نام پژوهشگر: غلام رضا بخش خانیکی

بررسی تنوع ژنتیکی آفتابگردان توسط مارکر مولکولی ssr
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده کشاورزی 1389
  سید مجید عزیزی   غلام رضا بخش خانیکی

38 آغازگر بکار رفته در این مطالعه منجر به ایجاد 89 آلل مختلف با متوسط 3.17 گردید. بیشترین تعداد آلل? در مکان ژنیors 1068 دیده شد که در حدود 4 آلل بود. دلیل کشف کم تعداد آلل در مطالعه حاضر می تواند به دلیل استفاده از ژل آگارز باشد. ژل آگاروز قدرت تفکیک کمتری نسبت به ژل پلی آکریل آمید دارد. میزان رنج pic در ژنوتیپ های مورد مطالعه، بین 0.09 برای پرایمر ha3555 تا 0.62 برای پرایمر ors598 با میانگین 0.41 بود. پرایمرهای با pic بالا مثلors160, ors16, ors920, ors1068, ha4149, ha2879, ors988, ors899, ors1088, ors598, ors822 را می توان به طور موثر در مطالعات تنوع ژنتیکی آفتابگردان استفاده نمود. تعداد آلل موثر(ne) نیز از 1.09 در مکان ژنی ha3555 تا 2.73 در ors488 متغیر بود (جدول 1). متوسط ne، 1.76 برآورد شد (جدول 1). بیشترین میزان هتروزیگوسیتی مشاهده شده (obsh) درحدود 0.81 در مکان ژنی ors488 و کمترین میزان آن در مکان ژنی ors 613 درحدود 0 مشاهده گردید (جدول 1). بیشترین هتروزیگوسیتی مورد انتظار (exph) در حدود 0.64 و کمترین میزان آن در حدود 0.08 به ترتیب به مکان های ژنی ors488 وha3555 تعلق داشتند(جدول 1). میانگین هتروزیگوسیتی مورد انتظار و مشاهده شده به ترتیب 0.45 و 0.16 مشاهده شد(جدول 1). با توجه به آزمون کای اسکور در هر مکان ژنی نتیجه گیری گردید که جمعیت مورد مطالعه در تعادل هاردی واینبرگ نیست (جدول 1). جهت روشن شدن روابط ژنتیکی بین ارقام تجزیه خوشه ای به روش upgma بر اساس روش جاکارد صورت گرفت (شکل 1). ضریب شباهت ژنتیکی جاکارد ((gsj در میان ژنوتیپ ها حداکثر 0.9 ( بین ژنوتیپ rt931 , ensat-r5) و حداقل 0.25 ( بین ژنوتیپ lc1064c , lr64 ) با میانگین شباهت ژنتیکی 0.48 بود. که این میزان (0.48) سطح بالایی از تنوع ژنتیکی را در میان ژنوتیپ های مورد مطالعه را نشان می دهد. 28 ژنوتیپ مورد مطالعه بر اساس الگوریتم upgma در چهار گروه، کلاستر بندی شدند. همچنین نتایج pcoa بدست آمده تا حد زیادی مشابه نتایج آنالیز کلاستر بود. در گروه دوم بیشترین شباهت (0.66 gsj=) بین ژنوتیپ c81 , c79 وجود دارد، که هر دو ژنوتیپ ril با منشاء جغرافیایی یکسان هستند. این گروه به سه زیر گروه تقسیم می شود که زیر گروه دوم خود متشکل از lr64, c79, c81, c43, rha266 می باشد. ژنوتیپrha266 خود یکی از والدین ژنوتیپ های این زیر گروه می باشد. در گروه سوم بیشترین میزان شباهت (0.52 gsj=) بین ژنوتیپ as613 , m6-133-2 وجود دارد. ژنوتیپ های m6-133-2 ، m6-85-3 , m6-894-2 لاین های حاصل از جهش، توسط اشعه گاما روی ژنوتیپ as613 می باشند که همگی در گروه سوم قرار گرفتند. در گروه چهارم بیشترین میزان شباهت (0.57 gsj=) بین ژنوتیپ h565r ، as5305 ( لاین های اصلاحی با منشاء جغرافیایی یکسان (فرانسه)) وجود دارد. در این گروه ژنوتیپ های sdr18, sdr19, sdb1 , sdb3 قرار دارند که مقاوم به بیماری phoma black stem می باشند (اطلاعات منتشر نشده) که این لاین ها از برنامه های اصلاحی آفتابگردان در دانشگاه داکوتای جنوبی بدست آمده اند.