نام پژوهشگر: علی محمّد پشتدار
رسول موسوی علی محمّد پشت دار
موضوع این رساله «صور خیال در شاهنامه ی فردوسی» است. منظور از صور خیال در این تحقیق، مجاز، تشبیه، استعاره، کنایه، نماد، اغراق، ایهام، حسن تعلیل، تجاهل العارف، حس آمیزی و براعت استهلال است. در این رساله کوشش پژوهنده بر این بوده است تا نشان دهد این اثر به سبب وجوه ادبی و بلاغی فراتر از یک متن منظوم است. هدف از تدوین این اثر شناخت قلمرو صورخیال، استخراج عناصر خیال در شاهنامه و شناخت تصاویر، ترکیب ها و شیوه های تصویر سازی است. نوع روش تحقیق، تحلیل محتوا و روش گردآوری اطّلاعات کتابخانه ای است. روش تجزیه و تحلیل توصیفی و استنباطی و واحد تجزیه و تحلیل کلمه و بیت است. در این رساله رفتار هنری فردوسی در شاهنامه، ساختار تصویر، تأثیر صور خیال در شاهنامه، بهره جویی از عناصر خیال، براعت استهلال در دایره ی صورخیال، مواد تصویر در شاهنامه، فلسفه ی زیباشناختی فردوسی در شاهنامه، ترکیب های خیالی، رنگ آرایی، وصف و انواع آن نیز مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. فردوسی در سرایش شاهنامه از دو عنصر هنری استعاره و کنایه بیش از دیگر عناصر بهره برده است. استعاره، خصیصه ی اصلی سبک فردوسی است از میان اقسام استعاره، استعاره ی مصرّحه بیشترین کاربرد را دارد. بسآمد بالای کنایه در شاهنامه نشانه ی گستردگی دایره ی واژگان شاعر و چیرگی او برزبان فارسی است. از میان انواع تشبیه گرایش فردوسی به تشبیه بلیغ بیشتر است. امّا مجاز در شاهنامه از تنوّع بسیاری برخوردار است. منطق فردوسی در سرودن شاهنامه چنین است که او جهان پیش از خود را با زبان هنری بازسازی کرده است.