نام پژوهشگر: هانیه محجل شجا
حسین گردون پر محمد علی حسینپور فیضی
یکی از دغدغه های محقّقان جهت ایجاد صفات برتر در موجودات زنده، انتخاب و به کارگیری روش هایی است که علی رغم کارایی بالا، کمترین آثار مخرّب را بر روی موجودات زنده داشته باشند. امروزه استفاده از روش انتقال ژن با استفاده از باکتری آگروباکتریوم (agrobacterium) به عنوان یکی از تکنیک های کارآمد، جهت دستیابی به اهداف ژنتیکی و یا ایجاد فنوتیپ برتر، در میان محقّقان طرفداران فراوانی پیدا کرده است. از جنبه های کاربردی این تکنیک، می توان به تولید گیاهانی با ارزش اقتصادی بالا اشاره کرد. آگروباکتریوم دارای ژن های قابل انتقال (ناحیه ای از پلاسمید به نام t-dna ) به میزبان گیاهی است، از این رو این باکتری یکی از مهمترین ابزارهای انتقال ژن در علم ژنتیک مولکولی محسوب می شود. ژن های rol (rooting locus) بر روی dna t- قرار دارند که باعث ایجاد تغییرات مورفولوژیک و رشد و نموی در گیاه می شوند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر ژن پلاست rolc از پلاسمید ri باکتری agrobacterium rhizogenes بر رشد و نمو گیاه nicotiana tabacum انجام گرفته است. در این تحقیق با استفاده از گیاهان تراریخته ی توتون، ابتدا dna آن ها مورد استخراج قرار گرفت و پس از اطمینان از انتقال صحیح ژن های مورد نظر، با القاء ژن های انتقال یافته توسط دگزامتازون، استخراج rna، سنتز cdna و در نهایت واکنش pcr بر روی نمونه ها با پرایمر های مختلف ژنوم کلروپلاستی انجام گرفت. همانگونه که انتظار می رفت، بیان ژن های کلروپلاستی خاصی همچون psba در گیاهان تراریخت که rolc یا trolc را بیان می نمودند و فنوتیپ کلروزه داشتند مورد تایید قرار گرفت.
الهه حقی تیلکی ناصر مهنا
با توجه به اهمیت نقش ژن hyp-1 در بیوسنتز هیپریسین در گیاه علف چای، در این تحقیق اثر غلظت¬های مختلف جاسمونیک اسید بر بیان این ژن با استفاده از روش qrt-pcr مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور، کالوس های حاصل از نمونه های برگی گیاهان علف چای کشت شده در شیشه تحت تیمار سه غلظت اسید جاسمونیک قرار گرفتند و فعالیت ژن hyp-1 در زمان¬های 24، 48 و 72 ساعت بعد از تیمار با روش ریل تایم پی سی آر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در محیط عاری از الیسیتور میزان بیان ژن در زمان¬های مختلف تغییری نداشت. در نمونه¬های تیمار شده با 100 میکرومولار جاسمونیک اسید، با گذشت زمان میزان بیان ژن hyp-1 به طور آشکاری روند رو به رشدی داشت. روند مشابهی در نمونه¬های تیمار شده با غلظت 500 میکرومولار این الیسیتور نیز مشاهده شد. بر این اساس بیشترین میزان بیان ژن hyp-1 مربوط به زمان 72 ساعت و کمترین آن مربوط به زمان 24 ساعت بود. بر اساس نتایج به دست آمده مشاهده شد که در هر سه زمان 24، 48 و 72 ساعت، با افزایش غلظت جاسمونیک اسید بر میزان نسبی بیان ژن hyp-1 افزوده می¬شود. همچنین، مشاهده گردید که میزان بیان ژن hyp-1، 24 ساعت پس از آزمایش برای تیمارهای شاهد، 100 و 500 میکرومولار به ترتیب حدود یک، 5/1 و 3 برابر میزان بیان آن در نمونه های شاهد بود. روند مشابهی 48 ساعت پس از آزمایش نیز مشاهده شد به طوریکه با افزایش غظت از صفر به 500 میکرومولار جاسمونیک اسید میزان نسبی بیان ژن حدود 4 برابر افزایش یافت. نتایج مشاهده شده در مدت زمان 72 ساعت نیز روند مشابهی با نتایج فوق نشان می¬دهد به طوریکه غلظت¬های صفر و 500 میکرو مولار جاسمونیک اسید به ترتیب با حدود یک و 5/5 برابر شاهد دارای حداقل و حد اکثر میزان بیان ژن hyp-1 در شرایط آزمایش بودند. بر اساس نتایج فوق می¬توان نتیجه گرفت که با افزایش غلظت جاسمونیک اسید از یک طرف و افزایش مدت زمان اعمال این تیمار در محیط کشت، میزان بیان ژن hyp-1 نیز افزایش یافته است و این نتیجه شاید دلیلی بر افزایش هیپریسین در اثر این تیمار باشد.