حضور صیادان رأس هرم غذایی مانند پلنگ اغلب نشان از وضعیت نسبتاً خوب بوم سازگان دارد. بنابراین، حفاظت از زیستگاه این جانوران می تواند یک راه موثر در حفاظت از بوم سازگان باشد. مطالعاتی که اخیراً روی بوم سازگان های طبیعی صورت گرفته، جاده سازی را عاملی موثر در تشدید عوامل تهدیدکننده حیات وحش و نابودی زیستگاه ها معرفی می کند. عبور جاده از پارک ملی گلستان حیات وحش منطقه از جمله پلنگ (panthera pardus) را تهدید کرده است. این گونه در خطر انقراض و در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی قرار دارد. هدف این پژوهش ارائه دو رویکرد و تلفیق آن ها برای حفاظت از حیات وحش پارک ملی گلستان خصوصاً پلنگ است. شناسایی زیستگاه های مطلوب پلنگ به عنوان نواحی با تنوع زیستی بالا رویکرد اول و تعیین مکان های مناسب احداث روگذر و زیرگذر به منظور کاهش تلفات جاده ای رویکرد دوم به شمار می رود. مدل سازی زیستگاه گونه مورد مطالعه به کمک روش تجزیه و تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی انجام شد. داده های ورودی این روش را نقاط حضور گونه به عنوان متغیر وابسته و عوامل موثر بر حضور گونه در قالب متغیرهای مستقل تشکیل می دهند. در این مطالعه 120 نقطه حضور ثبت گردید و همچنین 14 متغیر که بر حضور گونه تأثیر دارند با توجه به رفتار شناسی و زیست شناسی گونه و در نظر گرفتن وضعیت منطقه مطالعاتی تعیین شدند. نتایج، زیستگاه مطلوب این گونه را با وسعت حدود 189 کیلومتر مربع به طور متوسط در ارتفاع 1234 متری از سطح دریا، شیب 32 درصد، فاصله های 1278 متری از چشمه، 1291 متری از رودخانه، 2188 متری از جاده های اصلی، 7298 متری از روستاهای اطراف پارک، 9131 متری از زمین های کشاورزی اطراف پارک بیان می کند. همچنین، با توجه به مقادیر عوامل حاشیه گرایی و تخصص گرایی پلنگ در منطقه مطالعاتی مشخص گردید که این گونه در یک زیستگاه بسیار ویژه زندگی می کند. بنابراین، با توجه به وسعت کم آشیان بوم شناختی، اهمیت حفاظت و مدیریت بهینه زیستگاه این گونه بیشتر نمایان می گردد. یافتن مکان های مناسب احداث گذرگاه با استفاده از تحلیل کم هزینه ترین مسیر در محیط gis انجام گردید. دو لایه اصطکاک محیط و هزینه تجمعی به همراه چند نقطه مبدا و مقصد به عنوان داده های ورودی این تحلیل در نظر گرفته شدند. با محاسبات صورت گرفته پنج مسیر جهت اتصال دو تکه شمالی و جنوبی پارک ملی گلستان شناسایی گردیدند. همچنین فهرستی از عوامل مهم در طراحی گذرگاه پلنگ بیان گردیده است.

چکیده خصوصیات کیفی آب مولفه هایی هستند که در نظر گرفتن آن، در برنامه ریزی های مربوط به مدیریت منابع آب و همچنین ارزیابی سلامت حوضه های آبخیز و اعمال تغییرات مدیریتی ضروری است ولی در کشور ما تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته اند. توجه به کیفیت آب های سطحی به این دلیل که بیشتر در معرض مستقیم انواع آلاینده ها هستند از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این تحقیق معیارهای سیمای سرزمین که از جوان ترین شاخه های علم بوم شناسی است در جهت بهسازی کیفیت آب رودخانه به کار رفت. با توجه به اهمیت رودخانه ها و زیستگاه های آبی کشور به عنوان مهمترین بوم سازگان های آبی که باید در برنامه های توسعه و بهره برداری منابع آب جایگاه و برنامه خاصی برای آن ها در نظرگرفته شود و نظر به اهمیت رودخانه گرگانرود در استان در این تحقیق ارئه سناریوهای ممکن مدیریت جهت بهبود کیفیت آب این رودخانه مد نظر قرار گرفته است. کل مساحت حوضه رودخانه گرگانرود 1019700 هکتار است که تقریبا بخش جنوبی استان گلستان را پوشش می دهد. در ابتدا ارتباط بین میانگین 27 ساله 9 پارامتر وابسته کیفی آب و 41 پارمتر مستقل سیمای سرزرمین با استفاده از تجزیه و تحلیل آماری بررسی شد. نتایج نشان داد که از میان 41 ویژگی تنها 18 ویژگی همبستگی معنی دار ندارند و بقیه به این 18 ویژگی وابسته و با آنها همبسته هستند. از این رو این موارد حذف گردیدند. تحلیل روند متغیرهای کیفیت آب با آزمون من- کندال نشان داد که متغیرهای اسیدیته و کربنات روند افزایشی در دوره زمانی سال 1360تا 1387 داشته اند و متغیرهای کلسیم، هدایت الکتریکی، کل مواد جامد محلول، بیکربنات، کلر، سولفات روند کاهشی در دوره زمانی مورد بررسی داشته اند. در ادمه رتبه بندی زیرحوضه ها ی منطقه مطالعاتی بر مبنای 12 عامل اصلی ( با توضیح اینکه متغیر مورد نظر در دسترس انسان است و انسان می تواند در آن تغییری ایجاد کند) و موثر در طبقه بندی زیرحوضه ها از نظر ویژگی های آنها و 9 متغیر کیفی آب انجام شد و سپس رتبه بندی آب زیرحوضه از نظر عامل کیفی و بحرانی در آنها انجام شد. در نهایت زیرحوضه ها از نظر وضعیت تخریب و نیاز به رسیدگی رتبه دهی شدند. از بدترین به بهترین وضعیت زیرحوضه 9 بدترین وضعیت را دارد. پس از آن زیرحوضه های 3، 1، 6، 10، 5، 7، 4، 8، 2 قرار می گیرند. پس از رتبه بندی زیر حوضه از نظر 12 متغیر مستقل معیارهای سیمای سرزمین و 2 متغیر وابسته کیفیت آب تعدادی گزینه قابل اجرا در محیط در نظر گرفته شدند. افزایش تعداد لکه های درختی، کاهش جاده با الگوریتمcost و افزایش مرتع، کاهش کشاورزی با mce و به ازای آن افزایش مرتع، افزایش مرتع به ازای کاهش بایر، فعالیت واکاری که اثر آن در محیط به صورت کاهش چین خوردگی بروز می کند. سپس، با استفاده از رابطه رگرسیونی موجود نتایج حاصل از هر گونه فعالیت مدیریتی بر پارامترهای کیفی آب سنجیده شد. در ادامه با استفاده از فرمول ?2، 32 سناریوی مدیریتی پیشنهادی قابل اجرا تدوین گردید و با استفاده از روش برنامه ریزی خطی سناریوی 10 که شامل فعالیت افزایش تعداد لکه های درختی و واکاری می باشد و بهبود کیفی آب را به دنبال دارد انتخاب شد. لذا می توان گفت برنامه های پایش کیفیت آب و اقدامات مدیریت کیفی آب در این آبخیز ضرورت دارد. واژه های کلیدی: کیفیت آب، آزمون من- کندال، برنامه-ریزی خطی، فعالیت مدیریتی، سناریوسازی