تحقیق حاضر تلاشی در راستای ارائه ی خوانشی پسامدرن از سه اثر نمایشی برگزیده ی تام استاپارد با عناوین: رزنکرانتز و گیلدنسترن مرده اند، آرکادیا و دلقک ها است. اگر چه آثار نمایشی استاپارد هم در بر دارنده ی ویژگی های تئاتر مدرن است و هم ویژگی های تئاتر پسامدرن را شامل می شود، اما در تحقیق حاضر سه اثر مذکور در قالبی پسامدرن بحث و تحلیل خواهند شد. در حقیقت، آنچه از آن به عنوان دیدگاه پسامدرن یاد می شود، معنای واحدی ندارد بلکه روشی التقاطی است که مجموعه ای گسترده از روشها و رویکرد ها را در بر می گیرد. از آنجا که توصیف دقیق دیدگاه پسامدرن دشوار به نظر می رسد و این دیدگاه شامل عقاید و مفاهیم متعددی است، و از آنجا که در تئاتر پسامدرن هیچ مفهوم مطلقی موجود نیست چنانکه تمامی معانی و ارزشها وابسته به شرایط مختلف تعریف می شوند، سه اثر انتخاب شده تنها بر اساس آن دسته از نظریات و مفاهیم پسامدرن مورد بررسی واقع شده اند که در آثار نمایشی استاپارد شفافیت بیشتری دارند. بی شک تام استاپارد یکی از برجسته ترین نمایشنامه نویسان عصر حاضر است. هوش و ذکاوت او در خلق آثار بی نظیر نمایشی بر هیچ منتقد ادبی و آشنا با ادبیات انگلیسی پوشیده نیست. بسیاری از منتقدان، استاپارد را در کنار نمایشنامه نویسان مطرح و بحث انگیزی چون بکت، یونسکو، آدامف و پینتر جای میدهند. اصطلاح " استاپارد ی" که امروزه به تأثیر از نام وی نضج یافته، به واژه ای برای اشاره به آثاری تبدیل شده است که در آنها، نویسنده، از عبارات کنایی برای خلق کمدی استفاده می کند، در حالی که خواننده را به مفاهیم فلسفی رهنمون می سازد. آثار نمایشی استاپارد را می توان از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار داد. یکی از جالب ترین زوایای دید، تحلیل آثار نمایشی وی از دیدگاه پسامدرن است. تئاتر پسامدرن به عنوان واکنشی در مقابل تئاتر مدرن، پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفت و بر پایه ی رد فراروایت ها و حقایق مطلق استوار بود، در نتیجه ساختار شکنی از اصول اولیه ی آن به شمار می رفت. آنچه جالب توجه به نظر می رسد ودر تحقیق حاضر به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، تشابه موجود در شاخصه های تئاتر پسامدرن و خصوصیات آثار نمایشی استوپارد است. استاپارد در نمایشنامه های خود، بدون بیان سلیقه های شخصی، جایگاه انسان را در دنیای پیچیده و مبهم امروزی به تصویر می کشد. وی با استفاده از وقفه های مکرر و مکث های پیاپی در گفتار شخصیت هایش، پیوسته از بیان منظور قطعی و نهایی اجتناب کرده و تفسیر عملکرد شخصیت ها را بر عهده ی بیننده/خواننده می گمارد. استاپارد ، همچنین، در ارائه ی تصویر انسان در دوران پسامدرن، از نظریه ی مشهور ژان فرانسوا لیوتار با عنوان رد فرا روایت ها استفاده می کند و بر اساس آن، تردید خویش را نسبت به وجود فرا روایت ها اعلام می دارد. علاوه بر لیوتار، حضور آرا و تفکرات نظریه پردازان دیگری چون دریدا، بودریار و جیمسون، در آثار نمایشی مذکور از استاپارد قابل توجه است. به طور کلی، نمایشنامه های استاپارد در بر گیرنده ی عناصری همچون: ابهام، از هم گسیختگی در کلام، عدم قطعیت، ساختار شکنی، پیچیدگی و تمرکز زدایی می باشند که به نقل از ایهاب حسن، نظریه پرداز مطرح رویکرد پسامدرن در شاخه ی ادبیات، از ویژگی های برجسته ی تئاتر پسامدرن قلمداد می شوند. با توجه به ادله ی مذکور، بررسی آثار نمایشی استاپارد از دیدگاه پسامدرن قابل توجه می باشد. اثبات وجود ویژگی های تئاتر پسامدرن در سه اثر نمایشی انتخابی از تام استاپارد با عناوین: رزنکرانتز و گیلدنسترن مرده اند، آرکادیا و دلقک ها و بیان شاخصه های تئاتر پسامدرن اهداف تحقیق موجود است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بررسی آثار نمایشی استاپارد از منظر پسامدرن نگاهی نو را به خواننده ارائه می کند.

the present thesis is a study of postmodern historical novel with respect to the voice of women. according to postmodern historiography,the established institution of history is one of the other manifestations of patriarchys power which has silenced women. the study analyzes angela carters nights at the circus as a postmodern historical novel which makes its female characters transgress the patriarchal order and achieve an authentic self beyond the patriarchal rules

چکیده در ادبیات، سمبل ها به طور گسترده توسط نویسندگان جهت ابراز احساسات درونی مبهم گذرا و حقیقت پنهانی که آنها به آن اعتقاد دارند به کار می رود. سمبل یک ایماژ و یا یک شی است که مظهرخود و چیزی دیگر است. در مجموع دو نوع سمبل وجود دارد: سنتی و شخصی. سمبل نوع اول شامل سمبل های می شوند که معانی ضمنی آنها درون یک فرهنگ به خصوص معین می شود.اما سمبل شخصی که ماحصل ذهن خلاق و تخیل باور نویسنده است،به جهت اینکه معانی ضمنی شان از توافقت سنتی به دست نمی آید، یچیده و دشوار هستند. اما معانی شان را ازخود اثر خاص به دست می آورند. بنابرین، فهم لایه های پنهان این گونه سمبل ها کار خواننده بی تجربه نیست بلکه بر عهده ی خواننده ی باهوش می باشد. تنسی ویلیلم که بی شک از بزرگترین نمایشنامه نویسان امریکا می باشد، (افکار و اندیشه های) خود را از طریق زبان سمبل ها بیان نموده است. برای او سمبل صرفاَ جهت تزیین (زیبایی) نیست بلکه ابزاری برای انتقال دیدگاهش می باشد. بدین جهت که آثار ویلیامز از نظر انواع سمبل ها غنی است، این مطا لعه سعی دارد سمبل های مهم را که تنیده به ساختار هستند را « اتوبوسی به نام هوس» و «باغ وحش شیشه ای» و «فرود اورفیوس مشخص نموده و نقش آن را درپیشبرد دو درون مایه: « تقابل توهم و واقعیت» و «نابودی فرهنگ توسط (نیروهای) زشت بربریت» «گریز» «نیروی زندگی بخش سکس» و«ـتقابل روح و جسم» را نشان دهد.

الیناسیون همیشه یکی از مفاهیم اساسی در زندگی انسان بوده و نویسندگان زیادی به آن پرداخته اند. تونی موریسون در رمان آبی ترین چشم این مفهوم را بصورت تحریف ذهن سیاه پوستان در نتیجه ی پذیرفتن باورهای نژادگرایانه ی جامعه ی سفید-پوستان نشان می دهد. این پایان نامه با تکیه بر دیدگاه فرانتس فانن در روانکاوی سیاه-پوستان برگرفته از پوست سیاه، نقاب های سفید خوانشی روانکاوانه از زندگی ”پکولا بریدلاو“ ارایه می کند. در پایان، تاثیر باورهای نژادگرایانه در الیناسیون روانی سیاه-پوستان مشخص می شود. علاوه براین، به کارکرد این باورها در ایجاد تنش های درون-نژادی و نقش والدین آسیب دیده در انتقال این باورها نیز اشاره می شود.

پایان نامه ی حاضر به بررسی رمان خانم دالووی اثر ویرجینیا وولف و سیمای هنرمند در جوانی اثرجیمز جویس بر اساس دیدگاه نوشتار زنانه ی الن سیزو می پردازد. سیزو معتقد است که این نوع نوشتار را نمی توان در قالب یک نظریه ی قطعی و مشخص بیان نمود و این نوع نوشتار فراتر از گفتمان نظام مردسالار است و نگارنده ی آن افرادی هستند که ساختارهای از پیش تعیین شده ی چنین نظامی را در هم می شکنند. این پایان نامه تلاش می کند عناصر و عوامل مختلفی را که با این نوع نوشتار مرتبط می باشند را مورد تفسیر و بررسی قرار دهد.

چکیده : نقد ادبی فمینیستی در دهه ی 70 میلادی و از دل موج دوم فمینیسم شکل گرفت. این دوره ، دوره ی رشد و همه گیری نقدهای نظری و آکادمیک در حوزه ی فمینیسم بود. دو شیوه ی نقد و مطالعه ی آثار ادبی در این دوران رواج داشت. شیوه ی اول مطالعه ی تصویر زن در آثار ادبی نوشته شده توسط مردان بود ، اما الین شوآلتر ،منتقد آمریکایی، شیوه ی جدیدی را مطرح کرد که آن مطالعه ی خود نویسنده ی زن و آثار ادبی نوشته شده توسط زنان بود. او نام این شیوه را نقد زن محور نهاد. شوآلتر از چهار مدل تفاوت نوشتار زنان نام برد که آنها مدل بیولوژیک، زبان شنا سانه ، روان تحلیلی و فرهنگی هستند. این پایان نامه دو رمان خاطرات یک زن معمولی اثر نویسنده ی انگلیسی مارگرت فورستر و زنان بدون مردان اثر نویسنده ی ایرانی شهرنوش پارسی پور را بصورت مقایسه ای در چارچوب مدل فرهنگی تفاوت نوشتار زنان بررسی می کند. مدل فرهنگی، تجربیات زنان را به عنوان گروه خاموش در درون گروه مردسالارانه غالب مورد توجه قرار می دهد و به دو صدایی بودن نوشتار زنان می پردازد و معتقد است که تجربیات مشترک زنانه به عنوان گروه خاموش باعث شباهت و نزدیکی زنان از ورای زمان و مکان شده و آنان را بهم پیوند میدهد. در این پایان نامه چهار موقعیت فرهنگی برای مطالعه ی تجربیات زنانه انتخاب شد : جستجوی هویت، دوستی های زنان، انتخاب شغل و تبعیت و مقاومت زنان از هنجارهای ظاهر و رفتار. اگرچه تجربیات زنان در این دو رمان و چهار موقعیت نشان دهنده ی دو صدایی بودن زندگی و تجربیات آنهاست اما کیفیت و سطح این تجربیات در دو فرهنگ ایران و انگلستان بسیار متفاوت است که احتمال نزدیکی و پیوند بین نویسنوگان و زنان را کمرنگ می کند.در نتیجه برای مطالعه ی آثار ادبی نویسندگان زن ایرانی چارچوبی ایرانی هماهنگ با فرهنگ و موقعیت بومی ایران پیشنهاد می شود. کلیدواژه ها : نقد زن محور. مدل تفاوت فرهنگی. گروه خاموش. گروه غالب. دو صدایی بودن نوشتار.

کریل چرچیل ( - 1938 ) یکی از نمایشنامه نویسان برجسته و معاصر بریتانیاست که آثار دراماتیکش از شهرت جهانی برخوردارند. نو آوری های دراماتیک چرچیل، پرداختن به قالب های جدید در حوزه تئاتر و تعهد توأمان او به آرمان های سوسیالیسم و فمینیسم از جمله موارد موثر در ایجاد محبوبیت و مقبولیت جهانی چرچیل هستند . آنچه که در تحقیق پیش رو مورد بررسی قرار گرفته است تحلیل آثاری چون سیر عرش (cloud nine), مالکین (the owners) و دختران برتر(top girls) با نگاهی به نظریه کلیدی جودیت باتلرتحت عنوان "اجراپذیری جنسیت" است. طبق نظریات جودیت باتلر که یکی از نظریه پردازان برجسته پسا-ساختارگراست هویت جنسی افراد ماهیتی ذاتی و طبیعی نیست. باتلر معتقد است که جنسیت شاخصی است که از طریق تکرار منظم یک سری اعمال در بستر فرهنگی اجتماع شکل می گیرد و بنابراین اجراپذیر است. اجراپذیری هویت جنسی که از جمله نظریات کلیدی در نظریات باتلر است در آثار مورد بحث چرچیل نیز به چشم می خورد.

پایان نامه ی حاضر مطالعه ای تحلیلی از گفتمان کنترل در رمان "رنگین کمان جاذبه" اثر تامس پینچن میباشد. بدین منظور از آراء دومنتقد و فیلسوف برجسته، یورگن هابرماس و میشل فوکو، بهره جسته شده است. با استفاده از نظریات هابرماس در زمینه ی عقلانیت ارتباطی و تحلیل شرایطی که وی "شرایط ایده آل گفتمان" می نامد، رمان مورد بررسی قرارگرفته و نتایج بدست آمده بر پایه ی شواهد موجود در رمان نشان دهنده ی فقدان این شرایط است. از سوی دیگربا اعمال نظریه ی "گفتمان" فوکو بر رمان "رنگین کمان جاذبه" و بررسی ابعاد قدرت،رسانه، و تعلیم در اثرپینچن به این نتیجه رسیدیم که نظام حاکم در رمان از "راکت" به گفتمان قدرت استفاده کرده است. در فصل آخر با مقایسه ی مشاهدات به دست آمده به این نتیجه رسیدیم که در درجه اول فوکو معتقد به رفتار استراتژیک است در حالیکه هابرماس رفتاررا مشارکتی میداند و دوم اینکه این نظر فوکو ریشه در اعتقاد وی بر کنترل حقیقت از جانب قدرت دارد اما هابرماس رسیدن به حقیقت گفتمان را بخشی از فرایند ارزش گذاری گفتمان میداند. اما همانطور که در رمان نیز در سیر حرکت "راکت" دیده میشود، هر دو مدل بخشی از گفتمان میباشند و هیچ یک به تنهایی رخ نمیدهند.

این رساله از منظر نقد پسااستعماری بر آن است این مسئله را بیان کند که رمان های معشوق و آبی ترین چشم، نوشته ی تونی موریسون، رمان های مقاومت و دو گانگی هستند که مرزهای بین خودی و دیگری را شکسته اند. موریسون در رمان هایش از جمله آبی ترین چشم و معشوق الگویی را برای جستجو در ناگفته های تاریخ مطرح کرده و هم چنین از مفهوم ضمنی نژاد که از طریق زبان منتقل می گردد سخن می راند. در این مطالعه سعی بر این بوده که رمان های ذکر شده بر اساس نظریه های منتقد ساختار شکن، همی کی بابا، بررسی گردد. بابا در آثارش مفاهیم تثبیت شده در خصوص هویت را به چالش کشیده و تقابل دو گانه ی بین استعمارگر و استعمار شده را بی اعتبار می خواند و هم چنین بر نقش زبان و گفتمان در شکل گیری هویت این دو تاکید می ورزد. و هم چنین با تکیه بر مفاهیم مطرح شده از سوی بابا هم چون کلیشه(stereotype)، غیرطبیعی (uncanny)، و تقلید (mimicry) به بررسی این دو رمان پرداخته می شود و با استناد به این سه تئوری ساختار تقابلی بین استعمارگر و استعمار شده شکسته می گردد. نخست مفهوم کلیشه مورد بحث قرار گرفته است تا رابطه ی پراضطراب بین استعمارگر و استعمارشده روشن شود . سپس به نقش قابل توجه دیدگاه ( scopic drives) در شکل گیری کلیشه ها پرداخته می شود. پس از آن مفهوم تقلید یا مدنیت پر حیله در رمان آبی ترین چشم بررسی شده است تا حق مطلب را در مورد تمسخری که استعمار شده نسبت به استعمار گر دارد بیان کند. و در نهایت مفهوم بی خانمانی (unhomely) و نمودهای آن در رمان برشمرده می شود. همین روند در مورد رمان تحسین شده ی معشوق هم انجام می گیرد.تمرکز اصلی این مطالعه بر روی طبیعت غیر طبیعی دنیای استعمار است و بحث اساسی آن است که رابطه ی استعماری منجر به مقاومتی از سوی استعمار شده می شود و هویت های ناکامل و نابالغی را شکل می دهند که اصطلاحا هم به خانه تعلق دارند و هم تعلق ندارند.

چکیده این مطالعه با روش تحقیق تحلیلی، توصیفی و مقایسه ای و با رویکردی روانشناختی-فمینیستی به بررسی رمان " به رنگ ارغوان" اثر آلیس واکر رمان نویس آمریکایی ورمان" طوبی و معنای شب" اثر شهرنوش پارسی پور رمان نویس ایرانی می پردازد. در این مطالعه از تئوری شکل گیری هویت و زبان لاکان و تئوری گفتمان زنانه هلن سیکسو به عنوان چارچوب هایی برای تحلیل ادبی استفاده می شود. بررسی این دو رمان با رویکردی روانشناختی- فمینیستی بیانگر این است که پارسی پور و واکر به عنوان دو چهره ادبی با انتقال تجربیات زنانه شان و با نقد گفتارهای مردمدارانه قطعیت و تقدس گفتمان مزبور را زیر سوال برده و در ستیز با آن بر می خیزند و زن و هویتش را با زبانی زنانه منعکس می کنند. نقد روانکاوانه- فمینیستی سعی برآن دارد که چگونگی تجلی هویت زن در آثار ادبی را بررسی کند و بر نیاز به زبان و در نتیجه هویتی زنانه تاکید می کند. لاکان، روانشناس و منتقد فرانسوی یک الگوی سه گانه از تکامل روان انسان معرفی میکند: امر تصویری، امر نمادین و امر واقع. او بیان می دارد که ناخوداگاه انسان تحت تاثیر زبان است و همانند زبان ساختاری نظام مند دارد. به عقیده وی این زبان است که نهایتا ضمیر خوداگاه و ناخوداگاه ذهن ما و در نتیجه هویت ما را شکل می دهد. به بیان او با یادگیری زبان در مرحله نمادین، شکل گیری هویت انسان آغاز می شود و از آنجایی که پدر حاکم برمرحله نمادین است، هویت زن در قالب هویتی با نگاشته های مردسالارانه نمود پیدا می کند. او بر این باور است که زبان نهایتا زنان را از قدرت گفتمان، ادبیات و نگارش محروم می کند. فمینیست فرانسوی هلن سیکسو به منظور شکستن ساختار مرحله نمادین حاکم (گفتمان مردانه)، خلق زبان جدیدی را توسط زنان به عنوان "گفتمان و زبان زنانه" در قالب "نوشتار زنانه" (l`ecriture feminine)، تجویز میکند که ویژگی آن تضعیف گفتمان مردانه در شکل دهی هویت زنان است. او سعی دارد هویت استثمار شده زنان را بازسازی کند. هدف این مطالعه ساختار شکنی و از نوسازی مفهوم فلوگوسنتریزم لاکان ، دوباره تعریف کردن مفهوم زنانگی، بازسازی هویت زنانه و نشان دادن چگونگی کم رنگ شدن نقش مردسالاری و فلوگوسنتریزم در شکل گیری هویت زن در این دو رمان است. این پایان نامه پس از بررسی فرآیند شکل گیری هویت فردی و سپس بررسی زن در جستجوی یافتن هویت حقیقی اش، با استفاده از تئوری گفتمان زنانه هلن سیکسو، مفهوم فلوگوسنتریزم را در هم میشکند تا گفتمانی جدید بنا کند که بر اساس آن هویت زن بازسازی شود. این تحقیق سعی بر نشان دادن این موضوع دارد که چگونه در این دو رمان مسئله مردسالاری و در نتیجه منطق مذکر محوری (phallogocentrism)در شکل گیری هویت زنانه کم رنگ شده است.

هدف اصلی این مطالعه بررسی تحول تئوری نظارت است. اندیشمند برجسته، میشل فوکو در این زمینه کمک بسیار کرده است. در این پژوهش، مفاهیم سراسربین، نگاه، انضباط و تنبیه که در کتاب "مراقبت و تنبیه" وی منعکس شده، بازنگری می شوند. این مفاهیم با نظارت جدید ارتباط دارند. سراسربینی از طریق فرایند استیلا و نرمال کردن که به وسیلهی نهادینه کردن دیده شدن و نظارت صورت میگیرد، قدرت را اعمال می کند. "جود گمنام" اثر تامس هاردی که در آن موضوع های کنترل و انضباط دیده می شود، براساس نظارت فوکویی بررسی شده است. دراین رمان، جامعه ی ویکتوریا و به ویژه شخصیتهای اصلی در معرض نظارت و بررسی هستند. سوو جود که قوانین و مقررات جامعه را زیر پا گذاشته اند تحت نگاه کنترلی جامعه اند. آنها همچنین به دلیل کارهای نامشروعی که انجام دادند، احساس گناه میکنند، بنابراین در زندان روانی محبوس شده اند که در آن هر دو نقش زندانی و نگهبان را ایفا می کنند.

مطالعه ی حاضر به بررسی سه نمایشنامه ی ادروارد البی به نام های چه کسی از ویرجینیا ولف می ترسد؟ داستان باغ وحش و جعبه ی شنی از دیدگاه نشانه شناسی در تئاتر می پردازد. از این رو، یک بخش این پایان نامه به معرفی نشانه شناسی، نظریات ساندرس پیرس در این زمینه و دیدگاه کرالام که تمرکزش بر نشانه شناسی تئاتر معطوف است، می پردازد. اجزای تشکیل دهنده ی نشانه و انواع آن از قبیل نمایه، شمایل و نماد به همراه کلمات اشاره و نظریه ی عملکرد گفتار تشکیل دهنده ی دیگر قسمت های این بخش می باشند. در سه بخش بعدی،این دیدگاه برسه نمایشنامه ی مذکور اعمال می شود. بدین ترتیب مشخص می گردد که در چه کسی از ویرجینیا ولف می ترسد؟ ادوارد البی برای نشان دادن قدرت در دنیای این نمایشنامه که غالبا از آن مارتا است، به خوبی از انواع نشانه ها و تاثیر کلام بر دیگر شخصیت ها که در نظریه ی عملکرد گفتار مورد بحث می باشد، استفاده کرده است. در بخش بعدی شناخت انواع نشانه ها به کشف مقصود البی برای ترسیم فقدان ارتباط بین انسان های مدرن در جامعه ی آمریکا کمک می کند. شخصیت های به تصویر کشیده شده در این نمایشنامه می توانند نمونه های هوشمندانه ای از شکست ایدئولوژی "رویای آمریکایی" باشند که در عین حال این تعریف را ماهرانه به چالش کشیده و ماهیت غیرواقعی آن را نمایان می سازد. عدم توانایی شخصیت ها برای برقراری ارتباط و انتقال مفاهیم و همین طور ایده های نقادانه ی البی در زمینه ی دو قطبی شدن اجتماع و پیامدهای مخرب آن به وسیله ی کلمات اشاره و عملکرد گفتار نمایانده شده است. در بخش پنجم انتقادات البی متوجه پایه ای ترین نهاد اجتماعی یعنی خانواده است که شکاف بین افراد در این واحد کوچک با استفاده ازنشانه ها به صورتی به تصویر کشیده شده است که نمایانگر شکست در روابط بین نسل ها باشد. تخطی از مولفه های کیفیت و مرتبط بودن در کنار کلمات اشاره که بیشتر رو به تماشاگر خطاب می شود از دیگر شگردهای البی برای انتقال نگرانی های خود در مورد آینده ی جامعه ی آمریکا است.

قدرت از دیر باز مفهومی بسیار اساسی از جامعه بوده است. نقش قدرت در روابط اجتماعی به ویژه برای گروه هایی که در اقلیت قرار دارند از اهمیت زیادی برخوردار است. مفاهیم متفاوتی در روابط قدرت نقش دارند و می توانند کفه ترازو را به سمت گروهی کج کنند. به همین دلیل درک این مفاهیم بسیار با اهمیت است. میشل فوکو یکی از چهره های مشهوری است که بر رابطه ی بین قدرت و دانش تمرکز می کند.