سنایی شاعری عالی مقدار و عارف بلند مقام قرن ششم هجری از آن دسته از استادان مسلم شعر فارسی است که با گذشت زمان در عظمت مقام و تأثیر کلام شان هیچ کمی و کاستی راه نیافته، نه مرور ایام مقام شامخ شان را توانسته است به فراموشی بسپارد و نه گرد افول توانسته است بر عارض و رخسار آثار جاویدان شان جای گیرد. بدون تردید سنایی در توسعه و اشاعه ی و نضج بخشیدن به شعر عرفانی تأثیر به سزایی داشته است. زبان سنایی در آثارش به جهت گرایش او به عرفان و شریعت و با توجه به مفاهیم قدسی و متافیزیکی عرفانی و به دلیل محدودیت های زبان و نیز ساختار خاص مفاهیم عرفانی به ناچار این شاعر و عارف بلند مقام را واداشت که از امکانات بی شمار نماد بهره بگیرید. و برای بالا بردن ظرفیت زبان در انتقال معنا، بسیاری از واژگان را با بار معنایی نمادین به کار گیرد. در این پایان نامه که به شیوه ی سند کاوی اطلاعات خود را فراهم نمود. و به شیوه ی توصیفی و تحلیلی آن ها را ارائه نموده ام، پس از تحلیل جنبه های معنا شناسانه ی زبان عرفانی، نشانه ها و نمادهای جانوران موجود در آثار سنایی جمع آوری و طبقه بندی شده اند و با بهره گیری از روش معنا شناسی به تأویل نمادها و نشانه های جانوران اقدام شده است. مهمترین نتایج پایان نامه ی حاضر آ ن است که نمادها و نشانه ها مایه های ابهام زبانی، چند معنایی، برداشت های متعدد معنایی و انعطاف متون را فراهم می کنند به گونه ای که یک متن واحد درافق فکری خواننده و عصر قرائت خویش معانی مختلف پیدا می کند. به علاوه نمادها و نشانه ها موجب عمق و ژرفای آثار سنایی را فراهم نموده اند. و در مجموع تمایل به عرفان و شریعت او را به استفاده از زبان نمادین سوق داده است.

غم ازجمله واژگانی است که در آثار مولانا به فراوانی به کار رفته است و کاربردهای گوناگونی دارد ، به همین علّت؛ در این پژوهش سعی بر این است که غم را از دیدگاه مولانا بررسی کنیم، هر چند در نگاه اوّل امر کمی غریب می نماید ، چون اکثر افراد، مولانا را شاعر شور و شادی می دانندو فکر می کنند چنین مقو له ای در آثار این عارف ، جایی ندارد،پس سعی شده با بررسی و توجّه به آثاری که در مورد مولانا و آثار او به رشت? تحریر درآمده و به خصوص آثار خود مولوی این موضوع به اثبات برسدکه غم در جهان بینی مولانا جایگاه خاصّی داشته برای بررسی موضوع کتا بهای زیادی مطالعه شدودر انتها پایان نامه ای شد با چهار فصل و یک چکیده و مقدمه که در ابتدا قرار داشت ؛ در فصل اوّل سعی شده کلّیاتی در مورد موضوع توضیح داده شود، در فصل دوم، آراء و نظرات قرآن و بزرگان دین و اخلاق وعرفان مورد بررسی قرار گرفته،فصل سوم اختصاص یافته به نظرات خود مولاناو عقید? او،مولوی غم را دو نوع می داند ، نوعی را می پسندد و نوع دیگر را رد می کند ، به همین علّت، هر کدام را به انواعی تقسیم کرده ایم تا هم مطلب کاملتر و بهتر شود و هم دست یابی به هر کدام از آنها آسانتر باشدو سر انجام، در فصل چهارم، با توجّه به مطالب گفته شده چنین نتیجه می گیریم که غم در آثار مولانا ،انواعی داردکه این عارف بزرگ تعدادی از آنها را ستوده و برخی را نفی کرده و دیگران را نیز به دوری از آنها سفارش کرده است.

چکیده موضوع این پژوهش «بررسی تطبیقی اشعار آدونیس و احمد شاملو» است که در آن به بررسی برخی اشتراکات موضوعی و مضمونی در شعر آدونیس و احمد شاملو پرداخته شده-است. رابطه ی جوامع با یکدیگر باعث نزدیک شدن اندیشه ها و کاربرد مضامین و مفاهیم مشترک در میان اندیشمندان و شاعران می شود. همین نکته به تنهایی یکی از ضرورت های طرح موضوعاتی با رویکردهای تطبیقی در ادبیّات است. از طرف دیگر ارتباط ادب فارسی با ادب عربی دلیل دیگری بر ضرورت انجام پژوهش هایی از این دست باشد. دست آوردهای این پژوهش شامل موارد زیر می باشد: نشان دادن روند تکامل شعر آدونیس و شاملو که از جهت تکامل ذهن و اندیشهو شعر تقریباً مسیرهای مشترکی را پیموده اند. بررسی روند تأثیرپذیری از نویسندگان و شاعران داخلی و غربی که در شعر هردو شاعر وجود دارد و این دو شاعر در زمینه ی تأثیر گرفتن از شاعرانی چون ریلکه و نویسندگان و شاعران فرانسوی تقریباً مشترک هستند. این دو شاعر در زمِینه ی زبان از اشتراکاتی برخوردار هستند. که در کار هردو فخامت و استواری و عدم تساهل و تسامح در زبان به چشم می خورد. در کاربرد اسطوره ها و افسانه ها نیز علاوه بر به سود بردن از برخی اسطوره ها و نمادهای مشترک، هر دو به جنبه ی داستان های کهن و آمیختن آن با تخیّل و استفاده از این موضوعات در زمینه های مورد نظر خود توجّه داشته اند. کلید واژگان: ادبیّات تطبیقی، ادبیات معاصر، آدونیس، شاملو

موضوع این پایان نامه، به تحقیق و پژوهش در شعر اهلی شیرازی اختصاص دارد که در قرن نهم هجری پا به عرص? شعر و شاعری گذاشت و در بیشتر قوالب شعری، شعر سرود؛ امّا به دلائلی از سوی پژوهشگران، مورد بی مهری و کم توجّهی واقع شد و غبار فراموشی بر آثارش نشست. با ظهور شاعران غزلسرا در قرن هفتم و هشتم،هم مضامین و هم زبان و شیو? بیان غزل به اوج کمال خود رسید و فراتر از آنچه مولوی و سعدی و حافظ گفته بودند؛ امکان نداشت. به همین دلیل با وجود این که شاعران شیرین سخن بزرگی همچون بابا فغانی، اهلی شیرازی، عرفی و دیگران ظهور کردند، شعرشان تازگی چندانی نداشت و نتوانستند اعتباری شایسته حاصل کنند.تلاش آنها در پیدا کردن مضمونهای تازه و روی آوری به تفنّن های شاعری از جمله :معمّا ، لغز، ماده تاریخ و قصاید مصنوع یا مثنوی های پر تکلّف نیز نتوانست برای آنها اقبال خاصی به همراه داشته باشد .اگرهم در زمان خود شاعران اقبال عمومی حاصل می شده بدلیل سطحی بودن و طبق سلیقه زمانه بودن دیری نپاییده و رو به افول گذاشته که اکنون اثری از آن نیست . در این پایان نامه سعی شده که احوال مولانا اهلی شیرازی و دور? تاریخی را که در آن می- زیسته؛ مورد بررسی قرار دهیم و سپس با معرفی و نقد آثار شاعر از جنبه های گوناگونِ لغوی، بلاغی، محتوایی، عروضی و جز این، دیوان وی را بهتر بشناسیم.

چکیده: وطن، به عنوان یکی از مولّفه های هویت ساز، در هر ملّت مطرح می شود و علاقه و دوستی نسبت به آن در صیانت از فرهنگ و هویت یک کشور می تواند تأثیرگذار باشد. وطن دوستی، یکی از ویژگی های مردم آزاده و ضامن حفظ استقلال و تمامیت ارضی یک کشور است. وطن دوستی، یکی از ویژگی های شعر و ادب فارسی است. در هر برهه ای از زمان که وطن، دچار ناملایمات می شود و مورد هجوم دشمنان قرار می گیرد، شاعران نیز همگام با مردم، با سلاح قلم به دفاع از آن بر می خیزند. در دور? مشروطه، حضور بیگانگان و عدم کفایت شاهان قاجار، باعث شد که شاعران منظومه های فراوانی را در ستایش و تمجید از وطن بسرایند. هم چنین با آغاز جنگ تحمیلی و اشغال شدن شهر های مرزی کشور، شاعران به دفاع از وطن برخاستند و اشعار زیادی را در وصف و ستایش از آن سرودند. پرداختن به شعر وطنی این دو دوره، از آنجا که وطن به عنوان یکی از مولّفه های هویت ساز مطرح است، می تواند حایز اهمیّت باشد و پرداختن به این گونه از شعرها، در روند وطن دوستی یک ملّت می تواند تأثیر گذار واقع گردد. در این پژوهش که بر اساس روش کتابخانه ای و سندکاوی صورت گرفته، ابتدا شعر وطنی مشروطه و دفاع مقدّس تحلیل و بررسی و سپس به تطبیق و مقایس? شعر وطنی این دو دوره پرداخته شده است. با انجام این پژوهش مشخّص شد که مفهوم وطن به عنوان یک موضوع اصلی در شعر شاعران مشروطه و دفاع مقدّس مطرح می شود و شاعران همگان را به وطن دوستی و دفاع از وطن فرا می-خوانند. مفهوم وطن درشعر مشروطه با رنگ و بوی ملّی و در شعر دفاع مقدّس با رنگ و بوی اسلامی به وجود می آید. در مسیر وطن دوستی این دو دوره شباهت ها و تفاوت هایی نیز وجود دارد که باعث تمایز شعر وطنی این دو دوره شده است. کلمات کلیدی: شعر، وطن، مشروطه، دفاع مقدّس.

خاطره نویسی از انواع ادبی پر کاربرد در ادبیات دفاع مقدس بوده و حجم عمده ای از آن را به خود اختصاص داده است. بهره گیری از شوخ طبعی و شاخه-های مختلف آن در ادبیات دفاع مقدس، ضمن ایفای نقش در کیفیت اثر بخشی آثار، نمایان گر وجود فضایی خاص بر فرهنگ جبهه و اسارت می باشد. در پژوهش حاضر، خاطره و جایگاه ادبی آن مطرح شده و ضمن معرفی ادبیات شوخ طبعانه، دسته بندی های آن شامل طنز، هجو، هزل و فکاهه مطرح بررسی گردیده است. ساختار طنز و انواع روش های طنز آفرینی در خاطرات دفاع مقدس و اسارت واکاوی شده و با ارائه ی نمونه های مناسب، کارکردها و دستمایه های طنز در خاطره نوشته های دفاع مقدس مورد دسته بندی و تحلیل قرار گرفته است. در ادامه با ارائه نمونه های مختلفی از خاطرات شوخ طبعانه، معلوم شده که این آثار با اهداف و کارکردهای متعددی مانند ارتقای روحیه ی رزمندگان و انتقاد از برخی مسائل، ایجاد و نقل شده و مضامین مختلف و متفاوتی را دستمایه ی طنز آفرینی قرار داده اند. مضامینی مانند نیازهای اولیه ی زندگی در جبهه، تدارکات، اختلاف زبان، اعزام، اخلاق و اعتقادات، خانواده و .... نظر به فراوانی و همچنین تنوع دستمایه های طنز اسارت، خاطرات مربوط به این دوران به صورت مستقل طرح و بحث شده و مضامین و دستمایه هایی همچون نحوه ی اسارت، بازجویی، شکنجه اختلاف زبان، جنگ تبلیغاتی، صلیب سرخ و ... از این دسته هستند. کلید واژگان:

توجّه به مسائل انسانی و اجتماعی، یکی از ویژگی های شاعر متعهّد امروز است که سعی دارد با ابزار شعر، عنصر آگاهی را در مخاطب بالا ببرد و او را از مسائل سیاسی و اجتماعی پیرامونش باخبر سازد. شاعر امروز، نمی تواند از جامع? خود برکنار و نسبت به سیاست های اجرایی محیط خود بی تفاوت باشد. او باید در بطن جامع? خود حضور داشته باشد و به عنوان یک هنرمند متعهّد، ارزش های انسانی را در شعر خود گوشزد کند. قیصر امین پور و سمیح القاسم، به عنوان دو شاعر متعهّد معاصر، هیچ گاه از یاد انسان و مسائل مرتبط با او غافل نبوده اند و سعی داشته اند با تحلیل و نقد مسائل سیاسی و اجتماعی جامع? پیرامون خود، زندگی آزاد و خوشایندی را برای هم نوع خود رقم بزنند. اشتمال شعرهای قیصر امین پور و سمیح القاسم بر اندیشه-های سیاسی و اجتماعی، و نقش کاربردی آن ها در اصلاح جامعه و حفظ ارزش های انسانی، ضرورت انجام این پژوهش را تضمین می-نماید. در این پژوهش که بر اساس روش کتاب خانه ای و سندکاوی انجام پذیرفته ، ابتدا به معرّفی شخصیّت شعری وتحلیل شعرهای قیصر امین پور و سمیح القاسم پرداخته شده است، سپس اندیشه های سیاسی و اجتماعی دو شاعر با ذکر شواهد شعری استخراج گردیده و به صورت تطبیقی تحلیل و بررسی شده اند. با اساس یافته های این پژوهش، می توان ادّعا کرد که شعر قیصر امین پور و سمیح القاسم، ندای مردم جامع? خویش است و آزادی اجتماعی و روحی ، آبادانی کشور و حرمت ارزش های انسانی را آرمان جامع? خود می دانند. بنابراین اطلاق « شاعر متعهّد» به دو شاعر، دور از انصاف نیست.

چکیده بعد از ورود اسلام به ایران، تغییرات و تحولات بسیار مهمی در زمینه های مختلف سیاسی- اجتماعی، فرهنگی و ادبی در سطح وسیعی مشاهده می شود. مردم ایران دین اسلام را پذیرفتند و در این راستا، فرهنگ و زبان عربی، جای خود را در بین اقشار مختلف مردم باز کرد. زبان عربی توانست تأثیرات زیادی بر زبان و ادب فارسی و همچنین شاعران و نویسندگان فارسی زبان بگذارد. این تأثیرات از آغازین سال های ورود اسلام تا به امروز مشاهده می شود. ادیب الممالک فراهانی یکی از شاعران و ادیبان بزرگ دور? مشروطه است. با نگاهی دقیق به دیوان عظیم وی متوجه می شویم که وی یکی از شاعران متأثر از زبان و ادب عربی است که این تأثیر در جای جای دیوان اشعار وی به چشم می خورد. با توجه به اینکه ادیب الممالک در علوم ادب و لغت عربی دستی توانا داشته است، این توانایی باعث شده-است که از این توانایی در اشعار خود بسیار بهره بگیرد. در این پژوهش، پس از بحث مختصری پیرامون اوضاع ادبی مشروطه، که ادیب الممالک یکی از شاعران پرورش یافت? این دوره است، نگاهی به زندگی، آثار و سبک شعری ادیب شده است. سپس با مقدمه ای کوتاه برچگونگی تأثیر زبان و ادب عربی بر زبان و ادب فارسی به بررسی تأثیر زبان و ادب عربی بر دیوان ادیب-الممالک پرداخته شده است. با این بررسی ثابت می شود که ادیب الممالک از حوزه های مختلف زبان و ادب عربی استفاده کرده است وی از شخصیت های مهم علمی، ادبی، تاریخی در دوره های جاهلی و اسلامی نام برده است و از زبان عربی در حوز? قرآن، احادیث، لغات، ترکیبات، جملات و ضرب المثل ها بهر? فراوان برده است. یکی از مهمترین فوائد این پژوهش، علاوه بر مشخص کردن تأثیر زبان و ادب عربی در دیوان ادیب الممالک فراهانی، شرح مختصری بر مشکلات دیوان است. باشد که این پژوهش چراغ راهی برای بهتر شناختن ادیب الممالک فراهانی و درک بهتر دیوان عظیم وی باشد. کلمات کلیدی: ادیب الممالک فراهانی، زبان و ادبیّات عربی، شعر، ادبیّات تطبیقی، ادبیّات معاصر.

چکیده: رضا به معنی خشنودی یا خشنود شدن و با لفظ دادن و آوردن به معنی اجازت دادن و آوردن است. رضوان مقابل سخط و غضب است و از اصطلاح های عرفانی است به معنی رفع کراهت و تحمل مرارت احکام قضا و قدر است و در اصطلاح عرفان شادی دل است به آن چه پیش آید. از آنجا که عارف در مسیر حرکت خود یعنی رسیدن به معشوق باید سختی ها و مشکلات راه را تحمل کند و راضی باشد. رضا یکی از حالات عارفان است که تاکنون به صورت مستقل مورد بررسی قرار نگرفته است. بنابراین اهمیت و ضرورت انجام چنین پژوهشی در مورد رضا مشخص می شود. بدین منظور آیات قرآن و روایات و احادیث و نظر بزرگان دین و عارفان با استفاده از منابع و کتب مهم مورد بررسی قرار گرفت و مجموعه ای به نام مفهوم واژه رضا در متون عرفانی گردآوری شد. و برای اینکه مفاهیم رضا بهتر منتقل شود این مجموعه به پنج فصل تقسیم شد و برای هر موضوع مصادیق قرآنی و یا از سیره ی بزرگان دین و عرفان بیان شده است. اهتمام نگارنده در تدوین این مجموعه بر آن بوده است که دریچه ای تازه فراروی پژوهشگران و محقّقان ادبیات غنی فارسی بگشاید. واژگان کلیدی : رضا ، عرفان ، اسلام ، قرآن ، مسلمان.

چکیده عمل به دستورات اخلاقی، از ضروریات زندگی انسانی است که می خواهد «انسان» بودن و « متعالی » شدن را درک کند . به جهت اهمیت فراوانی که اسلام برای اخلاق قائل شده است؛ علاوه بر کتب اخلاقی , آثار ادبی بسیاری هم در زبان فارسی و هم در زبان عربی به بیان ارزش ها و مصادیق اخلاقی پرداخته اند به طوری که می توان گفت: ادبیات تعلیمی، سهم چشمگیری نسبت به سایر انواع وسبک های ادبی به خود اختصاص داده است. در همین راستا, در این پژوهش سعی شده است تا در بخش اوّل ضمن ارائه تعاریفی از اخلاق و علم آن, همچنین ارتباط اخلاق با دیگر حوزه های بشری ( مثل عرفان و حکمت ) و بحثی مختصر پیرامون نسبیت گرایی در اخلاق, راهی به سوی بحث اصلی - بررسی تطبیقی ارزش های اخلاقی در گلستان سعدی و مقامات حریری – گشوده شود . از اینرو در ادامه بخش دوّم, به تعریف لغوی و اصطلاحی «مقامه» , سخنی پیرامون مبدع این فن و مقلّدان او و همچنین ذکر چند مقامه به عنوان نمونه پرداخته شده است . به جهت تکمیل مطالب درباره فنّ مقامه , ساختار و ویژگی های مهم آن برشمرده شده است . در بخش سوم نیز به زندگی و آثار سعدی ، سبک او در گلستان و ارتباط گلستان با فن مقامه و اخلاق پرداخته شده است . در ادامه نیز به زندگی و آثار حریری اشاره شده و همان روند برای شناخت او و کتابش پیگیری شده است . در بخش چهارم , سعی شده تا برشمردن مهم ترین و پرکاربردترین مضامین اخلاقی در این دو کتاب , به صورت همزمان و با نگاه تطبیقی صورت گیرد . و در نهایت , این نتیجه حاصل می گردد که سعدی و حریری به مضامین اخلاقی در اثر خود بسیار توجه کرده اند و هرکدام با توجه به هدف خود , روش متفاوتی برای بیان مضامین اخلاقی دارند . واژگان کلیدی: اخلاق ، مقامه ، گلستان سعدی ، مقامات حریری .

ادبیّات تطبیقی به عنوان سبکی نوین از سبک های پژوهش ادبی، حوزه های پژوهشی مختلفی را مورد بررسی قرار می دهد، یکی از این حوزه ها، بررسی جریان های فکری و نگرشی دو شاعر یا نویسنده است چرا که در ادبیّات تطبیقی بیش از هر چیز می توان به نقاط وحدت اندیشه و نگرش بشری نسبت به یک موضوع پی برد، معمولاً هر شاعر و نویسنده با سرودن شعر و بیان نوشته خود در پی تبیین نگرش و جهانبینی خودنسبت به یک موضوع است. از همین رو عشق و عاشقانه سرایی از دیرباز مورد توجه اقوام و ملل مختلف در حوزه ادبی و غیر ادبی بوده است به طوری که آثار فراوانی در همین مورد نوشته شده است، از همین جهت نادر نادرپور، شاعر معاصر فارسی زبان و نزار القبّانی، شاعر مشهور عرب که عشق به صورت پایه و اساس نوشته-های شعری آنها مطرح است معمولاً با خلق تصاویر و زبان عشقی خود، نگرش و جهانبینی خود را نسبت به این موضوع نشان داده اند و این که از چه نگاهی به این موضوع نگریسته اند. پژوهش حاضر سعی بر آن دارد نگاه و نوع نگرشی که دو شاعر در عاشقانه های خود نسبت به عشق ارائه داده اند مورد بررسی قرار دهد. چرا که با بررسی اشعار عاشقانه آنها می توان به اندیشه و نگرش مشترک یامتفاوت آنهانسبت به این موضوع تا حد زیادی واقف شد.

پروین اعتصامی از شاعران متعهّد معاصر فارسی است؛او را یکی از منادیان صداقت و نوع دوستی و از اندیشمندان عرصه اخلاق وتعلیم وتربیت باید شناخت . شاعری که با پای بندی به کنش های اجتماعی ، زبان خود را در قالب شعر دل انگیز فارسی ، به خدمت ضعیفان ومظلومان تاریخ آورده است. در این تحقیق ، افکار و اندیشه های پروین اعتصامی در زمینه انسان واجتماع ، با دیدگاه های ایلیا ابوماضی ،شاعر همسان او در ادبیات عرب،به روش تطبیقی مقایسه گردیده است. این پایان نامه درچهار فصل ؛ کلیّات، زندگی و افکار پروین اعتصامی ، زندگی وافکار ایلیا ابوماضی ، تطبیق اندیشه های دو شاعر در مورد انسان و اجتماع ،تألیف گردیده است. پرداختن دو شاعر به مسائل نوین ، در عین التزام به سنن گذشته ؛کوشش آنها در جهت انعکاس نارسایی های اجتماعی ومشکلات مردم ؛حضور موثّر ایشان در مجامع علمی ،ادبی وسیاسی روزگار خود؛بازتاب مسائل عقلانی در ضمن تصویرهای عاطفی ؛برجستگی مولّفه های دینی ، معنوی و اجتماعی درکلام هر دو شاعر وغلبه مکتب سمبولیسم اجتماعی همزاد با بروز نشانه های مکتب رومانتیسم در آثار آن ها از نتایج این تحقیق است.

سیر ترجمه عربی به فارسی با ترجمه های قرآنی آغاز گردید و سپس در طول چند قرن آثاری در موضوعات دینی، هیئت ونجوم، تاریخ، فلسفه و تصوّف،جغرافی،ریاضی، پزشکی و تعبیرخواب از عربی به فارسی ترجمه شد.این آثار نوعاً به بیانی ساده تر بازنویسی می شد،یا تعلیقاتی برآن اضافه می شد، تلخیص می شدند یا اصلاحاتی در آنها صورت می گرفت. مترجمان متون غیر دینی بیش از مترجمان قرآن،به مختصه های دستور فارسی توجّه نشان می دادند؛ در نتیجه دو رویکرد نسبتاً متفاوت به ترجمه یکی مناسب گفتارهای دینی ودیگری مناسب ترجمه های علمی و دیگر آثار بوجود آمد.بررسی این امر نشان دهنده سعی آنها در ایجاد تناسب بین موضوع متن و شیو? ترجمه واز سویی دیگر روند رشد ترجمه است.تکوین فنّ ترجمه در کلیله و دمنه به ثمر نشست.در ترجمه ادبی کلیله و دمنه که خود یک اثر ادبی است،دقّت در برابریابی واژگانی و دستوری، طبیعی بودن متن ترجمه،انسجام متن،وحدت پیام هر دو اثر،زیبایی کلام و نهایتاً همپایگی دو اثر دیده می شود.نصرالله منشی هرگز در پی آن نیست که به کمک فرهنگ لغت واژه ها را یک به یک به زبان دیگر برگرداند،بلکه بر آن است تا برای انتقال مفاهیمی که در زبان مبدأ بیان شده است قوالب تازه ای در زبان مقصد بیافریند به طوری که هیچ بخشی از صورت و معنی از میان نرود.پس دست به ابداع متنی تازه زده است.نصرالله منشی در این راستا از تکنیک های ترجمه با تبحّر بسیاری بهره گرفته است.

نیما یوشیج، یکی از برجسته ترین شعرای معاصر در ادبیّات فارسی است. او با تحوّلی که در شعر سنّتی فارسی به وجود آورد، عنوان «پدر شعر نو» را به خود اختصاص داد. در اشعارش به مضامین مختلفی چون : طبیعت، جامعه، وطن و ... پرداخته است . احمد شوقی، از مشهور ترین شاعران معاصر در ادبیّات عرب است که به سبب شایستگی اش در شاعری، لقب امیرالشّعرایی به او داده شده است . او از مرحل? شعر سنّتی عبور کرد و در مرحل? مابین شعر سنّتی و شعر نو، اشعارش را سرود . شوقی در اشعارش به مضامین مختلفی چون :اخلاق، جامعه، وطن، تعلیم و تربیّت و ... پرداخته است. در این تحقیق که با روش کتابخانه ای و سندکاوی تنظیم وتدوین شده است، ضمن پرداختن به مقدم? کوتاه، زندگی ، آثار و مضامین اجتماعی در اشعار دو شاعر معاصر ایرانی و مصری، با نگاهی تطبیقی بررسی شده است. در این بررسی پی می بریم که هر دو شاعر به مضامین اجتماعی مانند فقر، حقوق بشر، عقب ماندگی جامعه، زن، کار و کودکان توجّه کرده اند و تحت تأثیر ادبیّات معاصر غرب به خصوص فرانسه، به شیو? سمبولیسم، این مضامین در اشعارشان انعکاس یافته است.

چکیده: بررسی زندگی، افکار و شخصیّت بزرگان یک انقلاب، ابعاد ناگفته از اسرار پیروزی آن انقلاب را، در معرض توجّه مخاطبان قرار خواهد داد. شخصیّتهای بزرگی چون شهیدان دانشمند، دکتر باهنر، بهشتی، مطهّری، مفتّح، چمران و شهیدآوینی که با مبارزات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی خود، نقشهای کلیدی پیروزی انقلاب و جنگ را بر عهده داشتند. آنان که از محضر بزرگانی چون امام راحل، علّام? طباطبایی، آیت الله حائری شیرازی وآیت الله بروجردی درس معرفت آموخته بودند، حرکت های انقلابی و اوضاع فرهنگی کشور را به سرمنزل مقصود رساندند؛ و در این راه پر افتخار لباس شهادت پوشیدند. موضوعی که در این پژوهش به آن پرداخته شده است، بررسی زندگی؛ آثار علمی، ادبی، دینی و تأثیر بی بدیل آنها در پیروزی انقلاب ،و همچنین؛ نقششان در روشنگری اذهان و پایه ریزی بنیانهای اعتقادی و فرهنگی جامعه ،پس از دوران سیاه طاغوتی است. اهمیّت این کار، طبق فرمایش مقام معظّم رهبری که در جمع دانشگاهیان فرمودند « نخبگان انقلاب و جنگ باید بیش از پیش به جوانان معرّفی شوند » روشن است. چرا که این افراد، ایدئولوژی انقلاب را طرّاحی و پایه های فکری و فرهنگی آن را پایه گذاری کردند. شیو? کار در این پژوهش به روش کتابخانه ای بوده است. تقریباً تمامی کتبی که دربار? زندگی این شهیدان نوشته شده بود؛ مورد مطالعه قرار گرفت و فیش برداری شد، سپس برش های مهمّی از زندگی آنها که شامل فعّالیّتهای فرهنگی، زندگی نامه، شهادت نامه و آثار قلمی بود، معرّفی گردید.

زبان و ادبیات فارسی و عربی به دلیل زمینه های مشترک تاریخی،فرهنگی و اجتماعی همواره با هم ارتباط داشته و از یکدیگر تأثیر پذیرفته اند. این پژوهش به بررسی و مقایس? تطبیقی دو رمان معاصر سنگ صبور اثر صادق چوبک نویسند? ایرانی و میرامار نوشته نجیب محفوظ، نویسند? مصری پرداخته است . به همین منظور ابتدا به علل پیدایش رمان در ایران و مصر اشاره می کند، سپس به بررسی زندگی، آثار و سبک نویسندگی صادق چوبک و نجیب محفوظ می پردازد و در ادامه عناصر ساختاری- روایی، زبانی و ادبی دو اثر را، مورد مقایس? تطبیقی قرار می دهد. با مقایس? دو رمان مورد نظر مشخص شده است، این دو اثر علاوه بر وجود پاره ای درون مایه های مشترک، از نظر ساختار روایی و گره خوردگی حوادث و شخصیّت ها با یکدیگر بسیار به هم شبیه اند. علت این اشتراک ارتباط و تأثیرپذیری مستقیم دو نویسنده از یکدیگر نیست، بلکه حلق? ارتباط آن ها در این پژوهش تأثیرپذیری از رمان «خشم و هیاهو»ی ویلیام فاکنر، نویسند? آمریکایی قرن بیستم، تشخیص داده شده است.

ایث ب?ّر دب ی?ا ،ٍْ ?یا ا?ش اَ 1 ا ز? ث ? اَهیب کی? سب نٍ? ? س ب?ی نً س? ب ?ٍ? ی س? بث ? وًب? وً ث اَ آن ا اٍئ ?ی ا ز?. ا ه? ? وً ایث ث یاٹ ? س?چّ ش ث ب ث ی ی ث یای ، ث ب لاف ا ز? ? ?ب ز? و بُ آن، سإط ??َ اٌ ث ا?شمب ? ی ا ??بی ث ی?ا ی ? یَ? ? ث?ب?ی. »ٍ ?چم « ا ?مچ ? ب?و ? ا?ً سپبد بًَ ?ٍشب ،ٍْ ث د اوی ?? بَ ?ٍ ?? ی ٹب?ت ?? ی - - ?لا? ی ز? ب? یُ?، ?چّب? ?لمّیاٹجب? لا ا ز?. ی د یْ د ی?ٍ، د ا ا اٍئ س?ب ?ٍ? د ا?َ? نً ایث ب?ّر دب ی?ا ،ٍْ ای 1ب ? ی اک اً? ?ج ٹب یَی ی و ?? ?َّ ا?مب? ?و? ز?ّ ی ا?پ ب ?چّب? ?لمّ یاٹجب? لا ،ًٍْ 1 مه ث ?َ م یَن ?ا?ّ? ب دب ی?ا ی ا اٍئ س? یٍ?ه ا ا ه? ?به? بَ، ث ا ش?و اَع ?ب یَ?ظب? بَ ا ا??ب ?ب ا ه ?ب? ? اَو?ی ?جبی رٍ ی یٍُ? ?ی ا ز?. ا ه? د یْ ث ? ?شبثوبو ا ی ث ?جیب ا?? ی?ی?بی ? اَ ڈَ آ?ی ا ز?. ی دب ب?ن ا ه? وش ?? کب?? ? آ ی? ? ویا اٹجب? ?ش ?ًّ ٹ ?ً هب? وج یً. ای ثب مَ ?? ?َ ?ُ ه? و?ه ? ???ز ی ? ه? اً ز? هچ? اٍ ا ه اًه ی هٍ رً ث اَو? ی?ِ؛ ث ه? ?ً ی ? ب?ن ? چ?مبوبن ث ج?ت اهشلا? و اْی ی ? ی ث ?ً س?بیس وم ی? ی? ی مَ اٍ ث اسّل بی ? اَ ? ه اًو ی ی ث ا ه ?? ?ً سإ? ی? سب?ّ ی سمب? یا?ز ? س کً ی? ی ا م?بن، ی 5ه ??ش ?َ ا ز?، ی مَی? ی ڈَ ثُبو ی ث اَی ا س?ب? ڈ? ی ??بئ ثچیی ا ل?ا? ا ز?.

برای واژه سازی، راههای متعدّدی وجود دارد؛ امّا ادیبان و زبان شناسان، «ترکیب» و «اشتقاق» را از اصلی ترین فرایندهای ساخت واژه برشمرده اند. در این راستا، زبان فارسی به دلیل اینکه از خانواده زبانهای «هندواروپایی» دانسته شده و در این خانواده، فرایند واژه سازی عمدتاً از راه «ترکیب» صورت می گیرد؛ در زمره «زبانهای ترکیبی» قرار گرفته است. در مقابل، زبان عربی، هم نژاد با زبانهای «سامی» است که به دلیل اهمّیّت «اشتقاق» در فرایند واژه سازی این زبانها در ردیف «زبانهای اشتقاقی» معرّفی گشته است. این پژوهش بر آن است تا با کند وکاوی عمیق تر، دو فرایند «ترکیب و اشتقاق» را در دو زبان «فارسی و عربی» مورد بررسی قرار داده و از این چشم انداز، به بررسی تطبیقی بین این دو زبان بپردازد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که اوّلاً: فرایندهای «ترکیب و اشتقاق» در هر دو زبان «فارسی و عربی» وجود دارد؛ هرچند، مفهوم و درصد به کارگیری هر فرایند در این دو زبان، یکسان نیست و با یکدیگر، متفاوتند؛ ثانیاً: زبان فارسی در مقایسه با زبان عربی، توانایی و خلّاقیّت بیشتری برای ساخت واژگانِ جدید و مورد نیاز خود دارد و زبان عربی، در این خصوص، محدود و محصور است.

چکیده: مقامات حریری و مقامات حمیدی، در شمار کتابهای بسیار مهم در زبان عربی و فارسی هستند. این دو کتاب از نظر گون? ادبی از نوع مقامه به شمار می آیند و در کنار شباهتهایی که به هم دارند، تفاوتهای چشمگیری نیز دارند و این امر ناشی از ذوق نویسندگان کشور باستانی ما ایران و تفاوت بارز آن با ذوق نویسندگان عرب است. زیرا از لحاظ جنبه های معنوی، ایرانی آثاری را دوست دارد که در دل و جان اثر کند. ایرانی نتوانسته است به آثاری دل ببندد که در قید تکلّف اسیر مانده اند و نخواسته است برای مشاهد? زیبایی آن آثار، داخل زندان صنایع لفظی شود. در این تحقیق که به شیو? کتابخانه ای انجام شده است، با بهره گیری از فنّ تحلیل محتوا، توصیف در دو کتاب مقامات حریری و حمیدی تطبیق داده شده و موارد شباهت و اختلاف نیز بیان شده است. این پایان نامه در چهار فصل: کلّیات، مقامه نویسی در ادبیّات عربی و فارسی، تطبیق توصیفات دو نویسنده و نتیجه گیری تألیف گردیده است. پرداختن دو نویسنده به توصیف های واقعی و فضایل اخلاقی همچون ادب، علم، بخشندگی، جهاد، دوری از خشم، حسادت و بخل، در ضمن تصویرهای عاطفی و توجّه حریری به وصف انواع خوراکیها همچون شیر، خرما، سکبا و سفره های رنگین مهمانی و توجّه حمیدی به جنبه های توصیف طبیعت بکر و اینکه وی در مقاماتش به توصیف گدایی و شیوه های آن نپرداخته و در به کار بردن صنایع لفظی و استفاده از شیو? اطناب بسیار زیباتر عمل نموده است؛ از نتایج این تحقیق می باشد. واژه های کلیدی: ادبیّات تطبیقی، توصیف، مقامات، حریری، حمیدی

اهمّیت دانش بلاغت بر علاقه مندان شعر و ادب پوشیده نیست، چرا که شناخت زیورهای کلام و عناصر خیال ورزی، موجب می شود تا هر خواننده و شنوند? باذوقی به دقایق سخن ادبی پی ببرد و در نتیجه از یادگارها و تراویده های ذهنی و قلمیِ آفرینندگان آثار ادبی، افزون تر بهره ور و مشعوف گردد؛ از این رو ادیبان و سخن سنجان چمنزار بلاغت، از ادوار پیشین تا به حال کوشیده اند با موشکافی، به نگارش کتاب هایی چند در حوز? بلاغت و توابع آن، دست یازند و هر کدام به سهم خود، برای گسترش دامن? این علم اهتمام ورزند. بنابراین تلاش نگارنده در این پایان نامه، بر آن بوده است در راستای همین امر، یکی از عناصر بلاغی، یعنی إسناد مَجازی را بر اساس پاره ای از عناصر علم زبان شناسی و معیارها و موازین علم منطق، بررسی و ژرف کاوی کند. در این راستا، برای تبیین بیشتر این شگرد بلاغی، به بررسی نمونه هایی از آن در زبان سعدی و متنبّی، دو شاعر بزرگ زبان فارسی و عربی، پرداخته شد؛ و پس از پرداختن به این مهم، و تحلیل إسناد مَجازی در دو علم منطق و زبان شناسی نتایج مهمّی از جمله موارد ذیل حاصل شد: 1. إسناد مَجازی، معمولاً در جملات خبری ای رُخ می دهد که، با قرائن لفظی یا معنوی، برخلاف عقید? متکلّم باشد؛ بنابراین، جملات یا صورت های انشایی، پس از تأویل به جمله های خبریِ داری حُکم (إسناد)، شایست? بررسی در مبحث إسناد مَجازی قرار می گیرند. 2. در چهارچوب علم منطق، إسناد مَجازی نوعی قضیّ? حملی است که از لحاظ اعتقادات متکلّم رابط? بین موضوع و محمول در آن، رابطه و نسبتی حقیقی نیست، بلکه گوینده (شاعر یا نویسنده) به عمد و با هدف رسایی، زیبایی و تأثیر بیشتر در مخاطب و با دخل و تصرّف در رابط? بین موضوع و محمول، به مَجاز در إسناد دست می زند. 3. بیشتر علمای بلاغت، إسنادهای مَجازی زبان فارسی را با تعاریف و مثال های ادبیّات عرب سنجیده اند و گاهی اوقات، بدون در نظر گرفتن قابلیّت های زبانی یا ظرافت های خاصّ زبان فارسی، سعی در طبقه بندی إسنادهای مَجازی در گروه های مشخّص شده در بلاغت عربی کرده اند که حاصل، نادیده گرفتن بسیاری از ترفندها و قابلیت های زبانی در زبان فارسی می شود. 4. بسیاری از إسنادهای مَجازیِ به کار رفته در آثار این دو شاعر، که از چشم انداز زبان شناسی، نمونه ای از فراهنجاری معنایی هستند، درصدد زیبایی آفرینی، إغراق و مبالغه، تکریم و بزرگداشت، تأثیر بیشتر کلام و با هدف وارد کردن مخاطب به دنیای خیال و شعر و ادب است. همچنین نتایج دیگری که در خلال بحث به آن ها پرداخته شده است و از دیگر سو، پژوهنده کوشیده است برای ورود به موضوعات علم منطق و زبان شناسی و همچنین تمهید مقدّمه، به اجمال به ذکر برخی از تعاریف و اصطلاحات این دو علم بپردازد.

از آنجا که مقدّمات قصاید عربی (تشبیب، تغزّل و نسیب) در نقد قدما از اهمّیت خاصی برخوردار بوده است و بزرگانی چون ابن رشیق قیروانی، ابو هلال عسکری، ابن اثیر، ثعالبی و دیگران، به نقد این قسمت از قصاید، اهتمام ویژه ای داشته اند، ضروری می نماید در ادبیّات فارسی نیز مقدّمات قصاید شاعران مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد؛ در این همین راستا، در این پایان نامه، مقدّمات قصاید فرّخی سیستانی و متنبّی مورد بررسی قرار گرفته شده است. روش تحقیق، به شیو? توصیفی- تطبیقی و حجم نمونه کلّ قصاید دیوان فرّخی و متنبّی است. با مطالعه و بررسی مقدّمات قصاید (تغزّلات) این دو شاعر، چند نکته مستفاد می شود از جمله این که: اهتمام متنبّی به مقدّمات قصاید خود بسیار چشمگیر و در خور توجّه می باشد و مقدّمات طللی، وصف فراق و شکوا، از بیشترین بسامد در دیوان متنبّی برخوردار است؛ هم چنین متنبّی در تشبیب قصاید خویش به وصف طبیعت، میدان رزم و آلات و ادوات جنگی نیز می پردازد. در دیوان فرّخی سیستانی، تشبیبهایی با مضامین وصف، از جمله وصف معشوق، حالات شکار، وصف طبیعت و لوازمات آن مانند بهار، خزان، خورشید و ستارگان از بسامد بیشتری برخوردار است و با بررسی این مضامین، می توان افتراقات و اشتراکات دو شاعر مورد بحث را همراه با دلایل آن، در این زمینه مشخّص نمود.

ادبیّات مقاومت در جهان معاصر، از انواع شناخته شده و مورد توجّه نویسندگان و شاعران مختلف است. سیّد حسن حسینی و محمود درویش از چهره های آشنا در ادبیّات مقاومت ایران و عرب هستند که به میزان قابل توجهّی از انواع مختلف نماد در شعرشان استفاده کرده اند. بررسی نمادها در یک اثر ابی، باعث شناخت بیشتر و عمیق تر از آن اثر می شود. در این تحقیق، نمادهای شعر مقاومت سیّد حسن حسینی و محمود درویش در چهار گروه با هم مورد مقایسه و تطبیق قرار گرفته است.

ادبیّات تطبیقی یکی از زمینه های نو و شوق انگیز در ادبیّات جهان است و بی تردید نقشی سازنده و موثّر در غنی سازی ادبیّات هر ملّتی ایفا می کند؛ چرا که زمینه های شناخت و بهره مندی وسیع از ادبیّات ملل مختلف را ایجادمی کند. سنایی شاعر بزرگ و پرمایه ادب پارسی، از جمله شاعران برجسته ای است که آثارش از جهت کمیّت و کیفیّت درخور توجّه و بررسی است. او بزرگترین شاعری است که در اوایل قرن ششم، حکمت و وعظ را در اشعار خود به جایگاهی از کمال رساند. وی معانی حکمی و عرفانی آمیخته به اندرز و نصیحت را با عبارات فصیح و خیالات عالی و تعبیرات کم نظیر خود، همراه کرده ودر بسیاری از موارد چنان با بیان شیوا و معجزه آسای خود، موثّر ساخته است که کمتر می توان شعری از اینگونه اشعار او را خواند و بی تأثّر به پایان رسانید. از سوی دیگر در ادبیّات عرب، ابوالعلای معرّی صاحب فکر و اندیشه ویژه ای است. او در اوج باروری و غنای ادبیّات عربی می زیسته است. این شخصیّت ادبی و فکری، بسیاری از ادبای بعد از خود را به شیوه های گوناگون تحت تأثیر قرار داده است. مقایسه معرّی و سنایی از آن جهت مورد تأکید است که هر دو شاعر ازشرایط سیاسی، اجتماعی نسبتاً مشترکی برخوردار بوده و در توسعه شعر حکمی و زاهدانه صاحب ابتکار و نوآوری هستند. . از طرفی دیگر، شالوده آرا و افکار آنها از مفاهیم دینی تشکیل شده است و بهره زیادی از قرآن و حدیث برده اند. با واکاوی در سروده های این دو شاعرگرانمایه در می یابیم که مضامین حکمی، چاشنی و بن مایه اصلی سروده های آن دو می باشد. اشعار حکمی سنایی و معرّی با توجّه به موضوعات مشترک، امکان بررسی تطبیقی را دارند و بررسی های این پایان نامه، براساس موضوعات حکمی موجود در اشعار این دو شاعر صورت گرفته است.

مرگ، بزرگترین رویداد زندگی هر انسان است و همیشه، ذهن و اندیشه آدمیان را به خود مشغول کرده است. یاد مرگ و جهان پس از آن، یکی از توصیه های مهمّ ادیان الهی، از جمله دین اسلام است. اندیشمندان در این زمینه سخنان ارزشمندی بیان کرده اند. از جمله اندیشمندانی که به این موضوع توجّه گسترده ای داشته، مولانا جلال الدّین محمّد بلخی است. در این تحقیق، سعی شده است که دیدگاه این شاعر و عارف بزرگ، در مثنوی عرفانی اش، مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش، با توجّه به کتاب های دینی و عرفانی، ابتدا دیدگاه اسلام و عرفا راجع به مرگ و رستاخیز بیان شده و سپس دیدگاه مولوی راجع به این موضوع، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. دیدگاه مولوی نسبت به مرگ و رستاخیز، در مثنوی معنوی، نگاهی عارفانه است. وی در بسیاری موارد، مرگ را ستوده و از آن استقبال کرده است. به طور کلّی، در نگاه مولانا، مرگ، عامل نیستی و نابودی نیست، بلکه آغاز یک زندگی جدید و جاودان است. همچنین مولانا، تحت تأثیر عمیق آیات قرآن و احادیث، توانسته است موضوع مرگ و رستاخیز را در اشعارش با زیبایی به تصویر بکشد.

موضوع این تحقیق، مقایسه آثار سعدی و پائولو کوئلیو است. سعدی، شاعر و نویسنده پر آوازه ایرانی است که در قرن هفتم می زیسته و تأثیر زیادی بر ادبیات ایران و جهان داشته و دارد.پائولو کوئلیو، نویسنده مشهور برزیلی در قرن حاضر است.

درباره شباهت سبک مولوی با شیوه سوررئالیسم سخن فراوان گفته شده است. شیوه تصویرگری مولوی چنان متنوّع و تکرار نشدنی است که نمی توان تخیل و تجربه شعری او را در زمره روش خاصی از روش های شناخته شده در نقد شعر قرار داد. او هم نمادگرای بزرگی است و هم سوررئالیستی با تجربه های شگرف. به هر حال، میان روش مولوی و روشی که آندره برتون با عنوان روش سوررئالیستی معرّفی کرده، با وجود تفاوت های فرهنگی و زمانی، شباهت هایی می توان یافت این شباهت ها در دو حوزه آرای نظری و بوطیقای شعری و دیگری در حوزه آفرینش و شگرد تصویرپردازی در سخن دیده می شوند. در پایان نامه حاضر، ضمن شناسایی مبانی و اصول مکتب سوررئالیسم، به بررسی ویژگی های آن در مثنوی مولانا پرداخته شده است.

این تحقیق در تلاش است به اثبات این موضوع دست یابد که انسان شناسی سهل الوصول ترین راه برای رسیدن به خداشناسی است،لذا سعی بر این است که با هدف انسان شناسی واستلزامات تربیتی آن،این موجود مستثنای در خلقت را به خویش وهمنوعانش شناسانده ودر صورت توفیق در این امر؛ در حدّ وسعِ این پژوهش،وی را از خودبیگانگی به خودشناسی واز خدابیگانگی به سوی خداشناسی رهنمون گردد.لذادرپژوهش حاضر،هدف اصلی شناساندن انسان وچگونگی شیوه ی تربیتی او از دیدگاه مولانا می باشد.

پیکارسک به نوعی روایت گفته می شود که مشتمل بر یک سلسله قصص گوناگون است که در گذار زندگی یک فرد رخ می دهد و سرآغاز آن را در اسپانیای قرن شانزدهم میلادی ذکرکرده اند. فنّ مقامه از نظر تکنیک داستان-نویسی، بر ادبیّات اروپا تأثیری گسترده داشته است. اشتراکات ادب عیّاری با روایات پیکارسک در زیرساخت و اسلوب نیز باعث به وجودآمدن احتمالات دیگری درباره خاستگاه آن می شود. محدوده این گونه ادبی تا به امروز در هاله ای از ابهام قرارداشته است؛ چراکه تاکنون برای پیکارسک الگوی واحدی ارائه نشده و حدّ و مرز آن به صورت واضح مشخّص نگردیده است. بنابراین، تعیین خاستگاه واقعی پیکارسک، مشخّص کردن الگویی برای اسلوب و ساختار آن و معیاری برای تعیین پیکارو برای خاتمه دادن به این اختلافات، ضروری و لازم است. از این رو در این گفتار با روش تحلیلی ـ توصیفی و شیوه سندکاوی و کتابخانه ای، ابتدا به ارائه تعریفی جامع و انتخاب معادلی مناسب تر پرداخته شده و در ادامه خاستگاه حقیقی آن تعیین گردیده است. در نهایت با کنار هم قراردادن شاخصه ها و ویژگی های اصلی و اساسی رمان های پیکارسک، مقامات و داستان های عیّاری و بیان وجوه اشتراک و افتراق آن ها زمینه برای قضاوت کردن و تصمیم گیری مخاطب درباره تأثیر و تأثّر این گونه ها فراهم-شده است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.