در مطالعه حاضر تلاش شده است تا نقش دانش ساخت واژی در یادگیری لغات زبان دوم مورد بررسی قرار گیرد. در این مطالعه تأثیر دانش ساخت واژی بر دانش لغوی دریافتی و تولیدی زبان آموزان سنجیده شده است. همچنین در این تحقیق نقش جنسیت در یادگیری دانش ساخت واژی بررسی گردیده است. شرکت کنندگان در این تحقیق هشتاد دانشجوی کارشناسی سال دوم و سوم رشته ی مترجمی زبان انگلیسی در دانشگاه اصفهان بوده اند. برای جمع آوری داده های لازم، ابتدا نسخه ی اول آزمون سطوح لغوی مورد استفاده قرار گرفت تا دانشجویان بر اساس دانش لغوی همگن شده و دانشجویان سطح متوسط انتخاب شوند. یک هفته بعد، آزمون دانش ساخت واژی برای ارزیابی دانش ساخت واژی دانشجویان مورد استفاده قرار گرفت. دو هفته بعد، نسخه ی تولیدی آزمون سطوح لغوی برگزار گردید. سه هفته بعد، نسخه ی دوم آزمون سطوح لغوی برای کلیه ی شرکت کنندگان برگزار شد. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که دانش ساخت واژی در دانش لغوی دریافتی و تولیدی نقش مهمی دارد. بدین معنی که از دانش ساخت واژی می توان به عنوان یک راهکار و وسیله برای افزایش دانش لغوی زبان آموزان استفاده کرد. بعلاوه مشاهده شد که جنسیت در یادگیری دانش ساخت واژی نقش دارد؛ بدین معنی که زبان آموزان مرد دانش ساخت واژی بیشتری از زبان آموزان زن دارند.

چکیـــــــده هدف از انجام این تحقیق توجیه ضرورت طراحی و نیز طراحی آزمون توانش هم نشینی برای ارزیابی و سنجش دانش هم نشینی واژگانی زبان انگلیسی زبان آموزان ایرانی و بررسی روایی ساختی آن می باشد. برای توجیه ضرورت طراحی آزمون سنجش توانش زبانی، تحولات اخیر در نظریه های زبان شناسی و اقتضائات آن برای آموزش و سنجش زبان مورد بررسی قرار گرفت. پژوهشگران این مطالعه با استفاده از یک روش نظام مند آزمون مورد نظر را طراحی نمودند. برای این منظور، 345 زبان آموز ایرانی زبان انگلیسی به عنوان آزموده در این پژوهش مشارکت نمودند. آزمون طراحی شده اجرا شد و نتایج آن بدست آمد. با استفاده از روشهای آماری گوناگون سوالات این مطالعه مورد بررسی قرار گرفت و نتایج بدست آمده مورد مداقه و بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که نسخه نهایی آزمون توانش هم نشینی از سوالات با قدرت تمایز و ضریب هم بستگی آلفا بالا (به میزان 0.88) برخوردار می باشد که نشان دهنده پیوستگی درونی مناسبی می باشد. با استفاده از روش آماری pca (تحلیل اجزای اصلی)، ساختار فاکتوری آزمون هم نشینی استخراج شد. نتایج حاصله از pca نشان داد که دانش هم نشینی یک ساخت بوده و اینکه آزمون های موجود بسندگی عمومی زبانی از آن جهت که دانش هم نشینی را به عنوان یک جنبه مهمی از دانش زبانی به طور اعم و دانش واژگانی به طور اخص را مورد توجه قرار نمی دهند کافی نمی باشند. یافته های این پژوهش شواهدی برای تأیید روایی ساختی آزمون توانش هم نشینی طراحی شده فراهم نمود. بعلاوه، یافته های این پژوهش نشان دهنده وجود رابطه معناداری میان دانش هم نشینی و دانش ساختاری و واژگانی به عنوان دو عنصر مهم تشکلیل دهنده بسندگی می باشد. و نیز نتایج به دست آمده نشان داد که عملکرد زبان آموزان ایرانی زبانی انگلیسی در پاسخ دادن به سوالات تولیدی هم نشینی به خوبی عملکرد آنها در پاسخ دادن به سوالات تشخیصی نمی باشد. سپس، نتایج حاصله مورد بحث و بررسی قرار گرفته و دلالتهای آن برای معلمین و افراد فعال در حوزه آموزش زبان انگلیسی ارائه شد. نهایتا، پیشنهاداتی نیز برای پژوهشهای آینده در این زمینه ارائه شد.