هدف از این تحقیق سنجش محتوا ترکیبات دارویی در مراحل تکوینی مختلف در گونه¬ی اندمیک persica t. است. بدین منظور برای رسیدن به این مقصود می¬بایست آناتومی گیاه مورد نظر در کنار آزمایشات فیتوشیمیایی بطور دقیقی مورد بررسی قرار گیرد.جنس شنبلیله (trigonella)از تیره باقلائیان است که اثرات درمانی متنوعی از آن در طب سنتی و مدرن گزارش شده است. شنبلیله گیاه یکساله، علفی، ایستاده، با ارتفاع۵۰-۱۵سانتی¬متر، با ریشه عمودی، ساقه منفرد، راست، تو خالی با انشعابات کم و برگ¬دار می¬باشد.شنبلیله در محیط گلخانه ای در خاک کشت شد و همزمان در حین گذراندن مراحل مختلف تکوینی، آزمایشات مجزا تکوینی( برش گیری دستی و مشاهده با میکروسکوپ نوری) و فیتوشیمیایی (عصاره گیری و سنجش ترکیبات دارویی با دستگاهrotary و hplc ) انجام شد. در این تحقیق مشخص گردید که ترکیبات دارویی مختلف مانند trg و 4-hile با خواص ضد دیابتی و ... نیز در t. persica وجود دارد. البته محتوا حضور این ترکیبات در اندام های مختلف در مراحل تکوینی مختلف، محتوا های متفاوتی دارند. نتایج نشان دهنده¬ی محتوا بالای trg در گونه فوق می باشد . همچنین تغییرات محتوای trg در اندام های مختلف بالا بود . در خصوص 4-hile محتوا پایینتری مشاهده شد. حال آنکه تغییرات محتوای در اندام های مختلف تقریبا پایین بود.

چکیده ندارد.

برنج گیاهی گرمسیری و نیمه گرمسیری بوده که نسبت به دماهای پایین بسیار حساس است و رشد آن در دمای پایین با مشکل مواجه می شود. به منظور شناسایی ارقام متحمل به تنش سرما و بررسی تأثیر تنش سرما بر روی آناتومی و چند پارامتر فیزیولوژی برنج، آزمایشی بصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور رقم در پنج سطح (طارم محلی، گرده، طارم دمسیاه، نعمت و اوندا) و دما در مرحله جوانه زنی با سه سطح (25، 15 و 10 درجه سانتیگراد) و در مرحله گیاهچه ای با سه سطح [شاهد (28/25 درجه سانتیگراد شب و روز) و تنش سرما (15/13 درجه سانتیگراد شب و روز) و تنش سرمای شدید (13/10 درجه سانتیگراد شب و روز)] تحت شرایط کنترل شده با سه تکرار انجام شد. در مرحله جوانه زنی، آناتومی ریشه و ساقه و صفات مورفولوژی و در مرحله گیاهچه ای، آناتومی ساقه، برگ، ریشه اصلی و فرعی و بررسی سطح برگ با میکروسکوپ الکترونی و صفات مورفولوژی و برخی صفات فیزیولوژی شامل میزان کلروفیل a و b، میزان پرولین برگ و ریشه، میزان کل قندهای محلول برگ و ریشه ارقام مورد مطالعه در دماهای مختلف بررسی شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس در هر دو مرحله نشان داد اثر رقم، دما و اثر متقابل رقم و دما در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. نتایج حاصل از آناتومی ارقام در مرحله جوانه زنی نشان داد آناتومی ریشه و ساقه ارقام تحت استرس تفاوت زیادی نسبت به دمای شاهد داشته بطوریکه در ریشه تحت استرس مانع از تشکیل بافت آئرانشیم شده و قطر ریشه ها تحت استرس افزایش معنی داری در دمای 15 درجه و با کاهش در دمای 10 درجه همراه بود. بررسی آناتومی ساقه در مرحله جوانه زنی نشان داد در دمای شاهد برگ ساختار ساقه را تشکیل داده اما تحت استرس هیپوکوتیل به عنوان بافتی محافظ از ساختمان داخلی محافظت می کند. بررسی صفات مورفولوژی ارقام در مرحله جوانه زنی نشان داد تحت استرس میزان وزن خشک ریشه و ساقه، طول ساقه و ریشه، درصد و سرعت جوانه زنی با کاهش معنی داری همراه بود و با توجه به نتایج کلی بدست آمده در این مرحله می توان رقم اوندا و گرده را مقاومترین ارقام و رقم نعمت را حساسترین رقم در این آزمایش معرفی کرد. در مرحله گیاهچه ای در تنش سرمای شدید (13/10 درجه سانتیگراد شب و روز) ارقام نعمت، طارم محلی و دمسیاه بر اثر خسارت شدید وارده کاملأ خشک شده و از بین رفتند و دو رقم اوندا و گرده تاحدی دارای شرایط بهتری نسبت به ارقام دیگر داشتند اما خسارت وارده به این ارقام هم تاحدی زیاد بوده و بررسی صفات مختلف بر روی آنها انجام نشد. بررسی سطح برگ ارقام با sem نشان داد تحت استرس با کاهش سطح برگ، افزایش چین خوردگیهای سطحی، کاهش تعداد روزنه، افزایش لایه کوتیکولی سطح تحتانی و همچنین افزایش مقدار و تنوع تزئینات سیلیسی همراه بود. بررسی ساختار آناتومی برگ ارقام برنج در مرحله گیاهچه ای نشان داد تحت استرس با افزایش ضخامت اپیدرم تحتانی، کاهش پهنای برگ، کاهش قطر دستجات آوندی و کاهش فاصله دستجات آوندی همراه بود. بررسی صفات مورفولوژی در مرحله گیاهچه ای نشان داد تحت استرس با کاهش ارتفاع گیاه، وزن خشک ریشه و اندام هوایی همراه بود که کمترین کاهش در ارقام اوندا و گرده مشاهده شد. با بررسی نتایج بدست آمده در مرحله گیاهچه ای نشان داد افزایش پرولین در ارقام برنج تحت استرس معیار خوبی برای سنجش مقاومت ارقام نیست. رقم اوندا و گرده به خاطر داشتن میزان کلروفیل a و b، کل قندهای محلول بیشتری نسبت به ارقام دیگر در دمای استرس دارای مقاومت بیشتری نسبت به ارقام دیگر می باشند.

آلودگی فلزات سنگین در خاک و هوا در اثر فعالیت های انسانی به عنوان یکی از مهم ترین تنش های محیطی برای گیاهان محسوب شده که موجب کاهش رشد و عملکرد آنها می گردد. فلز سرب مهم ترین فلز آلاینده در محیط زیست می باشد که موجب اثرات متعددی بر آناتومی و تولید متابولیت های ثانویه در گیاهان می گردد. گل راعی با نام علمی hypericum perforatum l. یکی از گونه های مهم دارویی است. مهم ترین ماده دارویی گل راعی هیپریسین می باشد که یک ماده کینونی از گروه فلاونوئیدهاست و مسیر بیوسنتزی آن نسبت به استرس های محیطی از جمله آلودگی فلزات سنگین بسیار حساس است. در پژوهش حاضر اثر فلز سرب بر صفات مورفولوژیک و آناتومیک گل راعی و همچنین میزان تولید هیپریسین مد نظر قرار گرفت. بدین منظور نمونه های گیاهی به صورت 2 گروه به مدت 14 روز تحت تیمار قرارگرفتند. گروه اول در خاک های آلوده با غلظت های 75،150، 300، 600، 800، 1000و 1500میلی گرم در کیلو گرم سرب در خاک و گروه دوم تحت تیمار سرب به صورت محلول پاشی بر سطح برگ در قالب طرح کاملا تصادفی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده از مطالعات سطح برگ با میکروسکوپ sem نشان دهنده کاهش قطر دهانه روزنه در هر دو سطح فوقانی و تحتانی برگ در هر دو تیمار آلودگی خاک و اسپری بود. طول سلول محافظ روزنه در هر دو سطح فوقانی و تحتانی در تیمار آلودگی خاک افزایش ودر تیمار اسپری کاهش یافت. تراکم واکس های فلسی شکل و بی شکل هر دو سطح فوقانی و تحتانی نیز با افزایش غلظت سرب نسبت به نمونه شاهد افزایش داشت. نتایج حاصل از مطالعات آناتومیک برش عرضی برگ در تیمارآلودگی خاک نشان دهنده افزایش ضخامت کوتیکول فوقانی و تحتانی، قطر رگبرگ اصلی و ضخامت آوند چوب و آبکش است. افزایش ضخامت برگ، اندازه سلول های اپیدرم فوقانی و تحتانی و ضخامت مزوفیل اسفنجی و نردبانی تا غلظت 600 و کاهش آنها از غلظت mg/kg 600 تا 1500 مشاهده گردید. نتایج حاصل از مطالعات آناتومیک برش عرضی برگ در تیمارمحلول پاشی حاکی از افزایش ضخامت کوتیکول فوقانی و تحتانی و مزوفیل اسفنجی و کاهش قطر رگبرگ اصلی ، ضخامت آوند چوب و اندازه سلول های اپیدرم تحتانی بود. نتایج حاصل از مطالعات آناتومیک برش عرضی ساقه نمایانگر افزایش معنی دار قطر ساقه، ضخامت دستجات آوندی و قطر بافت مغز ساقه بود. در بافت مغز ساقه تخریب سلول های پارانشیمی در اثر افزایش غلظت سرب مشاهده گردید. نتایج حاصل از مطالعات آناتومیک برش عرضی ریشه نشان دهنده افزایش قطر ریشه، ضخامت پریدرم و ضخامت دستجات آوندی با افزایش غلظت سرب بود. نتایج به دست آمده نشان داد که میزان تجمع سرب در ریشه ها با افزایش غلظت سرب به طور معنی داری افزایش می یابد، اما میزان سرب در اندام هوایی تا غلظت mg/kg 600 افزایش یافته و پس از آن رو به کاهش می گذارد. همچنین میزان تجمع سرب در اندام هوایی در تیمار محلول پاشی در غلظت mm724/0 نسبت به نمونه شاهد افزایش یافته پس از آن کاهش می یابد. نتایج میزان تغییرات هیپریسین ، نشان دهنده افزایش میزان هیپریسین تا غلظت mg/kg 600 و کاهش آن تا غلظت mg/kg 1500 در تیمار آلودگی خاک می باشد. اما در تیمار محلول پاشی سرب، نتایج حاکی از افزایش معنی دار میزان هیپریسین همراه با افزایش غلظت سرب بود. به طور کلی می توان گفت که آلودگی سرب در خاک تا غلظت mg/kg 600 برای گل راعی قابل تحمل است و در غلظت های بالاتر از آن توان حیاتی گیاه رو به کاهش می گذارد.