نام پژوهشگر: کتایون خردمند
نجمه شیروانی فارسانی عباسعلی زمانی
پشه ی قارچ خوار، (winnertz) (dip., sciaridae) lycoriella auripila، مهم ترین و مخرب ترین آفت قارچ خوراکی می باشد. در این مطالعه جنبه های مختلفی از زیست شناسی l. auripila روی سویه های مختلف قارچ خوراکی دکمه ای و صدفی مورد ارزیابی قرار گرفت. عمده مطالعات روی بررسی نقش دما بر ویژگی های مختلف زیستی این آفت روی محیط طبیعی و روی محیط pda متمرکز بود. بر اساس نتایج حاصله، بیشترین و کمترین طول دوره ی رشد و نموی پیش از بلوغ l. auripila روی محیط طبیعی و روی سویه ی 737، به ترتیب در دماهای 10 و 25 درجه ی سلسیوس و به میزان 87/69 و 89/20 روز به دست آمد. این مقادیر روی سویه ی a15 به ترتیب 71/71 و 43/22 روز بود که در دماهای 10 و 27 درجه ی سلسیوس حاصل شد. از میان مدل های غیر خطی متعدد، مدل logan 6 روی سویه ی 737 و مدل briere 1 روی سویه ی a15 بهترین تخمین را از دمای بهینه و آستانه ی بالایی رشد و نمو ارایه نمودند. ویژگی های زیستی l. auripila روی میسلیوم قارچ های مورد مطالعه در محیط pda در دماهای مختلف بررسی شد. دوره ی رشد و نموی پیش از بلوغ این آفت در دمای 25 درجه ی سلسیوس روی سویه های 737، a15، فلوریدا و استراتوس به ترتیب 48/0±22/20، 90/0±50/17، 38/0±00/24 و 53/0±58/22 روز به طول انجامید. بالاترین و پایین ترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) روی سویه ی 737 در دماهای 25 و 27 درجه ی سلسیوس به دست آمد که در این دو دما به ترتیب 011/0±134/0 و 004/0±033/0- (ماده/ماده/روز) محاسبه گردید. بالاترین و کمترین مقدار rm روی سویه ی a15 به ترتیب در دماهای 25 و 10 درجه ی سلسیوس مشاهده شد. بیشترین میزان تلفات پیش از بلوغ روی سویه های 737 و a15 در دمای 27 درجه ی سلسیوس و به ترتیب به میزان 07/98 و 28/99 درصد و کمترین میزان تلفات پیش از بلوغ در دمای 10 درجه ی سلسیوس و برابر با 78/75 و 51/78 درصد به دست آمد. همچنین روی سویه های فلوریدا و استراتوس بیشترین و کمترین میزان تلفات به ترتیب در دماهای 5/22 (36/99 و 29/99 درصد) و 25 (60/52 و 54/78 درصد) درجه ی سلسیوس به وقوع پیوست. بر اساس نتایج حاصله نسبت زمان صرف شده در هر یک از مراحل زیستی به کل دوره ی زندگی این آفت در دماهای مختلف و روی سویه های متفاوت، یکسان بود، به عبارت دیگر در دماهای مختلف ایزومورفی نرخ رشد و نمو مشاهده شد. اثر آفت کش های ایمیداکلوپراید، دیازینون، دلتامترین و عصاره ی توتون روی جمعیت l. auripila بررسی شد. تعداد کل افراد ظاهر شده در ظروف، چهار هفته بعد از سمپاشی با دیازینون، ایمیداکلوپراید، دلتامترین و عصاره ی توتون به ترتیب90/3±25/11، 90/3±31/3، 90/3±94/15 و 78/7±25/9 حشره روی سویه ی a15 و 90/3±44/16، 90/3±69/0، 90/3±50/20 و 78/7±00/25 حشره روی سویه ی 737 به دست آمد. همچنین تعداد کل افراد ظاهر شده در ظروف شاهد روی سویه های a15 و 737 به ترتیب 97/4±09/10 و 62/4±00/23 حشره به دست آمد. ایمیداکلوپراید نسبت به سایر حشره کش ها روی هر دو سویه بیشترین تأثیر را در کاهش جمعیت l. auripila نشان داد. کارایی این حشره کش برای کل افراد روی سویه های a15 و 737 به ترتیب 18/80 و 100 درصد به دست آمد. میزان کاهش عملکرد سویه ی 737 قارچ دکمه ای در 6 تراکم صفر (شاهد)، 2، 4، 8، 16 و 32 از حشرات ماده ی جفت گیری کرده بررسی شد. بین وزن تر و خشک قارچ در این تراکم ها تفاوت معنی داری مشاهده شد. با افزایش تراکم آفت، عملکرد قارچ کاسته می شود. سمیت تماسی عصاره ی گیاهان توتون و اکالیپتوس برای لاروهای سن دو l. auripila نیز بررسی شد. بالاترین میزان تلفات عصاره های توتون و اکالیپتوس مربوط به غلظت 4000 پی پی ام و پس از گذشت 72 ساعت بوده است که به ترتیب 03/0±73/72 و 05/0±67/66 درصد مرگ و میر را موجب شده است.