نام پژوهشگر: عبد الرحیم حقدادی
محمد اسماعیل رفیعی راد عبد الرحیم حقدادی
به طور کلّی، دو زبان فارسی و عربی از گذشته های دور از رابطه ای تنگاتنگ برخوردار بوده اند و فرهنگ و زبان دو ملّت در زمینههای مختلف بر یکدیگر تأثیر و تأثّر متقابل برجای گذاشته و این رابطه هم چنان در درازای سده های طولانی ادامه داشته است و پیوسته ادیبان و سرایندگان فارسی و عربی از ثمرات اندیشه و تراوش افکار یکدیگر بهره بردهاند.جدای از این، اندیشه وران این دو زبان، در سده ی معاصر از مکتب های ادبی غربی تأثیر فراوان گرفته و شاعرانی همچون «تی. اس. الیوت» و «آرتور رمبو» و مکتب های ادبی همچون سمبولیسم، رمانتیسم، رئالیسم و... را سرمشق و شالوده ی کار خود قرار داده اند. در جستار پیش رو برآنیم تا به بررسی رمزهای اسطوره ای طبیعت در آثار دو شاعر و ادیب برجستهی معاصر، یعنی سهراب سپهری و جبران خلیلجبران بپردازیم. نتایج به دست آمده از این پژوهش بیانگر این است که سهراب سپهری و جبران خلیل-جبران از اسطوره های طبیعی به گونه ای گسترده در آثارشان بهره جسته اند که گاهی در کاربرد نمادها با یکدیگر هم خوانی و همانندی دارند و گاهی نیز نمادهای به کار گرفته شده از سوی ایشان با یکدیگر متفاوت است؛ هم چنین بهره گیری و کاربرد این نمادها از سوی سهراب بیش از جبران است. جبران در نمادپردازی و کاربرد اسطوره در نوشتههایش بیشتر تحت تأثیر فرهنگ غربی است و از اسطورههای مربروط به یونان و روم بهره گرفته است، در حالی که سهراب سپهری در کابرد نماد و اسطوره در سرودههایش به اسطورهها و نمادهای شرقی و به ویژه آیینهای آریایی هند مانند بودایی توجه دارد.
جعفر عباسی محمد بهنام فر
این نوشتار در مورد شعر نزاری قهستانی شاعر قرن هفتم هجری است که به بررسی بعد اجتماعی اشعار وی پرداخته است ومسایل اجتماعی را در شعر وی مطرح نموده است
علی دلاور عبد الرحیم حقدادی
چکیده سرزمین های عربی از قرن نوزدهم در زمان امپراطوری عثمانی و مخصوصاً پس از تجزیه-ی آن، همواره محل دخالت و اعمال قدرت بیگانگان، به ویژه استعمار انگلیس بوده است و همزمان با این حرکت، در محدوده ی زمانی مشروطه ، کشور ایران نیز مورد طمع بیگانگان به-ویژه روسیه وانگلیس قرار گرفته بود. با عنایت به وابستگی حاکمان ایران و کشورهای عربی به بیگانگان ، جنبش ملی گرایانه( ناسیو نالیستی) در ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی شکل گرفت و مولفه های آن از قبیل: وطن دوستی، باستانگرایی، حقوق ملی، بیگانه ستیزی، آزادی، متهم کردن حاکمان به بیگانه پرستی ومسائلی از این دست در ادبیات فارسی و عربی بازتاب قابل توجهی پیدا کرد. عارف قزوینی و حافظ ابراهیم که در این عصر زندگی می کردند دو تن از شاعرانی بوده اند که به این مضامین مشترک پرداخته اند. در پایان نامه ی حاضر برآنیم که نشان دهیم رویکردهای عارف قزوینی و حافظ ابراهیم در خصوص برخی از این مولفه ها چیست. به همین دلیل ابتدا چگونگی شکل گیری دولت و ملت را بیان کرده و سپس اندیشه -های ملی و میهنی عارف فزوینی و حافظ ابراهیم را در مباحث جداگانه همراه بانمونه های شعری مطرح نموده ایم. مهمترین اندیشه های ملی ومیهنی ای که این دوشاعر از آن برای مجد و اعتلای وطنشان استفاده کرده اند، آزادی ، وطن ، باستانگرایی و بیگانه ستیزی می باشد و هر کدام در رویکردشان نسبت به این مولفه ها شباهت ها وتفاوت هایی دارند. واژه های کلیدی: اندیشه های ملی و میهنی، وطن، بیگانه ستیزی، آزادی، عارف قزوینی، حافظ ابراهیم
فرشته قاضوی اکبر شامیان ساروکلائی
نقیضه گونه¬ای از انواع طنز است که محققان آن را تقلیدی تمسخرآمیز از اثری جدی و یکی از شیوه¬های بیان غیرمستقیم در انتقادهای اجتماعی دانسته¬اند. شاعر یا نویسنده ی نقیضه¬گو ضمن تقلید از متن/متون مبدأ، دیدگاه انتقادی خود را نسبت به اشعار شاعران مشهور نشان می¬دهد. این تقلید، معمولاً از آثار پیشینان و گاهی از آثار معاصران صورت می¬گیرد. نویسندگان یا شاعران متأخّر چاره¬ای جز تأثیرپذیری از متون پیش از خود ندارند نقیضه¬گویان نیز به خاطر تقلید با «اضطراب تأثیر» مواجه¬اند. نگارنده در این پژوهش بر آن شده است، ضمن بررسی نمونه¬های مشهور نقیضه، منقول در کتاب¬های نقیضه و نقیضه سازان از مهدی اخوان ثالث و تاریخ المعارضات فی الشعر العربی از محمد محمود قاسم نوفل، به نقد و مقایسه ی نقیضه¬های فارسی و عربی مبتنی بر نظریه¬ی اضطراب تأثیر بپردازد. درنهایت می¬توان گفت نقیضه¬ها عمدتاً ستیزه-جویانه به وجود آمده¬اند و در اندک مواردی هدف تقلید و تبعیت به همراه شوخی و مزاح مدنظر نقیضه¬گویان بوده است. اما نقیضه¬های خلاق که اتفاقاً مقبول¬تر و ماندگارترند، بیشتر در نمونه¬های ادب فارسی یافت شده است که گرچه از اصل خود رفیع¬تر نیستند، دست کم با آن برابرند. این موضوع در نقیضه¬های عربی مصداق ندارد، زیرا عمده ی این نوع آثار تقلیدی و ستیزه¬جویانه است.