علم و معرفت، حقیقت آن، راه های دستیابی و شرایط و موانع آن یکی از مهمترین موضوعاتی است که در دین اسلام مطرح شده است. آیات و روایات اسلامی جایگاهی بس رفیع برای شناخت قائل هستند، ماهیت علم را ماهیتی نورانی می دانند و اگر چه راه های مختلفی برای دستیابی به شناخت بر اساس ابزار درکی که خداوند در وجود انسان نهاده ـ حس و عقل و قلب ـ معرفی می کنند، ولی اولا راه های کسب معرفت را منحصر به حس و تجربه و عقل و استدلال نمی دانند، بلکه تقوا و طهارت روحی را نیز یکی از مهمترین عوامل ایجاد شناخت می دانند. ثانیا شرطی را برای راه گشا بودن روش های کسب علم و کار آمد بودن ابزار شناخت ضروری می شمرند، این شرط در قدم اول، دور بودن از هر نوع رجس اعتقادی یعنی کفر، شرک ، نفاق و شک و تردید و در قدم دوم دوری از رجس عملی یعنی گناهان و رذایل اخلاقی است، همان آلودگی هایی که حجاب بر دو نعمت بزرگ خداوند در راه شناخت یعنی عقل و قلب هستند، و این همه حاصل نمی شود جز با روی آوردن به ایمان و یقین و مزین شدن به زینت تقوا و در یک جمله ایجاد طهارت روحی و معنوی در درون انسان. که اگر چنان چه عملی شود هم موجب می شود پیمودن راه های معمول برای طلب علم و فهم، در نهایت منجر به ایجاد نور علم در قلب شود و هم اینکه معرفت هایی که محصول مستقیم تقواست و با این راه ها قابل کسب نیست، برای انسان حاصل شود. تنها در این حالت است که انسان به حقیقت معرفت همراه با تمام فضایل آن نائل می شود، در غیر این صورت آنچه حاصل او می شود علم واقعی نخواهد بود. کلید واژه ها: علم ـ معرفت ـ طهارت (روحی و معنوی) ـ تقوا ـ شناخت

مسئله اصلی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته، خواسته ی مشروع خانواده های شاهد و ایثارگر در مورد فراگیری قرآن کریم برای رسیدن به قلّه ی امنیت اعتقادی، اخلاقی و روانی است که اوّلاً بتوانند ادامه دهنده ی راه شهیدان عالی مقام باشند و ثانیاً درگذرِ ایّام و پیچ و خم زندگی روز مرّه به آرامش ناشی از معرفت قرآنی برسند. از فرایند پاسخ های روشن و صریح نمونه های آماری جامعه هدف به پرسش نامه، این چنین بر می آید که بهترین راه حلّ منطقی که منتج به نتیجه مثبت شود، همانا واگذاری کار ارزشمند آموزش قرآن در رشته هایی از جمله: روخوانی و روانخوانی قرآن در بدو امر و آموزش ترجمه و مفاهیم و تفسیر قرآن در مرحله دوم و در مرحله ی سوم و متعاقب آن رشته های حفظ، تجوید، قرائت تخصّصی و نهایتاً علوم قرآنی به موسّسات خصوصی(تحت نظارت بنیاد) می باشد تا در اسرع وقت به مرحله اجرا در آمده و عملیاتی گردد. در پایان این تحقیق میدانی به نتایج مهمّی که همانا علاقه ی وافرِ خانواده های شاهد و ایثارگر به فراگیری آموزش های قرآنی از سویی و از دگر سوی، مشکلات فراوان در مسیر ترویج فرهنگ قرآن و معارف اسلامی و نیز ضعف مسئولین فرهنگی بنیاد شهید و امورایثارگران و قصور ایشان اشاره شده است که این نتیجه از ناخرسندی حاصل از تلاشهای کنونی در امر ترویج فرهنگ قرآن توسط بنیاد شهید و امور ایثارگران به دست آمده است. قابل ذکر است که با این تحقیق جامع و میدانی، جنبه های مجهول و مبهم مسئله، میزان علاقه مندی جامعه هدف، ضرورت و دامنه ی انجام آموزش های قرآنی و راه کار های عملی فراگیر نمودن آموزش های مذکور به طور روشن بر اساس مبانی قرآنی این مسئله و پاسخ های جامعه ی هدف مشخص شده و می تواند سند متقنی برای برنامه ریزی فرهنگی و قرآنی بنیاد شهید و امور ایثارگران باشد ان شاءالله.

قرآن کریم با رعایت اختصار و اجمال در بیان برخی مطالب، مانند آیات مربوط به معارف بلند اعتقادی و همچنین آیات الاحکام، صرفاً کلیات این مطالب را بیان نموده و بیان جزئیات، تفاصیل و مصادیق آن ها را بر عهده پیامبر (صلّی الله علیه و آله) به عنوان مبیّن قرآن کریم گذاشته است. اما بعد از رحلت ایشان، مسلمانان چگونه باید ابهامات خود در مورد معانی آیات را مرتفع سازند؟ فقط ائمه (علیهم السلام، علم و توانایی پاسخ گویی به همه سوالات در این زمینه را داشته اند، زیرا حقایق قرآنی را فقط مطهرون به طور کامل و صحیح درک می کنند و ائمه (علیهم السلام) بنابر حکم آیه تطهیر و با تبیین پیامبر (صلّی الله علیه و آله) مصداق اصلی مطهرون هستند. از سوی دیگر در مورد مسأله ولایت و امامت نیز قرآن کریم، اصل موضوع امامت را مطرح و کلیات آن را بیان نموده و معرفی مصادیق، به پیامبر (صلّی الله علیه و آله) سپرده شده است. آن حضرت نیز در روایات مورد قبول شیعه و اهل تسنن مانند خطبه غدیر، حدیث یوم الدار، حدیث منزلت و روایت جابر، به طور صریح و روشن، امیرالمومنین علی (علیه السلام) و یازده فرزند او را به عنوان ولیّ و امام امت اسلامی معرفی نموده است همچنین قرآن کریم، صفات و ویژگی های امام بر حق را بیان نموده تا طالبان حقیقت بتوانند مصداق آن را بیابند. وجود نص الهی در تعیین امام، علم الهی و عصمت، سه ویژگی امامان بر حق هستند که پس از پیامبر (صلّی الله علیه و آله) این سه ویژگی، حتی از جانب مخالفان ائمه (علیهم السلام) برای کسی جز آنان، ادعا نشده است، و این گونه قرآن کریم، مردم را به سوی اهل بیت (علیهم السلام) راهنمایی می نماید. اما از سوی دیگر، ائمه (علیهم السلام) نیز با بیان جایگاه و فضایل قرآن کریم، آثار و برکات موجود در تلاوت، استماع، حفظ، تدبر و آموزش قرآن کریم و با یادآوری صفات ویژه آن مانند نورانیت و شفابخشی قرآن کریم، مردم را به بهره مندی از آثار و برکات قرآن کریم و استمداد از آن در حل مشکلات دینی و دنیوی خود دعوت نموده اند. ضمن اینکه برای بهره مندی هرچه بیشتر از این آثار و برکات، راهکارهای عملی مانند این موارد را ارائه نموده اند: ایجاد طهارت ظاهری و باطنی، اخلاص، خشوع، استماع و انصات روحی و جسمی در هنگام حضور در محضر قرآن کریم و خود را مخاطب خداوند دانستن.

شناخت انسان پایه و اساس علوم انسانی است؛ به همین دلیل داشتن شناخت درست از انسان، می تواند علوم انسانی را تبدیل به راه سعادت نماید و دست یابی به شناخت کامل از انسان تنها در سایه سار آموزه های وحیانی امکان پذیر است. در میان علوم انسانی، علم تربیت (تعلیم و تربیت) به دلیل گستر? آن در تمام حیطه های انسانی، بیش از سایر علوم اهمیت دارد و اگر این علم، به معنای واقعی کلمه، انسانی نباشد، تأثیر آن در تمام جنبه های زندگی انسان آشکار خواهد بود. هدف از نگارش این رساله این است که با ایجاد شناخت نسبتاً دقیقی از انسان، علم تربیت را به معنای واقعی کلمه دارای دو وصف «انسانی» و «اسلامی» نماید. تعریف انسان و شناخت فصل مقوّم انسانیت، به عنوان عامل نگهدارند? انسان در محدود? انسانیت، نخستین مبنای انسان شناختی علوم انسانی است. آموزه های قرآن کریم (و عترت علیهم السلام) اولاً به انسان در والاترین مراتب انسانیت و هنگام سقوط به پست ترین مراتب حیوانیت و پست تر از آن، به عنوان یک «جنبده» نگریسته و «جنبندگی» را «جنس» قرار داده است. ثانیاً «عقل» را به عنوان فصل مقوم انسانیت معرفی نموده که عدم آن، موجب خروج از محدود? انسانیت به محدود? حیوانیت و پایین تر از آن است. ثالثاً «عقل» را به معنای متداول عُرفی یا همانند مکاتب راسیونالسیتی تعریف ننموده است؛ بلکه بر اساس آموزه های قرآن کریم عقل از قوای ملکوتی وجود انسان می باشد که مهمترین کارکرد آن شناخت حق و باطل و تحریک آدمی به سوی حق و اجتناب از باطل است.» پس از تعریف انسان، پاسخ به این سوال که: «انسان باید به چه جایگاهی برسد؟» مبنای دیگر تربیت است. در آموزه های قرآن و عترت، متناسب با ابعاد وجودی انسان، سه غایت برای انسان معرفی شده است: 1ـ رسیدن به مقام عبودیت حقّ در مقام عمل، 2ـ شناخت اسماء و صفات خداوند در مقام علم و 3ـ تحقق اسماء و صفات الهی در وجود انسان. پس از شناخت تعریف انسان و غایت آفرینش او، باید به این سوال پاسخ داده شود که: برای آن که انسان در محدود? انسانیت باقی بماند، باید در چه فضایی قرار داشته باشد؟ آیا باید در فضای جبر قرار داشته باشد یا در فضای تفویض یا در فضایی دیگر؟ قرآن و عترت چنین پاسخ می دهند: انسان نه می تواند در فضای جبر مسیر کمال را طی کند و نه در فضای تفویض؛ بلکه باید در فضایی بین این دو قرار داشته باشد. از طرف دیگر، آزادی انسان محدود به آزادی های طبیعی نیست؛ بلکه انسان می تواند تمام بندهای نامرئی را نیز از پای خویش بازنماید و به سوی خلیفه اللهی پرواز نماید. با شناخت ویژگی های مذکور، این سوال نیز به وجود می آید که: «آیا خداوند برای آنکه انسان را در محدود? انسانیّت نگه بدارد و به غایت خلقتش برساند، زمینه هایی در وجود او قرار داده است؟» پاسخ آموزه های قرآن و عترت به این سوال مثبت است. ساختار انسان به گونه ای آفریده شده که اگر موانعی وجود نداشته باشد، راه کمال خویش را می پیماید و این «فطرت» همان زمینه ای است که خداوند در وجود انسان تعبیه نموده است. خداوند به وسیل? «فطرت» زمین? تمام اقسام تربیت را در وجود انسان قرار داده است. متناسب با نوع مطالب این رساله، منابع اصلی نگارش این اثر، در سای? قرآن، منابع تفسیری و حدیثی ـ که دیدگاه آموزه های قرآن و عترت را تبیین نمایند ـ می باشد. در کنار منابع تفسیری و حدیثی، منابع موجود در تربیت اسلامی که به نوعی به برخی از مسائل مندرج در این اثر اشاره داشته اند. ضمناً آثار چهار تن از متکلمان مشهور شیعه ـ شیخ مفید، علامه حلی، لاهیجی و آیت الله سبحانی ـ در سایه آموزه های قرآن کریم مورد استفاده قرار گرفته اند.

در طول تاریخ تفکر بشر دیدگاه های مختلفی پیرامون جایگاه عقل در کسب اعتقادات دینی وجود دارد. بعضی به عقل چندان بهایی نداده و درباره ی آن راه تفریط را پیش گرفته اند و برخی نیز همچون فلاسفه انتظار زیادی از آن دارند و در مورد قدرت و محدوده ی عقل راه افراط را طی کرده اند. اما حقیقت این است که داوری در مورد نقش عقل در کسب معارف دینی به سامان نمی رسد مگر این که حقیقت و توانایی ها و محدودیت های آن به صورت دقیق شناخته شود. این نوشتار در پی پاسخ به این سوال اساسی است که نقش اثباتی و سلبی عقل در قبال اعتقادات دینی چیست؛ بدین معنا که در چه حیطه هایی می توان اعتقادات دینی را به کمک عقل ثابت کرده و نشان داد و نیز چه محدودیت های متوجه معارف عقلانی می باشد. برای رسیدن به پاسخی دقیق برای پرسش فوق، ابتدا می بایست تعریف صحیحی از عقل ارائه شود. با توجه به دریافت درونی انسان ها به عنوان واجدان عقل و نیز تذکر آیات و روایات اسلامی به این نتیجه رسیده ایم که عقل نوری است که از جانب خداوند متعال داده شده و انسان های عاقل به جهت واجد بودن آن، از مجانین، اطفال و... متمایز می شوند. به سبب آن درست از نادرست تشخیص داده می شود و در این تشخیص، فرقی میان حوزه نظری با حوزه عملی وجود ندارد. علاوه بر این عقل به انسان حکم می کند که خوبی ها را اختیار کند و بدی ها را ترک نماید لذا بر اساس آن عاقلان شایستگی مدح و ذمّ پیدا می کنند. این نور الهی معصوم بوده و در کشف کردنش دچار خطا نمی شود و البته حجیت ذاتی نیز دارد. اگرچه عقل معصوم می باشد با این حال به اعتراف قریب به اتفاق اندیشمندان و تصریح آیات و روایات اسلامی و نیز دریافت درونی همه ی انسان ها، دارای حیطه ی کارایی مشخصی می باشد که خارج از این حیطه نه تنها نمی تواند سودمند باشد بلکه تکیه بر آن موجبات گمراهی صاحبش را فراهم می آورد. با در نظر گرفتن دو امر فوق یعنی «تعریف عقل و ویژگی های آن» و «وجود محدودیت در ادراکات عقلی»، به بررسی نقش عقل در پنج مسئله «توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد» و حیطه ی کارایی آن در این مسائل پرداخته ایم. نشان داده ایم که اصلی ترین موضوع عقل در مسئله توحید، خروج از دو حد تعطیل و تشبیه است. به این معنا که عقل از توانایی اثبات «وجود صانع» و «نقص ناپذیری او» برخوردار است. نقص ناپذیری به این معناست که صانع متعال در عین عدم شباهت و سنخیت با مصنوعات، جامع جمیع کمالات می باشد. همچنین مهم ترین محدودیت وی در این امر، کسب معرفت بالکنه و یا معرفت احاطی نسبت به خداوند متعال است. اثبات نموده ایم که تنها راه رسیدن به معرفت خداوند، اعطای آن از جانب خود او می باشد و حقیقتاً معرفت عقلانی راهی به سوی آن ندارد. سپس با تأکید بر مسئله نقص ناپذیری صانع متعال، عدل او را ثابت کرده ایم. بیان نموده ایم که هیچ گونه ظلمی به ساحت خالق متعال راه نداشته و افعال او همگی حکیمانه است. در مسئله نبوت و امامت، نشان داده ایم که «ضرورت وجود رسولان الهی» و «وجود ویژگی هایی خاص در آنان از قبیل ارتباط با غیب، علم و عصمت»، به عنوان اصلی ترین حکم عقل به حساب می آیند. همچنین اثبات صحت ادعای رسولان الهی نیز در حیطه کارایی عقل می باشد. اما در طرف مقابل احکامی از قبیل «آگاهی از کیفیت نزول وحی» و «مقامات انبیا و امامان» در دایره فهم عقلانی قرار ندارند. در بحث معاد نیز ثابت نموده ایم «اثبات اصل وجود آن»، مهم ترین حکم عقل می باشد در حالی که وی از رسیدن به تفصیل جزئیات معاد از قبیل «مراحل آن»، «جسمانی بودن آن» و «مسئله ی خلود» عاجز است.

خدای متعال برای هدایت انسان ها، پیامبران را به سوی مردم ارسال می داشت. پس از پیامبران اوصیای ایشان عهدهدار حفظ شریعت آنان بوده و سعی بر آن داشتند تا جامعه را از انحراف و هلاکت رهایی بخشند. در زمان هشتمین وصی پیامبر |، امام رضا ×، به لحاظ وجود زندیقان، بحث های کلامی بسیار وسیعی، دربار? مواردی چون توحید و اصل اثبات وجود خداوند، به شدت مطرح بوده است. با شروع نهضت ترجمه، ورود بی محابای علمای سایر ادیان آسمانی نظیر مسیحیان، یهودیان و زرتشتی ها به مراکز قدرت، بحث های پردامنه ای در زمین? عصمت انبیاء ^ و نبوت پیامبر اکرم | به دنبال داشت. علاوه بر هم? این ها، در آن دوره بحث هایی چون تشبیه و تجسیم، رویت، جبر و تفویض، انکار بداء و ..نیز از جانب فرقه های مختلف اسلامی به صورت جدی مطرح بوده است. هم چنان که اختلاف در چگونگی تعیین امام، تشکیک در مقام امامت و حاکمیت، توقف بر امامت امام موسی کاظم × و انکار امامت امام رضا × و غلو نیز در حوز? امامت و ولایت، از جمله مباحثی است که به صورت چشم گیری وجود داشته است. در این پژوهش، شیو? عمل کرد امام رضا × در ابعاد مختلف، در جهت حفظ اعتقادات مسلمانان و نجات ایشان از گمراهی، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. امام رضا × با استفاده از شیوه های گوناگونی چون، پاسخ گویی به سوالات و شبهات، آموزش اصول و قواعد، نقد و تصحیح عقاید نادرست، اخبار از غیب، استفاده از ولایت تکوینی، ایراد خطبه، حفظ و نشر معارف اهل بیت ^، معرفی جریان های انحرافی، قطع رفت و آمد با افراد، تکذیب و تحذیر از ارتباط، به مواجه? با این چالش ها پرداختند. واژگان کلیدی: امام رضا ×، انحرافات اعتقادی، شیو? عمل کرد امام رضا ×

هدف از این نوشتار، کشف ادّله و آرای شیخ مفید (رحمه الله علیه) پیرامون زوایای مختلف «مهدویت» است. زیرا وی به عنوان یکی از مهم ترین متکلمین متقدم دارای جایگاهی ویژه است. همچنین با توجّه به شبهات مطرح پیرامون مهدویّت، انجام این پژوهش می تواند در راستای پاسخ دهی به شبهات، تثبیت ریشه دار بودن مهدویّت و تقویّت اعتقادات جامعه در حوزه ی مهدویت مفید واقع شود. این نوشتار در پی پاسخ به این سوال اساسی است که: «در آثار شیخ مفید (رحمه الله علیه) چه مطالبی پیرامون مهدویت و امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشّریف) آمده است؟» برای پاسخ به این سوال، مطالعه ی آثار شیخ مفید (رحمه الله علیه)، در دستور کار قرار گرفته و محتوای موجود در آثار شیخ مفید (رحمه الله علیه)، پیرامون موضوع مهدویت، تلخیص گردید. سپس بر اساس محتوای به دست آمده، آموزه های مهدویت در آثار شیخ مفید (رحمه الله علیه) در چهار حوزه ی «زندگانی امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشّریف)»، «ویژگی ها و سخنان ایشان»، «ادّله ی امامت» و «غیبت و ظهور» دسته بندی شد. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، از مطالب موجود در آثار شیخ مفید (رحمه الله علیه) در زمینه های مذکور، می توان برای اثبات، تبیین و دفاع از آموزه های اعتقادی در حوزه ی مهدویت بهره برد. بسیاری از پاسخ های شیخ مفید (رحمه الله علیه) به سوالات و شبهات پیرامون مهدویت، امروزه نیز کاراست.

عذاب های الهی اختصاص به جسم ندارد ومسئله پاداش وکیفر با اهداف ویژه به صورت های گوناگونی برافراد جاری است. عذاب خداوند گاه ـ جسم و روح ـ فرد رانشانه می رود و گاهی روح انسان است که باید عذاب الهی را بچشد. وجودعذاب های روحی امری مورد تایید قرآن و روایات می باشد .ما دراین رساله آیات قرآن رامورد بررسی قرار داده ایم، آیاتی که برای مجرمین دردنیا وآخرت از عذاب هایی خبر می دهد که علاوه برجسم، روح آن ها رامی آزارد و چه فراوانند کسانی که در برابر شکنجه های روحی به مراتب بیش از ضربه های جسمانی رنج می برند؛ اینان چه بسا حاضرند از همه چیز محسوس و جسمانی بگذرند ولی کوچکترین تحقیر، توهین، سرزنش، توبیخ و... به شخصیت آنان وارد نیاید. در این رساله به عذاب های روحی در دنیا وآخرت ، عواملی که موجب عذاب می شود و نیز اموری که مصونیت ورهایی ازعذاب را به دنبال دارد پرداخته ایم. امیدوارم مورد رضایت حق تعالی و ولی عصر (عجل الله فرجه ) قرار بگیرد.

روند مدرنیته شدن جوامع که در نتیجه رشد روز افزون وسایل ارتباطی از قبیل جراید، ماهواره، اینترنت و عرضه سهل و آسان عقاید مختلف در میان جوامع را در پی داشته است. کشور ما نیز از این امر مستثنی نبوده و رفته رفته موجب شد علاوه بر عرضه تمام قد مکاتب و فرقه های وارداتی، برخی نیز با التقاط و یا بهره گیری از همان مکاتب شرق و غرب دست به تأسیس مکتب یا فرقه معنویت گرا بزنند. عرفان حلقه (کیهانی) نیز از این دست می باشد. این مکتب کوشیده تا با التقاط آموزه های شرقی همچون بودا، برخی آموزه های صوفیه و برخی از آموزه های اسلام آن هم به صورت تحریف شده و ترکیب آنها با علوم تجربی همچون نظریه کوانتوم با عنوان آشتی دهی دنیای عرفان، معجونی از این باورها به دست مریدان خود با نام عرفان ایرانی دهد. بنیان گذار فرقه عرفان کیهانی تاکنون چند کتاب با نام های «عرفان کیهانی»، «انسان از منظری دیگر»، «بینش انسان»، «اسب تراوا»، «چند مقاله» و «انسان و معرفت» به چاپ رسانده است. در میان این کتب کتاب «عرفان کیهانی» به دلیل اینکه حاوی اساسنامه و اصول این فرقه و پایه ی فکری این مکتب می باشد برای همین از جایگاه خاصی برخوردار است. از این رو قرار دادن این کتاب در ترازوی نقد می تواند ارزش آموزه های این مکتب را زیر سوال برده و کژ راهه بودن این به اصطلاح عرفان ایرانی را نمایان می سازد. با توجه به مطالب بالا در این تحقیق سعی بر این شد، علاوه بر نقد برخی آموزه های این مکتب، بیشتر تمرکز بر نقد اصول کتاب عرفان کیهانی که حاوی عقاید کلی آموزه های این مکتب است گذاشته شود. عقاید و آموزه های عرفان کیهانی دچار آسیب هایی همچون تناقضات درونی، مخالفت با آیات و روایات، تفسیر به رأی آیات قران، ابهام آمیز بودن مفاهیم و برخورداری از مغالطات بسیار می باشد. برای رسیدن به این منظور سعی شده از کتب معتبر و مورد اتفاق علما استفاده شود؛ نوع ایراداتی وارده به این تفکر بخشی در حوزه درون دینی و بخشی در حوزه برون دینی می باشد، اما با توجه به اینکه لازم بود در این تحقیق با استناد به آیات و روایات بحث نظری این تفکر مورد بررسی قرار گیرد لذا لازم است بخش ها و اقسام دیگر ایرادات وارده به عرفان کیهانی در رساله ها و کتاب های دیگر مورد بررسی و نقد قرار گیرد. در عرفان کیهانی برای رسیدن به پروردگار، عدم ضرورت پذیرش مذهب و عدم تقید به دین خاص به طور مستقیم مورد تأکید قرار گرفته است؛ در این راستا نه تنها سخنی از لزوم وجود اهل بیت^ به عنوان واسطه ی رسیدن به خداوند و دریافت فیض او به میان نمی آید، بلکه با مطرح کردن چیزی با عنوان شعور کیهانی به عنوان واسطه فیض، واسطه های اصلی فیض که همان اهل بیت^ هستند را از این مدار خارج می کنند. لازم به ذکر است با توجه به بومی بودن این فرقه و استفاده آن از ابزارهای جذب و تبلیغ متأسفانه در طول چند قرن اخیر شاید تنها فرقه نوظهوری است که توانسته است این همه ذهن افراد را درگیر و نهایتاً از نظر کمی تعداد زیادی از افراد را جذب خود کند. در این نگارش فصل اول به توضیح کلیات انحراف این تفکر و ذکر مفاهیم آن اختصاص دارد و فصل دوم به نقد برخی از آموزه های این تفکر با استناد به آیات و روایات پرداخته است و فصل سوم هم به تبیین مغالطات برخی آموزه های این فرقه توجه دارد. کلید واژه: شعور کیهانی، فرقه، عرفان، کتاب عرفان کیهانی(حلقه).

چکیده ندارد.

در این رساله به بررسی چگونگی تحقق شرک در عقاید وهابیان از منظر قرآن و روایات پرداخته شده است. از آن جایی که یکی از مبنایی ترین اصول دین اسلام توحید و اعتقاد به یگانگی حق تعالی می‏باشد و تمامی انبیای الهی بر این اصل تأکید و تکیه داشته اند، یکی از مباحث بحث برانگیز، بین ادیان و فرقه‏های مختلف همین امر توحید است. شیعه به پیروی از ائمه ^ از ابتدای امر در پی اثبات حقانیت دین اسلام و گرایش بشریت به اصل اساسی توحید بوده است. در پژوهش حاضر با مراجعه به آیات و روایات در خصوص توحید و شرک در صدد آنیم تا به شناخت حقیقت توحید و معیارهای آن، شبهاتی که در این امر بیان شده را مورد مطالعه قرار دهیم تا از این رهگذر، شرک و توحید از دیدگاه شیعه و وهابیان را بشناسیم، چرا که امروزه فرق? نوظهور وهابیت با انتشار عقاید خود، شیعه را مشرک می‏دانند. نکته ی اصلی در این پژوهش آن ا ست که پس از این تحقیق در می یابیم، شیعه با استناد به آیات و روایات اثبات خواهد کرد که این اتهامی که از سوی وهابیان به شیعه وارد شده، در واقع به خود وهابیان باز می‏گردد. به همین منظور، این پژوهش برای اثبات شرک‏آلود بودن عقاید وهابیان با رویکرد قرآنی و روایی در چند فصل گردآوری شده است.

در متون دینی، در خصوص رحمت الهی و بروز آن در روز قیامت بیان های بسیاری وجود دارد؛ گونه های رحمت، مواقف بروز رحمت الهی، مشمولان و محرومان از آن از جمله موضوعاتی است که در این پایان نامه بدان پرداخته شده است. خداوند به صفت رحمت خود، به موجودات هستی عنایت فرمود و در این میان انسان را آفرید و به او قدرت و اختیار بخشید تا با اعمال خود در دنیا که بازار جمع آوری موجبات رحمت الهی است، خود را به رحمت بی منتهای الهی و استقرار در آن موفق بدارد. قیامت جلوه گاه این رحمت الهی است و هر کس هر اندازه، موجبات رحمت الهی را کسب کرده باشد، به رحمت خداوند نائل می شود. گونه های بروز رحمت خداوند در روز قیامت، مغفرت، عفو و فضل الهی است. مغفرت الهی، پوشاندن و پاک کردن گناه است. عفو الهی، درگذشتن از گناه و از بین بردن اثر گناه و عقوبت است. فضل الهی، احسان و لطفی است که خداوند به انسان ها ارزانی می دارد. خداوند از انسان ها می خواهد علاوه بر سعی و تلاش در دنیا، رحمت را از خداوند درخواست کنند. رحمت الهی در مواقف قیامت از جمله در موقف حساب، میزان، صراط، حوض و اعراف جلوه گری دارد. خروج برخی از آتش بعد ازمدتی عذاب کشیدن هم، از جلوه های دیگر رحمت الهی در قیامت است. اگرچه در داخل جهنم هم رحمت خداوند شامل برخی افراد می شود. شفاعت هم از جمله جلوه های تام و تمام رحمت الهی در قیامت است، رحمتی که به واسط? شافعان به بندگان می رسد. بهشت و نعمت های آن نیز، رحمت کامل خداوندی برای مومنان شایسته است. حسن ظن به خدا و باور صحیح داشتن به خداوند که موجب خوف و رجای واقعی به خداوند می شود، مهربانی به انسان ها، شیعه بودن و ... از جمله موجبات اصلی رحمت الهی است و نا امیدی از رحمت الهی، نداشتن رحمت نسبت به انسان ها، بغض و کینه نسبت به اهل بیت (علیهم السلام) و ... از جمله موجبات دوری از رحمت الهی است. رحمت الهی در دنیا و قیامت بسیار گسترده است. رحمت گسترد? خداوند شامل کسانی می شود که خود را در گستردگی آن قرار دهند و برای رسیدن به آن، تلاش کنند و هر قدر بیشتر طلب کرده، تلاش کنند، به همان میزان به رحمت الهی نائل می شوند. بیان و توجه به گستردگی رحمت الهی در قیامت، علاوه بر اصلاح باور و رویکرد نسبت به عقاید راستین، موجب امید و رجای واقعی نسبت به رحمت الهی و حسن ظن به خدا و ایجاد تعادل در امر خوف و رجا می شود. این تحقیق به صورت کتابخانه ای در آیات قرآن، روایات، کتب معادی، حدیثی و تفسیری شیعه انجام شده است و به حوز? روایات اهل سنت ورودی صورت نگرفته است. در این پایان نامه تلاش شده است تا به عنوان اولین تحقیق به صورت خاص در زمین? رحمت الهی در قیامت، جوانب مختلف این مسأله را مورد بررسی قرار داده باشد.

جایگاه خاص ادعیه ماثوره در فرهنگ و معارف شیعه و امیرالمومنین علی علیه السلام و تنوع ادعیه منقول از ایشان با توجه به رخدادها و مسائل اتفاق افتاده در طول زندگی ایشان که در زندگی معصومین دیگر (علیهم السلام) وجود ندارد و عدم بررسی درون و برون متنی ادعیه حضرت که ناظر به چه موضوعاتی است گونه ای ادعیه آموخته شده به حضرت و توسط حضرت و ...لزوم مطالعه ادعیه حضرت را بیشتر می نماید.

هدف ادیان الهی و رسالت انبیاء، این است که انسان را در مسیر تکامل الهی قرار داده و او را به مقام خلیفه الهی برسانند. زحمات انبیاء زمانی به ثمر می نشیند که انسان با اراده خویش و مجاهدت و تلاش و تکاپو در تمام زمینه های زندگی، خود را به فضایل اخلاقی بیاراید و به تدریج به سرمنزل مقصود برسد. امیرالمومنین علی علیه السلام – مرد میدانهای مجاهدت – بر این عقیده است که آدمی بدون تلاش و کوشش به سعادت حقیقی دست نمی یابد و اگر انسانی به خدای خویش امیدوار است پس باید در عمل و تلاش خویش این امیدواری را نشان داده و از کاهلی و تنبلی بپرهیزد. آموزه ها، رهنمودها، روشها و اقدامات حضرت امیر علیه السلام می تواند در مسیر مجاهدت، راهنمایی مفید و کار ساز باشد. روش کار این پایان نامه، تاریخی ـ تحلیلی با استفاده از اسناد و مدارک دینی است. این پایان نامه در ابتدا روشهای ترغیب به مجاهدت را در قرآن و سپس در نهج البلاغه تبیین کرده است. در بخش گفتاری قرآن روشهای ترغیب به مجاهدت عبارتند از روش تبشیر، انذار، تحریک غریزه انتقام جویی و احقاق حق، تحریک عواطف انسانی ، تبیین اهداف مقدّس جهاد ، جهادگران مجرای تحقق اراده الهی، آموزش حقیقت مرگ و شهادت و در بخش گفتاری نهج البلاغه، می توان به موعظه و نصیحت، سرزنش و بیزاری جستن، توصیف مجاهدان و ستایش آنان، تذکر دادن به اجر مجاهدت و وعده های الهی ، بیم و هشدار دادن اشاره کرد. در بخش عملی قرآن و نهج البلاغه مخالفت با هوای نفس، امر به معروف و نهی از منکر ، سبقت گرفتن در کارهای خیر، انس و عبادت با خدای متعال، گذشت و بخشش ظالمان، کوچک دیدن و نترسیدن از دشمن، ترس از مرگ و پناه بردن به خدا مورد بررسی قرار گرفته است. و این نتیجه حاصل شده که سخنان و روش امیرالمومنین علی علیه السلام در ترغیب به مجاهدت برگرفته و منطبق با آیات قرآن است و ایشان در طول عمر شریفشان، هیچ گاه در زمینه مجاهدت کوتاهی ننمودند.

متکلمین قدرت را «صحه الفعل و الترک» معنا کرده اند، اما فلاسفه معتقدند که این تعریف، ملازم با امکان و نقص است و لذا در مورد خدای متعال ـ که بر اساس مبانی فلسفی، واجب الوجود من جمیع الجهات و تام الفاعلیه است ـ راه ندارد. در این تحقیق کوشش شده است تا علاوه بر بیان ایراد فلاسفه به این تعریف، مبنا و خاستگاه این اشکال روشن شود. در ادامه سعی شده تا برمبنای اصول روشنِ بدیهی، عقلی و وجدانی، و همچنین ادله نقلی، توالی فاسده مبنای مذکور به تصویر کشیده شود و نشان داده شود که علاوه بر اینکه اشکال فلسفی به تعریف کلامی قدرت وارد نیست، بلکه تعریف جایگزین فلاسفه نمی تواند تصویرگرِ قدرت، چه در انسان و چه در خداوند متعال باشد. این تحقیق، خاستگاه اشکال فلاسفه را اعتقاد به لوازم علیت فلسفی معرفی می کند و بر این عقیده است که التزام به علیت فلسفی، جایی برای اختیار حقیقی باقی نمی گذارد. از طرف دیگر چون اختیار، از روشن ترین یافتهای بدیهی و وجدانی ماست قابل انکار نبوده و لذا باید در نقطه فعل اختیاری، در قول به علیت فلسفی تجدید نظر کرد. این تجدید نظر و نگاه شهودی به حقیقت اختیار منجر به آن خواهد شد که امکان ترک را برای فاعل مختار ـ در عین تمامیت و عدم کمبود هیچ عاملی ـ محفوظ می داند و از این طریق اشکال تلازم تعریف کلامی قدرت با نقص را ـ چه در انسان و چه در خدای متعال ـ مرتفع می شمارد.

چکیده ندارد.