چیکده: این پایان نامه با عنوان بررسی فانتزی در تصویرسازی کود ک با بررسی گونه فانتزی و ویژگی هایش در متون و تصاویر فانتاستیک قصد د ارد، روشنگر کارکرد فانتزی برای کودکان و پاسخگوی سوالاتی چون چرا و چگونه فانتزی م ی تواند برای کودکان مناسب باشد؟ درک کودکان در سنین مختلف از فانتزی چگونه است؟ با توجه به ویژگیهای رشد کودکان در سنین مختلف کودکی، فانتزی چقدر می تواند مفید واقع شود؟ و ... . برای پاسخگویی به این سوالات این تحقیق با روشی از نوع کیفی به فصلهایی با عنوان های فانتزی، تخیل، کودک و تصویر و فانتزی در تصویر می پردازد، که فصل اول، بیانگر مشخصات فانتزی و ادبیات فانتاستیک و نقش تخیل در این نوع ادبیات می باشد، همچنین به تاریخچه پیدایش این گونه ادبی به همراه ارائه نظراتی از موافقان و مخالفان آن در دوره های مختلف می پردازد. به دلیل اهمیت و نقش تخیل در این گونه ادبی، فصل دوم، به باز کردن بحثهایی در باب تخیل، ارتباطی که با خلاقیت دارد و همچنین اهمیت این دو در جامعه کودکان، می پردازد. فصل سوم با عنوان کودک و تصویر به عناوینی چون اهمیت تصویر در دنیای کودک، و اهداف تصویرسازی برای کودک و از همه مهمتر بررسی اهمیت شناخت ویژگی های رشد در درک کودک از تصاویر فانتاستیک می پردازد. فصل چهارم و در واقع فصل آخر، با هدف یافتن راهی مناسب برای تصویرگری خیال پرد ازانه، متناسب با متن ادبی فانتزی برای کودکان، اشاراتی دارد به راه کارهایی برای تصویرگری فانتاستیک، به همراه نمون ه های فانتاستیک موفق با تحلیل فرمالیستیِ عناصر تصویری به کار گرفته شده در این آثار.

امروزه اهمیت آشنایی و نزدیکی اقشار مختلف جامعه با هنر و آثار و میراث هنری و همچنین فرهنگ و هویت خودی و تاثیرات بارز و مثبتی که به لحاظ روحی ، روانی و شناختی بر افراد مختلف می گذارد ، ثابت شده است. مسلماً اگر این شناخت از دوران خردسالی آغاز شود ، سودمندتر و موثرتر خواهد بود. هرچند ما در کشورمان با کمبودهای اساسی در زمینه شناخت و آموزش هنر روبه رو هستیم ، اما به هر حال اقدامات مثبتی نیز صورت گرفته است. یکی از مباحثی که تحت عنوان یک علم و روش نوین آموزشی در بسیاری از کشورها سال هاست که پس از آزمون و خطاهای بسیار در حال اجراست و متاسفانه در کشور ما مورد بی توجهی واقع شده است، بحث "اهمیت و ضرورت آشنایی کودکان و نوجوانان با آثار هنری بزرگ ملی" شان است. این مبحث با آن چه که تاکنون تحت عنوان بررسی و تحلیل آثار هنری تولیدی برای کودکان و مخصوص رده های سنی مختلف انجام می شده است، کاملا تفاوت دارد. در این رساله سعی شده است تا در کنار بیان تمامی تاثیرات مثبت آشنایی با هنر از جنبه های گوناگون بر رشد و شکل گیری شخصیت کودک و نوجوان به لحاظ روحی و جسمی، به راهکارها و روش های نوین و کارآمد نیز پرداخته شود. به این ترتیب که پس از اثبات ضرورت این آشنایی می بایست به دنبال روش و زبانی ساده و مناسب برای بیان توصیفی و تحلیلی از آثار هنری معاصر و میراث هنری کهن برای کودکان و نوجوانان بود. در این راستا از نظریات اهل فن و متخصصین و همچنین تحقیقات و تجربیات انجام شده در سایر کشورها نیز بهره برده شده است. خلاصه کلام این که تمامی تلاش ها، روش ها و برنامه ریزی ها صرفاً نه به جهت تربیت هنرمندان آینده، بلکه درراستای کمک به رشد صحیح و همه جانبه کودکان و نوجوانان و پرورش نسلی سالم، خلاق و کاردان می باشد.

تصویرگری به عنوان هنری متکی به ادبیات و متن، دارای عناصرِ بسیاری است که آن را با هنر داستان پردازی مرتبط و مشابه می سازد. یکی از این عوامل شخصیت پردازی است. ساخت شخصیت¬هایی که شخصیت های داستان را نمایندگی کنند یکی از مهمترین ارکان تصویرسازی داستان به شمار می رود. این رکن در تصویرسازی به صورت نظری و تئوریک کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در حالی که شخصیت در داستان به عنوان مهم ترین رکن داستان تحلیل و ارزیابی می شود. این تحقیق تلاش دارد تا با کنار هم قرار دادن برخی مفاهیم مشترک در حیطه ها ی داستان و تصویرسازی به تعریف و تحلیلی از شخصیت پردازی در تصویرسازی و شیوه های آن دست یابد. مجموعه ای از غنی ترین و ارزشمندترین داستان های فارسی، داستان های شاهنامه ی فردوسی هستند که به عنوان نمونه هایی بسیار قدرتمند در شخصیت پردازی و ساخت شخصیت های ماندگار در فرهنگ و ادبیات ایران همواره مورد توجه بوده اند و در ادوار گوناگون توسط تصویرگران مصور شده اند. یکی از بهترین و همین طور اولین نمونه های مصور شاهنامه، شاهنامه ی بزرگ ایلخانی است که با ویژگی های منحصر به فردش یکی از مهمترین میراث برجای مانده از تلاش برای مصور ساختن شاهنامه است. بررسی خوانش و برداشت هنرمندان دوره ی ایلخانی از شخصیت های شاهنامه، رویکرد سفارش دهندگان مجموعه و همین طور عوامل تاریخی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و تأثیر آن ها بر شکل تصویری شخصیت های داستانی شاهنامه ی بزرگ ایلخانی و میزان پایبندی شان به توصیفات متن از جمله اهداف این تحقیق هستند.

در دوره ی قاجار و پس از ورود چاپ سنگی به ایران شاهنامه از جمله آثاری بوده است که هنر و خوشنویسی در آن متجلی شده است. تصویرسازی شاهنامه، شامل مجالس و صحنه های نبرد، توسط نقاشان و مصوران طراحی می شده و در کتاب به چاپ می رسیده است. بنا به مستندات، نخستین شاهنامه ی چاپ سنگی در سال 1262 ه.ق در بمبئی چاپ شده است. تصویرساز این نسخه که به خط رضا حسینی شیرازی است مشخص نیست. اما نخستین شاهنامه ی چاپ سنگی ایران در تهران و با تصویرسازی میرزا علی قلی خویی منتشر شد. شاهنامه های مصور چاپ سنگی، در هند به چاپ می رسیدند و بعد از چند چاپ، شاهنامه ی مصور در ایران چاپ می شد. شاهنامه های مصور دوره ی قاجار را می توان به شاهنامه های مصور چاپ هند و شاهنامه های مصور چاپ ایران تقسیم کرد. معرفی شاهنامه های مصور چاپ هند از این جهت است که تصاویر و مجلس سازی های شاهنامه های هند، تاثیر زیادی بر تصاویر شاهنامه های چاپ ایران دارند و نقاشان ایرانی، استفاده های زیادی از تصاویر شاهنامه های چاپ هند داشته اند.

سفرنامه گزارش از مجموعه ی دیده ها و شنیده ها است که توسط سیاحان به صورت نوشتاری و تصویری به تشریح وقایع می پردازد. شیوه ی ناتورالیسم درخلق آثار تصویری در هر دو نمونه ی داخلی وخارجی مشهود است. این سیاحان گاه هنرمندانی بودند چون ( فلاندن ) و یا (کست) که با قلموهای نقاشی خود به این مهم می پرداختند. مدتی پس از اختراع دستگاه چاپ و در پی آن رواج کتابهای مصور، سیاحتگرانی پا به میدان گذاشتند که هنرمندانی را با خود همراه می کردند تا تصویر سازیهای مستند گونه ای را از آنچه می دیدند خلق کنند. نقاشیهایی که به ذات مستند گونه بودنشان هیچ گونه نشانه ای را از جنبش های هنری موازی هم عصر خود، حمل نمی کردند. در این بین این نقاشیهای ناتورالیسمی بودند که در مسیر دگردیسی به محصولی اورینتالیست، به محبوبیت نماد ها و محصولات شرقی در این بازار سرگرمی می افزودند.