بما أنّ فی رثاءِالحسین(ع) تأثیراتٍ للتطوّر الروحی و الصّمود أمامَ الظالمینَ فَقُمتُ بهذه الدراسه فی شرحِ تخمیس السید حسین الطباطبائی(1221-1306ق) لمراثی جدّه بحرالعلوم (1155-1212ق)، عدد أبیات هذه الدراسه 150 بیتًا (60مخمّسًا) قائمه علی شرح المفردات باللغه االعربیه راکزه علی القواعد الصرفیه و ترجمتها إلی اللّغتَینِ العربیّه و الفارسیّه و قدطُرِحت أیضًا بعض المباحث النحویه و البلاغیه، مضمون هذه الأشعار رثاءُ الإمام حسین(ع) و اهل البیت، تمتّعَ الشاعربالقرآن و الأحادیث بینما تأثر العلامه بمحتشم الکاشانی. حَذا سید حسین الطباطبائی حذوَ جدّه فی التّخمیس، نرَی حبّ الحسین(ع) قد استحکمَ فی قلبهما فتوثّر الأشعارفی النّفوس تأثیرًا بالغًا. النّتائج الحاصله من البحثِ نافعه مِن جهات شتَّی، الأوّل: تبیین النّکات الصّرفیه ، النحویّه و البلاغیّه، الثانی: ترجمه الأبیات إلی اللّغتَینِ العربیّه و الفارسیّه والثالث: استخراج الآیات و الأحادیث المرتبطه بتخمیس المراثی.نتائج البحث: بماأنّ السید حسین الطباطبائی أنشد تخمیس مراثی جدّه بحرالعلوم یمکن أن نقارنَ مراثی بحرالعلوم و تخمیسها من جهات شتّی: استعمال المفردات القرآنیّه: کما نعلم استعمل العلامه بحرالعلوم کالسید حسین الطباطبائی المفردات القرآنیّه فی مراثیه امّا فی مجال الأسلوب فتمتّعَ العلامه من الأسلوب القرآنی: «لاتقدر العینُ حقَّ القَدرِ مِن صَبَب».فلانری هذا الأسلوب فی تخمیس السید حسین الطباطبائی. الإشاره إلی الأحادیث و الزیارات: نری مدَی اهتمام العلامه بالأحادیث و الزیارات:«سفن النجاه» و«ناغاه»، الکلمه الاولی إشاره إلی حدیثٍ و الکلمه الثانیه إشاره إلی عباره من زیاره الجامعه الکبیره، أما السید حسین الطباطبائی ناظم التخمیس فَراغبٌ إلی استعمال المفردات القرآنیه دون الزیارات. المبالغه الشعریه: من حیثُ المبالغه الشعریه استعملها السید حسین الطباطبائی أکثر من العلامه بحرالعلوم مثل هذا الشطر: «غَدا برَغم المعالی الدینُ منطَمِسًا».

چکیده: تحقیق حاضر، شرح یکصد و پنج (105) بیت از شواهد شعری به کار رفته در تفسیر البحر المحیط اثر ابو حیان اندلسی و از صفحه «297» تا صفح? «385» می باشد. اشعار استناد شده به آنها در این تفسیر، بیشتر مربوط به سه دور? جاهلی، اموی و عباسی هستند، اما این اشعار از سوی مولف شرح و توضیحی داده نشده اند. در این تحقیق ابتدا نام سرایند? هر بیت ـ پس از مراجعه به کتابها و دواوین مختلف- به همراه وزن عروضی آن ذکر شده است، سپس کلمات مبهم با استفاده از کتب لغت مشهور توضیح داده شده است و برای درک مطلوب تر این شواهد، به ذکر نکات نحوی مهم آن پرداخته شده و معنای عربی و فارسی ابیات قید شده است و در پایان موضع استشهاد و دلیل استناد به آن ذکر گردیده است. نتایج این تحقیق ازدو جنبه برای پژوهشگران سودمند است، اول آن که آراء صرفی، نحوی و لغوی ابوحیان مطرح شده است و دوم این که اسلوب مولف در تالیف این اثر با ارزش مشخص گردیده است. امید است که این تحقیق ضمن آشنایی دوستداران تفاسیر با این کتاب ارزشمند، بر قدر و منزلت این تفسیر و صاحب آن بیفزاید.