یکی از عوامل بیماری مهلک بوتولیسم کلستریدیوم بوتولینوم تیپ ‏‎a‎‏ است که در سال های اخیر بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. اخیرا از توکسین این باکتری به عنوان داروی موثر برای درمان بسیاری از بیماری ها استفاده شده است. لذا، تولید توکسین و پایداری آن اهمیت زیادی دارد. به علاوه، دست یابی به روش های کنترل رشد باکتری، تولید توکسین و یا غیرفعالی کردن آن، نگرانی از آلودگی مواد غذایی و بروز بوتولیسم را از بین می برد.در این تحقیق، اثر غلظت های مخلتف سولفات مس و منیزیم بر رویش اسپور، رشد باکتری و تولید توکسین از کلستریدیوم بوتولینوم تیپ ‏‎a‎‏ بررسی شد. رویش اسپور با تیمار حرارتی اندازه گیری شد و رشد آن با شمارش پرگنه ها تعیین گردید. ارزیابی تولید توکسین با ایجاد اثرات فلج کنندگی از طریق تزریق داخل صفاتی در موش سوری و مهار آن با آنتی توکسین اختصاص انجام شد. با کمک روش های ژل دیفیوژن، اکتروفورز و نیز آنالیز با ‏‎hplc‎‏ وجود توکسین تایید شد و نتایج با توکسین استاندارد مقایسه گردید. سپس توکسین تولید شده استخراج گردید و اثر پایداری سازه های فیزیکو شیمیایی بر بقای فعالیت توکسین مورد بررسی قرار گرفت.نتایج نشان داد، 6 میلی گرم در میلی لیتر سولفات منیزیم باعث افزایش سرعت رویش اسپور کلسترویدیوم بوتولینوم تیپ ‏‎‎‏ ‏‎a‎‏ به میزان دو برابر می گردد. و غلظت 8 میلی گرم در میلی لیتر سولفات منیزیم باعث افزایش رشد به میزان چهار برابر، افزایش پروتئین به 2 برابر و نیز افزایش توکسیسیتی آن به میزان 100 برابر می شود. با آن که غلظت 5-40 میکروگرم در میلی لیتر سولفات مس افزایش دهنده سرعت رویش اسپور و رشد باکتری شد، اما بر تولید پروتئین تاثیری نداشت. به علاوه در محیط های حاوی سولفات مس فعالیت نوروتوکسینی مشاهده نشد. اثر پایدار سازهای فیزیکوشیمیایی بر بقای فعالیت توکسین نشان داد، غلظت های 5 و 10 میلی گرم در میلی لیتر سرم آلبومین انسانی در شرایط 1/0+-7=‏‎ph‎‏ و ‏‎4 c‎‏ باعث حفظ فعالیت توکسین به مدت 70 روز می گردد.