چکیده پزوهش حاضر به منظور بررسی آثار سامانه و ترتیب خوراکی دهی علوفه و کنسانتره بر عملکرد گاوهای هلشتاین اوائل شیردهی انجام شد.24 راس گاو هلشتاین چند بار زایش کرده با میانگین وزن بدنی 12±600 و روزهای شیردهی 15±85، در جایگاهای انفرادی به طور تصادفی به سه تیمار اختصاص یافتند:1) خوراندن جیره کاملآ مخلوط در چهار وعده(tmr) 2) تغذیه جداگانه علوفه و کنسانتره که، کنسانتره در ساعت 6 صبح، 18 عصر و علوفه در ساعت 12 ظهر و 12 شب ارائه می شد و3) تغذیه جداگانه علوفه و کنسانتره که، کنسانتره در ساعت 12 ظهر، 12 شب و علوفه در ساعت 8 صبح و 18 عصر ارائه می شد. نسبت کنسانتره به علوفه 60 به 40 بود. ماده خشک مصرفی، تولید و ترکیبات شیر، متابولیت های خون، قابلیت هضم ماده خشک ، فراسنجه های مربوط به مایع شکمبه، فعالیت جویدن و امتیاز وضعیت بدنی مورد بررسی قرار گرفتند. ماده خشک مصرفی (01/0p<) برای گاوهای دریافت کننده tmr بالاترین بود و بین دو ترتیب خوراک دهی، گاوهای که ابتدا علوفه دریافت کرده بودند، بالاترین بود(8/24 ، 09/21 و 78/21). تولید شیر بین تیمارها مشابه بود(14/35 ،85/36 و 65/35 ). درصد چربی شیر در گاوهای دریافت کننده tmr نسبت به دو تیمار دیگر بالاتر بود. میزان پروتئین شیر تفاوت معنی داری بین تیمارها نداشت اما به طور عددی برای گاوهای دریافت کننده tmr بالاتر بود. میزان اوره شیر در گاوهای که علوفه را پیش از کنسانتره دریافت کرده بودند نسبت به دو تیمار دیگر بالاتر بود. مقدار مواد جامد بدون چربی (80/7 به 70/8 و69/8) برای گاوهای که ابتدا علوفه دریافت کرده بودند نسبت به دو تیمار دیگر پایین تر بود. ph ادرا و مدفوع، غلظت نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه بین تیمارها مشابه بود، در صورتیکه گاوهای که ابتدا کنسانتره دریافت کرده بودند پایین ترین ph شکمبه داشتند. مدت زمان روزانه خوردن، نشخوار کردن،کل جویدن، دراز کشیدن و ایستادن، قابلیت هضم ماده خشک و سطوح متابولیت های خون تفاوتی بین تیمارها نداشت. بعلاوه، وقتی زمان نشخوار برحسب ماده خشک مصرفی بیان شد، گاوهای مصرف کننده علوفه وکنسانتره به صورت جدا، زمان بیشتری را برای نشخوار نسبت به tmr صرف کردند.تعداد پروتوزوآ شکمبه بین تیمارها تحت تاثیر قرار گرفت و شمار بالای پروتوزوآ برای گاوهای دریافت کننده جیره کاملآ مخلوط بود. بنابراین، گاوداران ممکن است با بکارگیری تغذیه جداگانه علوفه و کنسانتره نسبت به جیره کاملآ مخلوط سود ببرند، زمانی که کنسانتره ابتدا به دام داده شود. کلمات کلیدی: سامانه خوراک دهی، ترتیب خوراک دهی، رفتارشناسی ?