در این پروژه هدف محاسبه زمان تاخیر در سیستم اتوبوسرانی با مشخص کردن علل این تاخیرات میباشد برای نیل به این هدف ابتدا مسیرهای کل تهران مورد بررسی قرار گرفت و 6 مسیر با نظر کارشناسی انتخاب گردید. برای اینکه در مورد آمارگیری به 95 درصد اطمینان برسیم ناچار باید برای هر مسیر 12 بار برای اتوبوس و 12 بار برای وسیله نقلیه شخصی آمارگیری انجام می شد. با دو عدد کرونومتر، آمارگیری شروع گردید. با یکی زمان حرکت ثبت می شد و با کرونومتر دیگر زمان انواع تاخیرها با ذکر نوع تاخیر در برگه آمارگیری اندازه گیری می شد. انواع تاخیرها عبارتند از: -1 تاخیر ناشی از انتظار برای اتوبوس تا شروع حرکت -2 تاخیر توقف در ایستگاه -3 تاخیر ناشی از تداخل -4 تاخیر ناشی از تراکم -5 تاخیر ناشی از چراغ قرمز -6 تاخیر ناشی از عابر پیاده -7 تاخیرهای متفرقه بعد از آمار برداری برای هر مسیر میانگین محاسبه گردید و سرعت حرکت و سرعت سفر نیز اندازه گیری شد و نمودار میله ای (bar chart) رسم گردید. و بین تاخیرهای وسیله نقلیه شخصی و اتوبوس مقایسه انجام گرفت و نتایج و پیشنهادات ارائه گردید. در مرحله دوم آمارگیری از بین 223 خط اتوبوسرانی فعال در سطح شهر تهران، با نظر کارشناسی تعداد 24 خط، یک نمونه 10 درصدی، برای آمارگیری تاخیر ایستگاهها انتخاب گردید. روش آمارگیری بدین ترتیب بود که برای هر خط یک گروه آمارگیر، به تعداد دربهای مخصوص مسافر اتوبوس ، تعیین شد. این گروه از آمارگیران هربار یکی از اتوبوسهای خط مورد نظر را به طور تصادفی انتخاب و بعد از سوار شدن به اتوبوس در کنار دربهای آن مستقر شده و پس از طی یک مسیر رفت و برگشت از آن پیاده شده و سوار بر اتوبوس بعدی می شدند. و فرم آمارگیری را تکمیل می نمودند. بدین صورت که با وارد شدن اتوبوس به یک ایستگاه و باز شدن درب مربوط به آمارگیر موردنظر، آمارگیر زمان باز شدن درب را با دقت ثانیه در فرم آمارگیری ثبت و سپس تعداد مسافرین پیاده شده از اتوبوس و تعداد مسافرین سوار شده به اتوبوس از آن درب را ثبت می کرد. پس از حرکت اتوبوس از ایستگاه مورد نظر، آمارگیر تعداد مسافرین باقیمانده در اتوبوس را به صورت یک کد ثبت می کرد. بعد از آمارگیری ها 2 مدل برای برآورد زمان توقف اتوبوس در ایستگاه پیشنهاد گردید. یکی مدل ناهمفزون برای برآورد مدت زمان در یک ایستگاه و دیگری مدل همفزون برای برآورد مدت زمان توقف در تمام ایستگاههای یک خط اتوبوسرانی. برای مدل ناهمفزون، 7 مدل پیشنهاد گردید و این 7 مدل توسط نرم افزار spss پرداخت شدند. و برای هر مدل 3 بار اجرا انجام گردیده است و شاخص های برازندگی (r2) مقایسه گردیده است . و مدل زیر پیشنهاد گردیده است . مدل ناهمفزون: (ایستگاهی) dwt12xb1+(a1xi+ (2/nd)0.5x0+5xb2) x (1+lf)4 که در آن:dwt مدت زمان توقف در ایستگاه (ثانیه)i تعداد مسافرین سوار شده در ایستگاهo تعداد مسافرین پیاده شده در ایستگاهlf تعداد مسافرین داخل اتوبوس تقسیم بر ظرفیت آنnd تعداد درب مخصوص مسافر 1b1 اگر 0, i+o>0 در غیر اینصورت 1b2 اگر 0, ixo>0 در غیر اینصورت a1 پارامتر مدل است . مدل همفزون (کل خط): dwt10xns+a1xix(2/nd)0.5 که در آن:dwt مدت زمان در تمام ایستگاهها یک خط (ثانیه)i تعداد کل مسافرین سوار شده در تمام ایستگاههای یک خطnd تعداد درب مخصوص مسافرns تعداد ایستگاهها در یک خطa1 پارامتر مدل است . و در انتها پروژه نتایج بدست آمده از آمارگیری ها و پیشنهادات ارائه گردیده است .