نام پژوهشگر: محمد رضا عبدالهی
بهزاد مهرشاد غلامرضا حیدری
به منظور بررسی اثرات عصاره دودی گیاهان و دود آئروسل بر سرعت جوانه زنی، درصد جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن گیاهچه، بنیه گیاهچه و نسبت ریشه چه به ساقه چه و همچنین برخی شاخص های رشدی، در سه گیاه دارویی توت روباهی، بابونه و اکیناسه، دو آزمایش جداگانه در سال 1388، در همدان اجرا گردید.آزمایش عصاره دودی با شش تیمار (0، 002/0، 01/0، 1/0، 2/0 و 1) و سه تکرار، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و آزمایش دود آئروسل با دو تیمار دود آئروسل و شاهد در چهار تکرار، در قالب طرح کاملاً تصادفی، اجرا شد. نتایج نشان داد که در گیاه توت روباهی، غلظت های مختلف عصاره دودی، بیشتر صفات جوانه زنی و رشدی را به طور معنی داری، افزایش دادند و در مواردی، غلظت های بالای عصاره دودی باعث کاهش برخی از شاخص ها شد، که در این موارد به نظر می رسد که در غلظت های بالا، از دو ترکیب محرک و بازدارنده موجود در دود، ترکیب بازدارنده با غلبه بر ترکیب محرک، صفات رشدی را کاهش می دهد. تقریباً در همه موارد، اثر در غلظت های پائین عصاره دودی در گیاهان بابونه و اکیناسه، موجب افزایش صفات جوانه زنی و رشدی شد و نیز در بیشتر موارد، غلظت های بالای عصاره دودی، صفات جوانه زنی و رشدی گیاهان مذکور را کاهش دادند. در مجموع، در گیاه توت روباهی، غلظت های 1/0 و 01/0 در گیاه بابونه، جهت صفات جوانه زنی غلظت های 2/0 و 1/0 عصاره دودی و برای صفات رشدی، غلظت های 01/0 و 002/0، بیشترین تأثیر را داشتند و برای گیاه اکیناسه، غلظت های 2/0 و 1/0 عصاره دودی، در بیشتر موارد اثر مثبتی بر صفات جوانه زنی و رشدی این گیاه داشتند. تقریباً در هر سه گیاه، دود آئروسل بر بیشتر شاخص های رشدی و جوانه زنی، اثر مثبت داشت.
لیلا احمدی سعید موسوی
به منظور ارزیابی تحمل و عملکرد برخی از اکوتیپ¬های یونجه تحت شرایط عدم تنش و تنش رطوبتی در همدان و همچنین گروه¬بندی اکوتیپ¬ها از طریق روش¬های آماری چند متغیره، آزمایشی در قالب طرح کرت¬های خرد شده در زمان با سه تکرار در سال 89-1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی استان همدان کشت شدند و سال اول به عنوان سال استقرار در نظر گرفته شد و سپس صفات در سال¬های 90-1389 و 91-1390 در طی دو سال زراعی اندازه¬گیری و تجزیه و تحلیل شدند. تجزیه واریانس 10 صفت مورد بررسی نشان داد که بین اکوتیپ¬های مورد بررسی، از نظر اکثر صفات در هر دو شرایط نرمال و تنش رطوبتی تفاوت معنی¬داری وجود دارد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد بیشترین عملکرد علوفه خشک در شرایط نرمال رطوبتی به اکوتیپ¬های مهاجران و همدان و در شرایط تنش رطوبتی به اکوتیپ¬های قره¬قزلو و ملک کندی اختصاص داشت. در این پژوهش برای ارزیابی میزان تحمل و مقاومت نسبی اکوتیپ¬های مورد مطالعه، از برخی شاخص¬های قدیمی شامل ssi، tol، mp، gmp، sti، rdi و شاخص¬های جدید sspi و snpi استفاده شد. نتایج این مطالعه نشان داد تحت شرایط تنش خشکی شاخص¬هایsnpi و rdi جهت تعیین اکوتیپ مقاوم¬تر و متحمل¬تر از اهمیت بیشتری برخوردار است و اکوتیپ های اردوباد و قره قزلو به عنوان اکوتیپ های نسبتا مقاوم و نسبتا متحمل معرفی شدند.ضرایب تنوع فنوتیپی برای کلیه صفات از ضرایب تنوع زنتیکی بزرگ¬تر بودند. بیشترین ضریب تنوع ژنتیکی در شرایط نرمال رطوبتی به ارتفاع بوته و نسبت عملکرد خشک به تر علوفه و در شرایط تنش رطوبتی به وزن ساقه اختصاص داشت. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام برای عملکرد علوفه خشک در شرایط نرمال رطوبتی نشان داد که متغیر¬های عملکرد علوفه تر، نسبت عملکرد خشک به تر علوفه و روز تا گلدهی و در شرایط تنش رطوبتی متغیرهای عملکرد علوفه تر، نسبت عملکرد خشک به ترعلوفه و سرعت رشد مجدد نسبت به سایر صفات مورد ارزیابی بیشترین تاثیر را بر عملکرد علوفه خشک دارند. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه به مولفه¬های اصلی در شرایط نرمال، مولفه اول (کاهش عملکرد علوفه خشک و تر افزایش کیفیت علوفه) و مولفه دوم (مولفه افزایش عملکرد تر و خشک و افزایش کیفیت) معرفی شدندکه ناحیه دوم بای پلات ناحیه مطلوب شناخته شد و اکوتیپ¬های مهاجران و همدانی در این ناحیه قرار گرفتند. همچنین در تجزیه به مولفه¬های اصلی در شرایط تنش مولفه اول (مولفه افزایش کیفیت علوفه و کاهش عملکرد علوفه) و مولفه دوم (مولفه افزایش عملکرد علوفه) معرفی شدند و ناحیه دوم بای پلات ناحیه مطلوب شناخته شد.که اکوتیپ¬های قره¬قزلو و قارقلوق در این ناحیه قرار گرفتند. تجزیه خوشه¬ای در شرایط نرمال رطوبتی اکوتیپ¬ها را به سه گروه تقسیم کرد و اکوتیپ¬ های مهاجران و همدانی در خوشه عملکرد علوفه خشک و اکوتیپ های قهاوند و اردوباد و قره قزلو در خوشه کیفیت علوفه قرار گرفتند. تجزیه خوشه¬ای در شرایط تنش رطوبتی اکوتیپ¬ها را به پنج گروه تقسیم کرد. اکوتیپ¬های اردوباد، قره¬قزلو و گله¬بانی که در خوشه عملکرد علوفه خشک قرار گرفتند و اکوتیپ ها صدقیان در خوشه کیفیت علوفه طبقه بندی شد.
مریم علیمیرزائی اصغر میرزایی اصل
یکی از ویژگی های مهم در ارقام چغندرقند برای تولید شکر در اقلیم های معتدل، اصلاح در برابر ساقه دهی زودهنگام یا بولتینگ است که عملکرد ریشه را به طور موثری کاهش می دهد. شناخت کنترل ژنتیکی گلدهی در چغندرقند، می تواند در تولید ارقام مقاوم به بولتینگ راه گشا باشد.با توجه به اینکه در چغندرقند ژنوتیپ های مقاوم و حساس به بولتینگ وجود دارد. می توان با مقایسه ژن های کلیدی کنترل کننده ی گلدهی در مسیر های گلدهی و مرتبط با نیار بهاره سازی چغندرقند، در ژنوتیپ های حساس و مقاوم به صفت بولتینگ عامل یا عوامل ژنتیکی موثر بر کنترل صفت بولتینگ را در این گیاه شناسایی کرد و زمینه را برای تولید ارقام مقاوم به بولتینگ را فراهم ساخت.