دیابت ملیتوس با افزایش 5 برابری شیوع آب مروارید همراه بوده که عامل اصلی نابینایی در جهان است. مطالعات متعدد دخالت افزایش گلیکه‏شدن غیرآنزیمی و تغییر ساختمان پروتئین ها را در آب مروارید دیابتی نشان می‏دهد. تا امروز تنها راه درمان آب مروارید جراحی است. درک بهتر مکانیسم‏های آسیب‏زائی، همراه با یافتن عوامل درمانی موثر همچنان بیشترین اولویت را برای تحقیقات مرتبط با این بیماری دارد. در این مطالعه مکانیسم اثر ملازم های شیمیایی از خانواده آمینواسیدها (لیزین و گلیسین)، پلی ال ها (اینوزیتول) و کروسین در ممانعت/تاخیر در آب مروارید دیابتی القاء شده با استرپتوزوتوسین در رت ها و اثرات مهاری این ترکیبات بر گلیکه شدن برخی از پروتئین‏ها (آلفا-کریستالین و کاتالاز) در شرایط in vitro بررسی گردید. آب مروارید دیابتی به تدریج در گروه بدون تیمار که stz به آنها تزریق شده پیشرفت می کند و در پایان مطالعه تمام حیوانات این گروه به مراحل پایانی آب مروارید می رسند، درحالی که پیشرفت این فرایند در گروه های دیابتی تحت تیمار با ملازم های شیمیایی بسیار کندتر انجام می شود. در اثر القاء دیابت برخی از پارامترهای لنز نظیر پروتئین های گلیکه، ages، sod و ar افزایش و پروتئین های تام و محلول، gsh و cat کاهش می یابند. تیمار با ملازم های شیمیایی سبب تغییر معکوس در بیشتر پارامترهای ذکر شده گردید. فعالیت آنزیم sdh در اثر دیابت و یا تیمارهای بکار رفته شده تغییری نکرد. بعلاوه این تیمارها سبب کاهش معنی دار گلوکز، ages، hba1c و افزایش frap در سرم رت های دیابتی شدند. نتایج مطالعات in vitro نقش حفاظتی ملازم های شیمیایی بر ساختار پروتئین ها و مهار گلیکه شدن آنها در حضور غلظت های بالای glc را اثبات کرد. در مجموع به نظر می رسد این اثرات ملازم های شیمیایی ناشی از عملکرد شپرونی، اثرات مهاری برگلیکه شدن و فعالیت آنتی اکسیدانی این ترکیبات باشد.