چکیده موضوع تنطیم روابط میان گروه های قومی و فرهنگی داخل کشورها همواره یکی از مهمترین و در عین حال مناقشه برانگیز ترین موضوعات در حوزه های علمی و عملی سیاست گذاری قومی بوده است. این امر در مورد ایران نیز به عنوان کشوری که دارای برخی تفاوتهای فرهنگی(زبانی و مذهبی) است؛ از دوران روی کار آمدن دولت مدرن در معرض مباحثات متفاوت و گاهی متعارض قرار گرفته است. از اینرو تحقیق حاضر با این پرسش که الگوی سیاست قومی بهینه برای ایران به عنوان کشوری دارای شرایط خاص تاریخی، جغرافیایی، ژئوپلیتیکی و سیاسی چه الگویی است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات مطالعات کتابخانه ای و پرسشنامه است. در این پژوهش پس از بررسی رویکردها، نظریات و سیاست های موجود در رابطه با مدیریت تفاوتهای قومی و فرهنگی و تجربیات دیگر کشورها و نیز مطالعه ویژگی های ملی و قومی ایران چارچوب نظری پژوهش طراحی گردید. بر اساس یافته های این بخش از مطالعات دو الگوی تکثرگرایی و ادغام به عنوان الگوهایی که در آنها بر اساس اصول حاکم بر ژئوپلیتیک انسانگرا همگرایی ملی به روشهای نرم و نه قهرآمیز حاصل می شود، به عنوان الگوهایی بهینه ارائه گردیدند که در مورد ایران با توجه به شرایط خاص مورد نظر الگوی ادغام به عنوان الگویی بهینه تشخیص داده شد. این مدل در قالب پرسشنامه ای در اختیار 50 نفر از متخصصین مربوطه قرار گرفت که پس از تحلیل آماری متغیرها و گویه های مربوطه با ضریب اطمینان بالای 95 درصد مورد تأیید قرار گرفتند؛ این مدل پس از تأیید در اختیار نخبگان و متخصصین دو جامعه آماری مورد نظر که هر کدام شامل 150 نفر بودند قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد الگوی کنونی سیاست قومی در ایران (وحدت در عین کثرت) اگرچه در حالت کلی توانسته است تمامیت ارضی ایران را حفظ نموده و به برخی از عوامل همگرایی ملی توجه نماید ولی دارای برخی کاستی هایی است که آن را نیازمند بهینه سازی نموده است. همچنین نتایج حاصل نشان داد الگوی متغیرها و عناصر تشکیل دهنده مدل ادغام از سوی جامعه آماری آذری و کرد مورد تأیید قرار گرفتند، اگرچه آذری ها به دلیل عواملی مانند مشارکت گسترده سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در فرایندهای ملی به این مدل بیشتر از کردها گرایش داشتند. بنابراین برای پیاده کردن این الگو در میان کردهای اهل تسنن برخی تمهیدات در حوزه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی پیشنهاد می شود تا زمینه ادغام در فریندهای کلان ملی را در میان آنها فراهم آورد. واژگان کلیدی: سیاست قومی، تکثرگرایی، ادغام، ایران، آذربایجان، کردستان.