته است. نوع پژوهش تحلیلی- پیمایشی است. و روش جمع آوری داده ها به شیوه کتابخانه ای(اسنادی، نقشه،...) و میدانی(مشاهده، پرسشنامه و مصاحبه) صورت گرفته و تجزیه و تحلیل آن ها با استفاده از نرم افزارهای spss و excel و با به کارگیری آزمون های پیرسون و رگرسیون چند متغیره انجام شده است. ابزار مورد استفاده در تحقیق حاضر، پرسشنامه می باشد که بعد از سنجش اعتبار و پایایی آن، به مرحله اجرا درآمده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که احساس تعلق و اعتماد اجتماعی بر ساماندهی به عنوان متغیر وابسته نقش دارند؛ بین آگاهی اجتماعی و ساماندهی پایدار رابطه وجود دارد، همچنین تبیین کننده ی این امر است که متغیر طبقه ی اجتماعی بر ساماندهی پایدار تأثیرگذار نیست. در نهایت در رابطه با نتایج پژوهش نیز راهکارهایی ارائه گردیده است.

موفقیت و پیشرفت های انسان در گرو اندیشه های بارور و موثر اوست. در عصر گسترش روز افزون اطلاعات و ارتباطات، مسئله ای که بیش از هر چیز توجه پژوهشگران را به خود معطوف کرده است، چگونگی رشد و ارتقا این اندیشه های بارور و خلاق است. علم روان شناسی ثابت کرده است که بهترین زمان برای تربیت و شکوفایی استعدادهای انسان، دوره ی کودکی اوست زیرا تمام صفات اکتسابی و الگوهای رفتاری و عادات لازم در این زمان اخذ می شود و شخصیت واقعی کودک بر اساس همین عامل شکل می گیرد(نساجی زاده، 1384، ص. 46). در سال های اخیر تحقیقات بسیاری انجام شده است که از میان عوامل متعدد تاثیرگذار در رشد خلاقیت کودک؛ شیوه های آموزشی، جنبه های عاطفی-شناختی و نیز مسائل تربیتی مورد بررسی قرار گرفته اند؛ اما به تاثیر کیفیت فضای معماری در پرورش خلاقیت، کمتر توجه شده است(شفایی و مدنی، 1389، ص.215). این در حالی است که مطالعات نشان داده است شرایط فیزیکی محیط، رفتار ساکنین در آن محیط را تحت تاثیر قرار داده و در بروز رفتارهای هنجار و ناهنجار و پرورش و ارتقای خلاقیت موثر می باشد. طبق نظریه ی جان لنگ تغییر در محیط مصنوع مستقیما منجر به تغییر در رفتارها خواهد گردید(مرتضوی، 1376، ص. 15). بنابراین تمامی محیط هایی که کودکان در آن حضور می یابند، در شکل گیری شخصیت کودک و رفتار او موثر اند. در این بین فضاهای آموزشی به عنوان یکی از مهم ترین محیط های اثر گذار در شخصیت کودک از اهمیت ویژه ای برخوردار خواهند بود. کانون پرورش فکری کودکان یک نهاد فرهنگی و کمک آموزشی است که با تولید و انتشار کتاب، فیلم، نمایش و ایجاد پایگاه هایی برای عرضه ی این محصولات و برگزاری کلاس های متعدد پرورشی و کمک آموزشی به منظور غنی کردن اوقات فراغت و ارتقاء توانمندی و استعدادهای کودکان در سال 1344 تاسیس شد و تا به امروز به فعالیت خود ادامه داده است. با توجه به این اهداف والا، انتظار می رود کانون پرورش فکری کودکان حضور و نقشی پررنگ تر و موثرتر در راستای شکوفایی و ارتقا خلاقیت و توانمندی های کودکان ایفا نماید این در حالی است که تجربه ی سال های گذشته، گویای این مطلب است که کارکرد کنونی این نهاد از ماهیت وجودی آن فاصله گرفته است به بیانی دیگر کانون پرورش فکری کودکان به نهادی تک بعدی بدل شده است که به جای شناسایی و پرورش استعداد و خلاقیت کودکان، به نگهداری و پر کردن اوقات فراغت آنان اکتفا نموده است. با توجه به تاثیر کیفیت فضای معماری در پرورش خلاقیت می توان یکی از دلایل مهم ناکارآمدی کانون پرورش فکری کودکان را معماری ناکارآمد آن دانست. این نهاد همچون اغلب فضاهای آموزشی کودکان در ایران، فاقد طراحی مناسب کودکان و یا در فضاهای غیر آموزشی است به گونه ای که اکثر آن ها تنها ساختمان های اداری هستند که نیازهای اولیه ی کاربران خود را تامین می کنند و با نقاشی و رنگ آمیزی، ظاهرا به محیطی کودکانه تبدیل شده اند و به جای برخورداری از فضاهای متنوع؛ حیاط هایی که طبیعت را به کودکان عرضه می کنند و کارگاه و کلاس های پویا که برای کودکان و براساس نیازهایشان طراحی شده باشند، مکانی کلیشه ای برای استقرار کودکان را فراهم آورده اند. از این رو هدایت کودکانی که حضور در چنین فضایی را تجربه می کنند، به سوی نگاه و تفکر خلاقانه، سخت به نظر می رسد. چرا که بارور کردن روح کاوش و تقویت فرآیند تفکر و خلاقیت در کودک، زمانی ممکن و موثر است که این امکان برای او فراهم شود. اما با شناخت و تکیه بر قابلیت های کانون پرورش فکری و به کارگیری اصول ارتقا دهنده ی خلاقیت در طراحی فضاهای مختص کودکان، می توان نهادی را بنا نمود که علاوه بر تحقق اهداف ابتدایی خود، بستری باشد در جهت ارتقا انگیزش کودک برای بازی، کنجکاوی، خیال پردازی و مشارکت اجتماعی او تا بدین ترتیب زمینه ی شکوفایی و رشد خلاقیت کودک فراهم شود.

آموزش در وهله ی نخست به تعریف هویت، فرهنگ و ارزشهای یک جامعه می پردازد و در این راستا همه چیز در محیطی گرد هم می آیند که قابلیت های آن می تواند بر غنای عمل آموزش تأثیر بسزایی بگذارد. یکی از معانی مهم و موثر در ارتباط انسان و محیط که مورد توجه طراحان بوده است، حس تعلق می باشد. در روش های طراحی محیطی- علی رغم استفاده فراوان از این واژه- تعریف مشخص و معینی از این معنا و عناصر تشکیل دهنده آن ارائه نگردیده است. لذا با هدف شناسایی این حس در معماری به معرفی ابعاد مختلف حس تعلق و عوامل تشکیل دهنده آن پرداخته شد. بدین منظور، براساس روش پژوهش شناختی و با رویکردهای هستی شناسانه و معرفت شناسانه به بررسی ادبیات موضوع پرداخته می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد حس تعلق از معیارهای ارزیابی محیط های با کیفیت بوده و در معماری و رشته های طراحی محیطی، ویژگی های کالبدی نظیر فرم(رنگ، اندازه، شکل، مقیاس) و روابط اجزاء کالبدی با تامین و تاکید بر فعالیت های اجتماعی محیط، نقش مهم و موثر در شکل گیری حس تعلق دارا، می باشد که در نهایت مدلی از عوامل تاثیرگذار محیطی ارائه گردیده است.

امروزه دغدغه بسیاری از معماران و منتقدین آموزش معماری این است که دانشکده های معماری توانایی آن را ندارند تا دانشجویان خلاق و نوآور را وارد عرصه کار کنند.در باب این مشکل اگر چه پژوهشگران و اساتید معماری فعالیت های چشمگیری انجام داده اند اما این راه حل ها محدود به مسئله آموزش معماری است و این مسئله با رویکرد توجه به فضاهای آموزش معماری کمتر مورد تحلیل و پژوهش قرار گرفته است. از آنجایی که دانشجویان معماری در دوران تحصیل، زمان قابل ملاحظه ای را در محیط آموزش معماری سپری می کنند، لذا نمی توان نقش محیط آموزش را در برانگیختن انگیزه و پرورش استعدادهای خلاقه آنان نادیده انگاشت. پژوهش حاضر تلاشی است برای ارائه اصولی در برقراری، محیطی حمایتی از خلاقیت دانشجویان. با بدست آوردن الگوهایی در خلق فضاهای آموزش معماری و همسو کردن این الگو ها با نیاز دانشجویان، علاوه بر ارتقاء سطح پاسخگویی فضاهای آموزشی، دانشجویان را در بستری مناسب تر هم از لحاظ تمرکز ذهنی و هم ادراک حسی-بصری قرار خواهیم داد. در این صورت علاوه بر ارتقاء سطح انگیزشی و یادگیری موثرتر، فرآیند تفکر را برایشان تسهیل نموده و موجبات خلاقیت و نوآوری را در آنها فراهم می نماید. در راستای این هدف پس از جستجو در پایگاه داده ها و مرور ادبیات موضوع روش تحقیق توصیفی- تبیینی برای پژوهش انتخاب گردید. پس از شناسایی متغیرهای موثر، مصاحبه ای نیمه ساختار یافته با متخصصین انجام شد و مولفه های منتخب در ارتقاء خلاقیت و نوآوری شناسایی و استخراج گردیدند. پس از تحلیل محتوا،بر روی داده ها تجزیه و تحلیل صورت گرفت و فرضیه سازی انجام شد.بر اساس آمار توصیفی- استنباطی پرسشنامه ای محقق- ساخت تدوین گردید و پس از بررسی روایی و پایایی ابزار تحقیق، پرسشنامه میان جامعه آماری توزیع گردید. نمونه گیری به صورت خوشه ای تصادفی و حجم نمونه 95 نفر بوده است.با کمک نرم افزارamos میزان معنی دار بودن و ارتباط میان متغیرها بدست آمده و صحت فرضیه ها تایید گردید.یافته های پژوهش نشان می دهند که "حضور فیزیکی یا بصری طبیعت در آتلیه های معماری"و"ایجاد قلمرو شخصی برای دانشجویان در آتلیه های معماری"بر تمرکز،تفکر خلاق و انگیزه دانشجویان مثبت و معنادار است.در این راستا مدلی علی میان برخی صفات موثر بر خلاقیت دانشجویان معماری و برخی صفات کالبدی-فضایی بدست آمد که با بکارگیری ایده های حاصل از مدل تحقیق، میتوان فضاهای آتلیه دانشکده معماری را به گونه ای طراحی کرد که علاوه بر بالا بردن حس انگیزشی دانشجویان و افزایش تمرکز ذهنی، فرآیند تفکر را تسهیل نماید و در نتیجه باعث افزایش خلاقیت و نوآوری در آنان گردد.

سعی این پژوهش تعریف تامین محرمیت و ایجاد حریمی متناسب با حوزه های مختلف مدرسه با هدف دست یابی به آسایش و آرامش محیطی برای دختران می باشد.کیفیت این حریم به لحاظ کالبدی محصول کنش عوامل زیادی است. تحقیق پیش رو از نوع پژوهش های تحلیل عاملی اکتشافی و از لحاظ میزان و درجه کنترل متغیرها، غیر آزمایشی و توصیفی است. گردآوری داده ها به شکل میدانی صورت پذیرفته و به دلیل قابلیت تعمیم یافته ها از نوع پیمایشی محسوب می شود. پس از مرور ادبیات موضوع، مولفه های اثر گذار بر محرمیت و آسایش اقلیمی فضاهای آموزشی استخراج گردید. به منظور تعدیل مولفه ها، باتهیه پرسشنامه محقق ساخت و با استفاده ازتکنیک دلفی وشانون مولفه های دارای اهمیت بیشتر از نظر متخصصان استخراج و در مرحله دوم به کار گرفته شد. با آنالیز داده های پرسشنامه کاربران باروش تحلیل عاملی در نرم افزار spss، عوامل به دست آمده در اختیار اساتید قرار گرفته و به این ترتیب مولفه های ارتقاء دهنده حریم وآسایش اقلیمی در فضاهای آموزشی شناسایی شد. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می دهدکه آسایش محیطی، مکان یابی و دسترسی، امنیت و کنترل، درونگرایی وسلسله مراتب، انعطاف پذیری و مرزبندی، حریم و اقلیم،تعاملات اجتماعی و فضای واسط، وترجیحات فردی، از مهمترین عوامل تاثیر گذار بر افزایش سطح محرمیت فضاهای آموزشی می باشند.

در این پژوهش هدف آن بوده است که به بررسی مفهوم سرزندگی و عوامل ارتقاء سرزندگی در سرای کودکان بی سرپرست پرداخته شود. پژوهش از لحاظ هدف، بنیادی و از نظر ماهیت، کمی- کیفی می باشد. در این پژوهش دو روش مورد استفاده قرار گرفته اند: الف) روش تحقیق پیمایشی (زمینه یابی) ب) روش تحقیق همبستگی. جامعه آماری مورد بررسی در این پژوهش متخصصین معماری اعضای هیئت علمی دانشگاه هستند. به منظور سنجش دیدگاه افراد، به تدوین جدول هدف و محتوا بر اساس مطالعات انجام شده پرداخته شده است. با توجه به این جدول پرسشنامه ای طراحی شد و میان جامعه توزیع گردیده است. پس از طبقه بندی اطلاعات بدست آمده با استفاده از نرم افزار spssبه بررسی و تحلیل آن پرداخته شده است. پنج عامل موثر بر سرزندگی تایید گردید. این عوامل عبارتند از: آسایش کالبدی، کیفیت محیطی، ایمنی و امنیت، حس تعلق و مولفه های اجتماعی. عامل های حاصله با آزمون t مورد تجزیه و تحلیل واقع گردید. در نهایت مشخص شد با اطمینان 95 درصدی میانگین نمونه بزرگتر از میانگین جامعه است. همچنین جامعه آماری حداقل 70 درصد با این عامل توافق داشته اند. در انتها براساس یافته ها نیم رخ نظری ترسیم گردیده و پیشنهادها و راهکارهایی جهت ارتقاء سرزندگی ارائه شده است. با توجه به این راهکارها نمونه ای از دهکده کودکان بی سرپرست در شهر تهران طراحی شده است.

در مورد کاربرد طراحی مبتنی بر شواهد در بخش زنان و زایمان بویژه بخش مراقبت ویژه نوزادان و بعبارتی خدمات پریناتال در این رساله صحبت می شود که چطوری و چگونه با کمک طراحی و با توجه به استاندارد های جدید به یاری مادران عزیز و نوزادانشان می رودتا مادران راحتر زایمان و نوزادان نارس با کمترین هزینه و صرف وقت درمان شوند

چکیده: فضاهای آموزشی به عنوان مهم ترین فضاهای تربیت کننده نیروی انسانی، نقش به سزایی در افزایش بهره وری جامعه ایفا می کنند. ازاین رو طراحی محیط هایی مناسب در راستای تکامل همه جانبه کاربران فضاهای آموزشی، ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش هدف آن بوده است که با بهره گیری از دانش معماری راهکارهایی برای طراحی کالبد فضاهای آموزشی مبتنی بر بهبود بهره وری این فضاها ارائه شود. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف بنیادی و ازنظر ماهیت کمی-کیفی است. در این پژوهش دو روش مورداستفاده قرارگرفته است: الف) روش تحقیق پیمایشی (زمینه یابی): ب) روش تحقیق همبستگی. جامعه آماری موردبررسی دو گروه بوده اند. گروه اول: شامل کلیه متخصصان و اساتیدی است که در دانشگاه های شهید رجایی، تهران، علم و صنعت، شهید بهشتی و جامعه مهندسان سازمان نوسازی و مدارس فعالیت داشته اند. گروه دوم: شامل تمامی هنرآموزان و دبیرانی که در سال تحصیلی 1394-1393 در شهرستان زاهدان مشغول به فعالیت بوده اند، است. برای گروه دوم از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شده است. درمجموع تعداد 24 مدرسه متوسطه دولتی (7 مدرسه دخترانه و 7 مدرسه پسرانه) به طور تصادفی انتخاب گشتند که حجم نمونه آن 310 نفر بوده است. از گروه اول یعنی متخصصان و اساتید دانشگاه های شهید رجایی، علم و صنعت، تهران، شهید بهشتی و جامعه مهندسان سازمان نوسازی و مدارس، 12 نفر با محقق همکاری نموده اند. پژوهشگر با استفاده از پیشینه تحقیق و مصاحبه با اساتید و متخصصان متغیرهای تأثیرگذار را استخراج نموده است. در مرحله دوم با استفاده از متغیرهای به دست آمده پرسشنامه ای ساخته شد و از آن برای سنجش دیدگاه اساتید و متخصصان استفاده شد. با تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه گروه متخصصان و حذف متغیرهای نامناسب عوامل و متغیرهای تأثیرگذار به دست آمد. با استفاده از نتایج پرسشنامه اول، پرسشنامه گروه دبیران و هنرآموزان ساخته شد. یافته ها نشان می دهد که چهار عامل آسایش محیطی، چیدمان فضایی، عوامل روانی و عوامل بصری بر دو مولفه بهره وری (یادگیری کاربران و حضور پذیری فضا) تأثیر مثبت دارد. درنتیجه بهره وری فضاهای آموزشی تحت تأثیر محیط مطلوب افزایش می یابد. در پایان با توجه به نتایج به دست آمده راهکارهایی معمارانه جهت طراحی کالبدی فضای آموزشی ارائه شده است. کلیدواژه ها: بهره وری، بهره وری فضا، فضای آموزشی، مدرسه، یادگیری، حضور پذیری، محیط

آموزش و پرورش زیربنای دستیابی به جامعه ای سعادتمند است و از عواملی که بر فرآیند یادگیری و یاددهی تاثیر به سزایی دارد، عوامل مربوط به کیفیات محیط و معماری فضاهای آموزشی است. مطالعات بسیاری تاثیر این عامل را بر میزان یادگیری دانش آموزان اثبات کرده است. مسئله ی اصلی این پژوهش پایین بودن سطح سرزندگی و شادکامی دانش آموزان در مدارس متوسطه به عنوان یکی از معضلات اساسی در سیستم آموزش و پرورش کشورمان است و هدف پژوهش نیز یافتن عوامل موثر در افزایش احساس سرزندگی در فضاهای آموزشی، ارائه ی راهکارهای عملی برای افزایش احساس سرزندگی و در پی آن ارتقاء کیفیت محیط های آموزشی از طریق طراحی معماری است. در این راستا عوامل موثر بر سرزندگی در فضاهای آموزشی در چهار عامل کلی شامل عوامل-کالبدی، عوامل محیطی، عوامل روانی و عوامل اجتماعی مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور با بررسی مرور ادبیات موضوع و انجام مصاحبه ی نیمه ساختار یافته با اساتید فن، عوامل موثر استخراج گردید و پس از تحلیل محتوا، جهت اعتبار سنجی و نیز بررسی اولویت هر یک از عوامل با توزیع پرسشنامه میان پنل متخصیصن، داده ها جمع آوری شدند. سپس به تجزیه و تحلیل اطلاعات دریافتی مبادرت شد و با توجه به تحلیل ها به ارائه ی راهکارهای معمارانه جهت ارتقاء کیفیت سرزندگی در فضاهای آموزشی در فصل چهارم رساله پرداخته شده است. بررسی بستر طرح، آشنایی با شرایط اقلیمی محیط طرح، شناخت بستر اجتماعی و تدوین برنامه ی فیزیکی در فصل پنجم ارائه گردیده است. معرفی طرح شامل مدارک معماری و نیز نحوه ی به کار گرفتن نتایج پژوهش در روند طراحی محیط آموزشی نیز در انتهای این فصل تدوین شده است.