سرطان مری ششمین علت مرگ در اثر سرطان در دنیا می باشد. بیشترین شیوع این سرطان خصوصا نوع سنگفرشی (scc) در ناحیه ای بنام کمربند سرطان مری شامل نواحی شمال غرب چین، شمال افغانستان، جنوب ترکمنستان، قسمت های شمالی ایران و نواحی شرقی ترکیه می باشد .استان گلستان واقع در شمال شرق ایران نیز در این کمربند واقع شده است. عوامل خطرزای محیطی و ژنتیکی در ایجاد scc مری نقش دارند. نقایص ژن p53 از جمله عوامل خطرزای ژنتیکی در ایجاد scc بشمار میرود. از آنجا که ژن p53 ، از جمله ژنهای کلیدی در مسیر کنترل چرخه سلولی و مرگ برنامه ریزی شده سلولی بشمار می رود، لذا فعال شدن این ژن در زمان صدمه به dna سبب بیان پروتئینهای دیگری از جمله p16 ، p21 و mdm2 خواهد شد. از طرف دیگر عوامل اپی ژنتیک شامل متیلاسیون ژن p16 نیز از عوامل خطرزای موثر در ایجاد scc می باشد . بنابراین در مطالعه حاضر بررسی بیان پروتئین های p53, p21, p16 و mdm2 در ارتباط با پلی مورفیسم ژن p21 و متیلاسیون ژن p16 در بیماران سرطان سنگفرشی مری در استان گلستان، شمال شرق ایران مورد توجه قرار گرفت. بدین منظور نمونه خون و بافت مری مربوط به 126 بیمار مبتلا به scc مری و 100 فرد سالم از افراد مراجعه کننده به کلینیک اترک واقع در شهرستان گنبدکاووس برای انجام آزمایشات مولکولی تهیه گردید. بررسی بیان پروتئین های p53, p21, p16 و mdm2 با روش ایمیونوهیستوشیمی و ارزیابی ژنوتیپ p21 در نواحی کدون 31 و 3’utr ، با روش pcr-rflp انجام شد. در ارتباط با ارزیابی متیلاسیون ژن p16 ، پس از واکنش بی سولفیتی، روش methylation-specific_pcr) msp) بکار گرفته شد. نتایج مطالعه حاضر برای اولین بار در جهان نشان داد که افزایش متیلاسیون ژن p16 در بافت های سرطانی بطور معنی داری با کاهش بیان پروتئین p16 و افزایش بیان پروتئین p53 همراه بوده است (p < 0.05). همچنین افزایش بیان پروتئین های p53و p21، به همراه کاهش بیان پروتئین p16 خطر ابتلا به scc در منطقه مورد مطالعه را افزایش میدهد. بعلاوه رابطه مصرف سیگار در افراد سرطانی و افزایش بیان پروتئین p53 و پلی مورفیسم ژن p21 در مطالعه حاضر مشخص شد . (p=0.010, or=3.64; 95% ci: 1.32-10.02). . بدین ترتیب یافته های پژوهش حاضر مطرح کننده تداخل و بر هم کنش عوامل محیطی از جمله سیگار و مکانیسم های ژنتیکی و مولکولی متفاوت مانند متیلاسیون ژن p16 ، پلی مورفیسم ژن p21 و افزایش بیان پروتئین p53 می باشد. دستاوردهای حاصل از این تحقیق در ژورنالهای بین المللی به چاپ رسید. امید است نتایج حاصله راهگشا برای سایر تحقیقات در کاهش ابتلا به سرطان scc مری باشد.