نام پژوهشگر: محمد حسن حایری یزدی

بررسی تطبیقی مبانی فقهی و حقوقی ماهیت عقد ضمان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1389
  زهراالسادات اسدی وانانی   محمد حسن حایری یزدی

در فقه امامیه ، بنابر قول مشهور فقها به محض انعقاد ضمان ، دین از ذمه ی مضمون عنه به ذمه ی ضامن منتقل می شود و تراضی برخلاف آن جایز نیست و در فقه اهل سنت، بنابر نظر مشهور ایشان مقتضای ذات عقد ضمان ضم ذمه ی ضامن به ذمه ی مضمون عنه می باشد، لیکن دستاورد این رساله با تتبع در نظرات قائلان به این دو دیدگاه این است که بر خلاف نظر مشهور امامیه، تضامن در قوانین و گفتار فقها وجود دارد و با توجه به ادله عام عقود نیز ممکن است و همچنین در کلام فقهای اهل سنت " شرط برائت اصیل" که نتیجه ی نقل ذمه می دهد، موجود است؛ لذا مقتضای ذات عقد ضمان نه نقل ذمه است و نه ضم ذمه، بلکه طرفین عقد می توانند آن را مفید نقل یا ضم ذمه قرار دهند. ماهیت ضمانت نامه های بانکی با ضمان مصطلح در قانون مدنی و قانون تجارت و قرارداد به نفع ثالث متفاوت است و منشأ آن عرف بازرگانی بین المللی است و مقررات مربوط به آن فراملّی و برگرفته از قوانین بین المللی است و تنها قالب مناسب برای این قرارداد، ماده ی 10 قانون مدنی می باشد.

قرعه در مذاهب اسلامی و حقوق ایران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1390
  حبیب اله کفاش   عبد الکریم عبداللهی نژاد

قرعه از جمله قواعد فقهی است که می تواند راه گشای بسیاری از مشکلات باشد ، فقهای اسلامی در موارد متعددی از این قاعده استفاده نموده و ادلّه ای بر مشروعیت آن ذکر نموده اند، در نوشته حاضر پس از بررسی تعریف وماهیت قرعه، ادله مشروعیت آن مورد بررسی قرار گرفته، پس از بررسی ادله ، اصل مشروعیت آن در فقه اسلامی نتیجه گرفته شده است، همچنین پس از بررسی مقدار دلالت ادله در فقه امامیه، این نتیجه حاصل شده که هیچ خدشه ای بر عمومات قرعه وارد نیست بنابر این در هر امر مشکل، مجهول و معضل که مربوط به موضوعات خارجی باشد و حل اشکال و رفع جهل آن به وسیله هیچ یک از طرق عادی یا اصول عملیه ممکن نباشد، می توان ازقرعه استفاده نمود ، خواه درموضوعی واقع معلوم باشد اما نزد ما مجهول ، یا این که واقع معلومی وجود نداشته باشد ، خواه حق الناس باشد یا حق الله ، همچنین بر طبق دیدگاه رایج در اهل سنت ، تنها در تساوی حقوق افراد و تزاحم بر این حقوق ازقرعه استفاده می شود، محور دیگر پژوهش بررسی موارد استفاده از قرعه درحقوق ایران است، نتیجه این بررسی این که قرعه یک فرض قانونی محسوب می شو دو منحصربه مواد ذکر شده نیست

ترجمه و تعلیق کتاب السیر الکبیر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1390
  سیدهاشم موسوی آبگرم   عباسعلی سلطانی

سیَر در لغت جمع سیره به معنای روش و طریقه است. به نبرد نیز از آن روی سیَر گفته اند که برای رسیدن به دشمن طی طریق می کنند. در اصطلاح فقه، سیر به روش هایی که در نبرد با دشمن در شرع و فقه لحاظ شده می گویند. فقها در مبحث سیَر در کنار پرداختن به جنگ و صلح به مباحث مرتبط با حقوق بین الملل نیز پرداخته اند. کتاب السیر نوشته ی محمد بن حسن شیبانی از نخستین نوشته های ققها و حقوق دانان اسلامی در این موضوع است. ادبیات این کتاب که به صورت پرسش و پاسخ نگاشته شده، بیشتر شبیه ادبیات گفتاری است تا یک متن کلاسیک علمی. نویسنده در این کتاب در کنار پرداختن به آداب نبرد، به مباحثی دیگر چون تقسیم غنایم، امان، ارتداد، خرید و فروش مستامنان پرداخته است. کوشش حاضر ترجمه و تعلیق کتاب السیر محمد بن حسن شیبانی است. مترجم در ابواب مختلف این کتاب به پژوهش تطبیقی میان مذاهب حنفی، شافعی، شیعه، حنبلی و مالکی همت گمارده است.