راه همواره به عنوان یکی از مهم ترین عوامل توسعه نظام های اقتصادی و اجتماعی مطرح بوده است.و در این میان، راه آهن ، به عنوان ابزار امن انتقال کالا و انسان ، جایگاه ویژه ای دارد. با وجود نیاز ایران به استفاده از راه آهن برای تسهیل مراودات اقتصادی و انسانی، مخالفت نابخردانه دولتهای متنفذ در عرصه سیاست خارجی ایران در سده 13 ق/ 19 م ، مانع از ایجاد خطوط حمل و نقل ریلی گردید . در حالی که از دیدگاه صنعتگران و روشنفکران ایرانی، صنعتی شدن کشور تا حدودی به استقرار راه آهن بستگی داشت. تا آن که با استقرار دولت مرکزی و مقتدر توسط رضاشاه ، ضرورت برپائی خطوط راه آهن بیشتر احساس شد و خط راه آهن سراسری ایران را پدید آورد. ایجاد راه آهن سراسری به عنوان یک اقدام بزرگ و سرمایه گذاری کلان ، بدون مشارکت شرکتهای خارجی امکان پذیر نبود. دعوت از کمپانی های متخصص از دولتهای بی طرف با این هدف صورت گرفت که اداره مستقیم ساخت خط آهن را دولت و مقاطعه کاری بخشهای آن را سوئدیها و آمریکائی ها و کمی بعد، شرکت کامپساکس بر عهده داشته باشند. پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد رائج در حوزه مطالعات علوم انسانی و بهره گیری از شیوه تحقیقات نظری و اسنادی ، بر آن است تا به بحث و بررسی در باره چگونگی ایجاد خط آهن سراسری ایران در دهه 1310 شمسیو مقدمات و نتایج آن با تاکید بر نقش شرکتهای خارجی در این بین ، بپردازد. نتیجه تحقیق نشانگر این حقیقت است که اشتباه اتکای مطلق به طرح و اجرای راه آهن سراسری توسط شرکتهای خارجی، در فرایند مذاکرات و بررسیهای اولیه ، بر دولت وقت ایران محرز شد و از این رو ، با ایجاد سندیکای راه آهن و تاسیس اداره راه آهن ، فعالیت ساختمانیتحت نظارت دولت مرکزی و عقد قرارداد با کمپانی کامپساکس پیگیری شد تا سرانجام در شهریور ماه 1317 ش، پس از یازده سال تلاش برای بهره برداری از راه آهن ، به حرکت نخستین قطار در مسیر جنوب به شمال ایران منتهی گردید.

چکیده ندارد.