امروزه به علت هزینه های فزاینده کودهای شیمیایی لازم است که جذب و مصرف عناصر غذایی از کارایی بالایی برخوردار باشد. سیلیس به عنوان یک عنصر ضروری برای گیاهان زراعی و یک منبع غذایی مهمی برای رشد و عملکرد برنج به شمار می رود که در صورت عدم جایگزینی کافی این عنصر، گیاه با کمبود سیلیس مواجه شده و باعث بروز اختلال تغذیه ای جدی در گیاه و عدم ثبات در پایداری مقاومت به آفات می گردد. در این راستا پژوهشی به منظور بررسی اثر دو منبع مختلف کود سیلیس در سه مقدار مصرف متفاوت بر رشد، عملکرد و تحمل به کرم ساقه خوار در رقم طارم-هاشمی و لاین 843 گیاه برنج انجام شد. این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات برنج کشور در آمل در سال 1390 به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید. تیمارهای مورد آزمایش شامل رقم، در دو نوع لاین 843 (v1) و رقم طارم-هاشمی (v2)، منابع سیلیس در دو نوع 73% sio2 (s1) و بقایای معدن سیلیس سوادکوه 22% (s2) و مقدار مصرف سیلیس شامل سه سطح صفر (d1)، 250 (d2) و 500 (d3) کیلوگرم در هکتار (بر مبنای درصد سیلیس) بودند. نتایج این آزمایش نشان داد که لاین 843 در تمامی صفات به جز ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و میزان تحمل به کرم ساقه خوار به طور معنی داری نسبت به رقم طارم-هاشمی دارای برتری بود و بین دو منبع کود سیلیس نیز در تمام صفات از لحاظ آماری اختلاف معنی داری وجود نداشت. نتایج مربوط به مقدار مصرف کود سیلیس نشان داد که تیمار 250 کیلوگرم در هکتار، بهترین تیمار مصرفی کود سیلیس در مزرعه می باشد. مصرف این کود باعث افزایش معنی دار سیلیس ساقه، سیلیس برگ، تعداد پنجه، سطح برگ پرچم، وزن خشک برگ، وزن هزار دانه و عملکرد و همچنین سبب کاهش معنی دار زاویه برگ دوم با ساقه و درصد آلودگی به کرم ساقه خوار شد. به طوری که این کود توانست سطح برگ پرچم را 14%، وزن خشک برگ را 3/15% و عملکرد گیاه را 9/14% افزایش دهد.

برنج (oryza sativa) گیاهی یکساله، از خانواده گندمیان و محصول استراتژی می باشد. سوروف و اویارسلام گیاهانی هستند که در مزارع برنج شمال ایران می رویند. آزمایشی به منظور بررسی اثرات آللوپاتی سوروف، اویارسلام و برنج بر برنج طراحی شد که از ریشه و اندام هوایی گیاهان فوق عصاره های آبی 50 و 100% تهیه گردید و بر مراحل رویشی و زایشی اثر داده شد. نتایج نشان داد که عصاره های هر سه گونه اثر بازدارندگی بر جوانه زنی داشت. در مرحله گیاهچه ای مقدار mda، طول برگ های 1، 2 و اندام هوایی در بیشتر تیمار ها کاهش و بیشتر سطوح برگ ها، وزن های تر وخشک ریشه و اندام هوایی و محتوای آب برگ ها افزایش یافتند. در مرحله پنجه زنی تعداد پنجه کپه ها در همه تیمار ها کاهش و ارتفاع کپه در تیمار با عصاره 100% ریشه سوروف و بیشتر وزن های تر و خشک ریشه و اندام هوایی زیاد شد. در مرحله گلدهی بیشتر وزن های تر و خشک ریشه و برگ با عصاره های سه گونه کم شد و ارتفاع کپه ها، وزن های تر و خشک خوشه در بیشتر تیمار ها و انواع کلروفیل های برگ با عصاره ریشه سوروف افزایش یافت. در مرحله رسیدن دانه در بیشتر تیمار ها ارتفاع کپه، میانگین دانه های پر کپه، وزن سبوس، برنج قهوه ای و سفید و در صد ترکیبات آلی افزایش یافت ولی میانگین دانه های پوک کپه و همه وزن های تر و خشک کاهش یافت. دانه های سیلیسی در سلول های اپیدرمی برگ و ساقه در مرحله گلدهی و رسیدن دانه با عصاره ریشه سوروف زیاد شد. نتایج کلی نشان داد که عصاره های آبی هر سه گونه اثر بازدارندگی بر جوانه زنی داشت ولی بر سایر مراحل رویشی و زایشی بر حسب اندام و مرحله نموی اثرات متفاوتی را نشان داد.

برنج گیاهی گرمسیری و نیمه گرمسیری بوده که نسبت به دماهای پایین بسیار حساس است و رشد آن در دمای پایین با مشکل مواجه می شود. به منظور شناسایی ارقام متحمل به تنش سرما و بررسی تأثیر تنش سرما بر روی آناتومی و چند پارامتر فیزیولوژی برنج، آزمایشی بصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور رقم در پنج سطح (طارم محلی، گرده، طارم دمسیاه، نعمت و اوندا) و دما در مرحله جوانه زنی با سه سطح (25، 15 و 10 درجه سانتیگراد) و در مرحله گیاهچه ای با سه سطح [شاهد (28/25 درجه سانتیگراد شب و روز) و تنش سرما (15/13 درجه سانتیگراد شب و روز) و تنش سرمای شدید (13/10 درجه سانتیگراد شب و روز)] تحت شرایط کنترل شده با سه تکرار انجام شد. در مرحله جوانه زنی، آناتومی ریشه و ساقه و صفات مورفولوژی و در مرحله گیاهچه ای، آناتومی ساقه، برگ، ریشه اصلی و فرعی و بررسی سطح برگ با میکروسکوپ الکترونی و صفات مورفولوژی و برخی صفات فیزیولوژی شامل میزان کلروفیل a و b، میزان پرولین برگ و ریشه، میزان کل قندهای محلول برگ و ریشه ارقام مورد مطالعه در دماهای مختلف بررسی شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس در هر دو مرحله نشان داد اثر رقم، دما و اثر متقابل رقم و دما در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. نتایج حاصل از آناتومی ارقام در مرحله جوانه زنی نشان داد آناتومی ریشه و ساقه ارقام تحت استرس تفاوت زیادی نسبت به دمای شاهد داشته بطوریکه در ریشه تحت استرس مانع از تشکیل بافت آئرانشیم شده و قطر ریشه ها تحت استرس افزایش معنی داری در دمای 15 درجه و با کاهش در دمای 10 درجه همراه بود. بررسی آناتومی ساقه در مرحله جوانه زنی نشان داد در دمای شاهد برگ ساختار ساقه را تشکیل داده اما تحت استرس هیپوکوتیل به عنوان بافتی محافظ از ساختمان داخلی محافظت می کند. بررسی صفات مورفولوژی ارقام در مرحله جوانه زنی نشان داد تحت استرس میزان وزن خشک ریشه و ساقه، طول ساقه و ریشه، درصد و سرعت جوانه زنی با کاهش معنی داری همراه بود و با توجه به نتایج کلی بدست آمده در این مرحله می توان رقم اوندا و گرده را مقاومترین ارقام و رقم نعمت را حساسترین رقم در این آزمایش معرفی کرد. در مرحله گیاهچه ای در تنش سرمای شدید (13/10 درجه سانتیگراد شب و روز) ارقام نعمت، طارم محلی و دمسیاه بر اثر خسارت شدید وارده کاملأ خشک شده و از بین رفتند و دو رقم اوندا و گرده تاحدی دارای شرایط بهتری نسبت به ارقام دیگر داشتند اما خسارت وارده به این ارقام هم تاحدی زیاد بوده و بررسی صفات مختلف بر روی آنها انجام نشد. بررسی سطح برگ ارقام با sem نشان داد تحت استرس با کاهش سطح برگ، افزایش چین خوردگیهای سطحی، کاهش تعداد روزنه، افزایش لایه کوتیکولی سطح تحتانی و همچنین افزایش مقدار و تنوع تزئینات سیلیسی همراه بود. بررسی ساختار آناتومی برگ ارقام برنج در مرحله گیاهچه ای نشان داد تحت استرس با افزایش ضخامت اپیدرم تحتانی، کاهش پهنای برگ، کاهش قطر دستجات آوندی و کاهش فاصله دستجات آوندی همراه بود. بررسی صفات مورفولوژی در مرحله گیاهچه ای نشان داد تحت استرس با کاهش ارتفاع گیاه، وزن خشک ریشه و اندام هوایی همراه بود که کمترین کاهش در ارقام اوندا و گرده مشاهده شد. با بررسی نتایج بدست آمده در مرحله گیاهچه ای نشان داد افزایش پرولین در ارقام برنج تحت استرس معیار خوبی برای سنجش مقاومت ارقام نیست. رقم اوندا و گرده به خاطر داشتن میزان کلروفیل a و b، کل قندهای محلول بیشتری نسبت به ارقام دیگر در دمای استرس دارای مقاومت بیشتری نسبت به ارقام دیگر می باشند.