نام پژوهشگر: حسن ساریخانی
روح الله چمانه داود بخشی
یکی از مشکلات تولید سیب ’فوجی‘ عدم رنگ گیری مناسب این رقم است. این مشکل به ویژه در مناطقی با تابستان گرم و رطوبت نسبی پائین تشدید می شود. مدیریت نور در این مناطق به نحوی که میوه دچار آفتاب سوختگی نشود و نیز نور کافی برای رنگ گیری دریافت کند، از اهداف محققین و تولیدکنندگان است. مطالعه حاضر، با کاربرد انواع کاغذ شامل روزنامه یک لایه و دو لایه و کاغذ کالک روی میوه در مراحل اولیه نمو میوه در منطقه ابهر استان زنجان اجرا شد. پاکت گذاری حدود 35 روز بعد از تمام گل، زمانی که قطر میوه تقریبا 5/2 سانتی متر بود انجام شد. حدود 120 روز بعد از مرحله ی تمام گل در زمان بلوغ فیزیولوژیکی میوه، تعدادی از پاکت ها باز شدند و میوه تا زمان بلوغ تجاری روی درخت باقی ماندند و تعدادی از پاکت ها نیز تا مرحله بلوغ تجاری نگهداری شد در نهایت مقایسه بین میوه های پاکت گذاری نشده (شاهد)، میوه هایی که پاکت ها را در مرحله ی بلوغ فیزیولوژیکی حذف شده و میوه هایی که پاکت ها را تا مرحله ی بلوغ تجاری نگهداری شده است صورت گرفت نتایج حاصل از این آزمایش، تفاوت معنی داری را بین تیمارهای مورد مطالعه از نظر سفتی، ph، غلظت مواد جامد محلول(ssc)، نسبتta /ssc، مقدار فنل کل پوست و گوشت، مقدار فلاونوئید کل پوست و گوشت، ظرفیت آنتی اکسیدانی پوست و گوشت، آنتوسیانین و شاخص های رنگ پوست (به جز شاخص l*) نشان داد. در حالی که پاکت گذاری میوه اثر معنی داری بر میزان اسیدیته قابل تیتر (ta) نداشت. بر اساس نتایج این آزمایش پاکت گذاری میوه و سپس در معرض نور قرار دادن میوه ها سبب افزایش فنل کل (پوست و گوشت)، فلاونوئید کل (پوست)، ظرفیت آنتی اکسیدانی (گوشت)، آنتوسیانین کل و برخی از شاخص های رنگ (c* (کروما)، a* (قرمز/ سبز )) می شود که در نهایت سبب افزایش رنگ قرمز پوست و بهبود بازار پسندی میوه سیب ’فوجی‘ می گردد. با توجه به نتایج حاصل از این آزمایش می توان گفت پاکت گذاری میوه و سپس در معرض نور قرار دادن میوه ها با تغییر در خصوصیات کیفی میوه سیب ’فوجی‘ سبب افزایش کیفیت این رقم می شود.
مهدیه کریمی حسن ساریخانی
گارنم (gn15) (دورگ بین گونه ای هلو و بادام) پایه ای پر رشد است که سازگاری خوبی را با شرایط آب و هوائی و خاک های بسیاری از مناطق ایران دارد و برای هلو، بادام و شلیل استفاده می شود. در این پژوهش، ریزازدیادی این پایه با روش های شاخساره زائی مستقیم و جنین زائی رویشی غیر مستقیم بررسی شد. نتایج نشان دادند که ترکیب غلظت های مختلف کینتین یا بنزیل آدنین و نفتالن استیک اسید اثر معنی داری را در تعداد شاخساره جانبی، طول شاخساره ، تعداد گره و طول میانگره داشت. بیشترین تعداد شاخساره جانبی و بالاترین طول میانگره و طول شاخساره پس از تیمار با جیبرلیک اسید درتیمار 2 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین همراه با 1/0 میلی گرم در لیتر نفتالن استیک اسید و بالاترین طول شاخساره در تیمار 4 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین بدون نفتالن استیک اسید و بالاترین تعداد گره در تیمار 2 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین بدون نفتالن استیک اسید به دست آمد. اثر دو محیط کشت ms و 1/2ms همراه با غلظت های مختلف iba و naa روی ریشه زائی نمونه ها مورد بررسی قرار گرفت. محیط کشت msتکمیل شده با 1 میلی گرم در لیتر ایندول بوتیریک اسید بیشترین اثر را روی درصد ریشه زائی داشت و بالاترین تعداد و طول ریشه در هر ریزنمونه به ترتیب در محیط کشت 1/2ms تکمیل شده با 1 میلی گرم در لیتر نفتالن استیک اسید و2 میلی گرم در لیتر ایندول بوتیریک اسید بدست آمد. در کالوس زائی از ریزنمونه برگی، محیط کشت wpm بهتر از محیط کشت ms بود. بزرگترین کالوسها درترکیب اکسین های 4،2- دی و 5،4،2- تی را بدست آمد و همچنین تیمار 2 میلی گرم در لیتر 4،2- دی و تیمارهای 5،4،2- تی در همه غلظت ها باعث القای کالوس از برگ و بدون نکروزه شدن ریزنمونه شدند. در تیمارهای واکشت، 75/0 میلی گرم در لیتر کمترین نکروزه شدن و بالاترین درصد کالوس قرمزرنگ به دست آمد. تغییرکربوهیدرات های محیط کشت باعث تحریک تولید آنتوسیانین در کالوس ها گردید و بالاترین درصد کالوس قرمزرنگ با افزایش ساکارز تا 5 درصد به دست آمد. تیمارهای اکسینی و کربوهیدراتی در هیچ کدام از تکرارها انگیزش جنین زایی رویشی را تحریک نکردند.
مریم موسوی فتاح حسن ساریخانی
منابع نور در اتاقک¬های رشد مورد استفاده در سیستم¬های کشت بافت از نظر فیزیولوژیکی و اقتصادی نقش مهمی ایفا می¬کنند. امروزه استفاده از دیود¬های ساطع کننده نور led)) در اتاقک¬های رشد به دلیل بازده بالای انرژی و عمر طولانی آن ¬ها معمول شده است. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر کیفیت نور و برخی هورمون¬های رشد بر ریزازدیادی پایه رویشی گلابی oh × f333در شرایط درون شیشه¬ ای انجام شد. ابتدا ریز¬نمونه¬ های تک گره پایه گلابی oh × f333 روی محیط کشت ql تغییر یافته حاوی بنزیل آدنین (ba) صفر، 5/0، 1 و 2 میلی¬گرم در لیتر و ایندول استیک اسید iaa)) صفر، 1/0?و 1 میلی¬گرم در لیتر کشت و از لحاظ شاخه¬ زایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. بیشترین تعداد شاخه در تیمار 1 میلی¬گرم در لیتر بنزیل مشاهده گردید. سپس گیاهچه¬ ها در محیط حاوی 1 میلی¬گرم در لیتر ba که مناسب¬ ترین غلظت این هورمون بود کشت شده و در اتاقک رشد تحت چهار تیمار نوری فلورسنت (شاهد)، آبی، قرمز و ترکیب یکسان آبی و قرمز حاصل ازled با شدت حدود 57 میکرومول بر متر مربع در ثانیه قرار گرفتند. سپس تعداد شاخه، طول شاخه، تعداد برگ، تعداد گره و طول میانگره پس از چهار و شش هفته بررسی شد. بیشترین تعداد شاخساره در تیمار نور ترکیبی (آبی و قرمز) و بلندترین طول شاخساره و میانگره در تیمار نور قرمز مشاهده شد. از طرفی بیشترین تعداد برگ و گره در تیمار نور آبی حاصل شد، بعد از گذشت شش هفته میزان کلروفیل a، bو کل مورد ارزیابی قرار گرفت. بیشترین محتوی کلروفیل a، b و کل در تیمار نور آبی به وجود آمد در حالی¬که نور قرمز باعث کاهش کلروفیل گردید. در بررسی تاثیر تیمار نور بر ریشه¬زایی، از محیط کشتql تغییر یافته همراه با 1 میلی¬گرم در لیتر iaa استفاده شد و بعد از گذشت چهار و شش هفته درصد ریشه¬زایی، تعداد ریشه و طول ریشه مورد ارزیابی قرار گرفت. بیشترین تعداد ریشه و درصد ریشه¬زایی در نور ترکیبی و بلندترین طول در تیمار نور قرمز و سفید مشاهده گردید. با توجه به نتایج به دست آمده تیمار نور ترکیبی برای افزایش میزان شاخه¬ زایی و ریشه¬زایی پایه گلابی oh × f333 نسبت به سایر تیمار¬ها مناسب تر بود.
بهنام علائی رضا امیری چایجان
تا کنون هیچ تحقیقی در زمینه بررسی اثرهای میدان¬های مغناطیسی بر ویژگی¬ها و رفتار مغناطیسی محصولات کشاورزی در مرحله پس از برداشت انجام نگرفته است. برای این منظور در این پژوهش تأثیر میدان¬های مغناطیسی استاتیک و دینامیک با چگالی شار مغناطیسی 2784 و g8240 در زمان مغناطیسی شدن یک و 12 ساعت بر تغییر رنگ, وزن، حجم و ضریب اصطکاک ایستایی حبه¬های انار در طی 48 ساعت و همچنین نیروی ماکزیمم شکست، درصد مواد جامد در محلول، رسانایی الکتریکی، ph، ظرفیت آنتی اکسیدان کل و ترکیبات فنولی کل حبه¬های انار بررسی شد. همچنین تأثیر میدان¬های مغناطیسی استاتیک و دینامیک با چگالی شار مغناطیسی g 8240 و زمان مغناطیسی شدن یک ساعت بر سینتیک خشک شدن حبه¬های انار، تغییر رنگ و چروکیدگی حبه¬های انار در خشک¬کن خلأ- مادون قرمز نزدیک در دو سطح فشارهای مطلق 10 و kpa 60 و سه سطح دمای هوای 50، 60 و °c70 بررسی شد. تأثیر میدان¬های مغناطیسی به کار رفته در این پژوهش با شرایط ذکر شده بر تغییر رنگ، وزن، حجم، ضریب اصطکاک ایستایی حبه¬های انار طی 48 ساعت و نیروی ماکزیمم شکست حبه¬های انار اختلاف قابل توجهی ایجاد نکرد که بتوان مغناطیسی کردن حبه¬های انار را برای این منظور توصیه کرد. در بین شاخص¬های شیمیایی تأثیر میدان مغناطیسی بر ظرفیت آنتی اکسیدان کل حبه¬های انار اخلاف معنی¬دار داشت. به طوری که میدان مغناطیسی دینامیک با شدت g 8240 در زمان مغناطیسی شدن یک ساعت سبب افزایش ظرفیت آنتی اکسیدان کل حبه¬های انار به میزان 32/13% شد. در صورتی که در زمان مغناطیسی شدن 12 ساعت سبب کاهش آن به میزان 08/11% گردید. تأثیر میدان-های مغناطیسی بر زمان خشک شدن حبه¬های انار در خشک¬کن خلأ-مادون قرمز نزدیک متفاوت بود. بیشترین کاهش زمان خشک شدن (10%) مربوط به میدان مغناطیسی دینامیک با دمای هوای °c70 و فشار مطلق kpa 60 خشک¬کن خلأ- مادون قرمز نزدیک بود. در صورتی که میدان مغناطیسی دینامیک با دمای هوای °c60 و فشار مطلق kpa 60 زمان خشک شدن را 14/8% افزایش داد. با در نظر گرفتن مجموع نتایج، تأثیر میدان مغناطیسی دینامیک از میدان مغناطیسی استاتیک و تأثیر چگالی شار مغناطیسی g 8240 از g 2784 بیشتر بود.
فاطمه شیرازی منصور غلامی
تنش خشکی به عنوان یک عامل محدودکننده تولیدات گیاهی و فاکتوری مهم در کاهش رشد و توسعه¬ی گیاهان است. روش¬های سنتی برای انتخاب گیاهان متحمل به خشکی فرآیندی پیچیده و زمان بر است. با توجه به تناسبی که احتمالا" بین واکنش سلول، اندام و کل گیاه نسبت به تنش¬ها وجود دارد از روش کشت درون شیشه¬ای برای ارزیابی و دستیابی به گیاهان متحمل به خشکی استفاده می¬گردد. از طریق کشت¬های درون شیشه¬ای می¬تون تعداد گیاه بیشتر را در زمان کوتاهتر و فضای محدودتر بررسی کرد. در این پژوهش اثرات سوء تنش خشکی در دو رقم انگور فلیم سیدلس و بیدانه سفید در شرایط کشت درون شیشه¬ای در آزمایشگاه گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا بررسی شد. بدین منظور از دو رقم انگور بیدانه سفید و فلیم سیدلس ریزنمونه¬ی تک گره تهیه و در محیط پایه ms حاوی تنظیم کننده¬های رشد 2 میلی¬گرم بر لیتر baو 2/0 میلی¬گرم بر لیتر naa، مقدار 30 گرم بر لیتر ساکارز، 7 گرم آگار و هم چنین 200 میلی¬گرم بر لیتر زغال فعال با 8/ 5ph= کشت گردید. پس از استقرار کامل و رشد گیاهچه، اقدام به ساخت محیط کشت مشابه با مرحله ی قبل اما دارای 4 غلظت متفاوت از پلی اتیلن گلایکول (0، 5/0%، 1% و 2%که به ترتیب معادل 0، 035/0-، 07/0- و 14/0- بار پتانسیل آب) نموده و از گیاهچه¬های رشد یافته در شرایط درون شیشه¬ای قلمه¬ی سه گره گرفته و به محیط جدید وارد شد. جهت مقایسه و سنجیدن توان تحمل و تغییرات ایجاد شده در این دو رقم، در پایان آزمایش برخی شاخص های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی ایجاد شده در اثر پلی اتیلن گلایکول در رقم فلیم سیدلس در سطح متوسط تنش یعنی تیمار peg 1% به جهت تنظیم اسمزی سلول، بالاترین میزان قند به همراه بیشترین کالوس تولیدی را داشت. نتایج این تحقیق در مورد رقم بیدانه سفید بدین ترتیب بود که با افزایش تنش خشکی بیشترین میزان تولید و تجمع پرولین و حفظrwc را داشت. این نتایج نشان می¬دهد که انجام آزمایش¬های تنش در محیط درون شیشه¬ای نتایج دقیق تری به دنبال داشته و ضمن اینکه به فضای کمتری نیاز دارد از لحاظ اقتصادی نیز به صرفه می¬باشد. تنش خشکی، کمترین کاهش در محتوای نسبی آب را در رقم بیدانه¬ی سفید داشت اما این صفت در فلیم سیدلس بر طبق کالوس¬های تولیدی پیش رفت و در هر یک تیمارهای خشکی هر چقدر تولید کالوس بالاتر بود، میزانrwc، قند، کلروفیل و طول شاخه¬ی اصلی بالاتری را نیز به دنبال داشت. با افزایش سطوح تنش، کلروفیل کاهش یافت اما این کاهش در رقم فلیم سیدلس کمتر از رقم بیدانه¬ی سفید بود. به طور کلی تولید قند در طی تنش خشکی عملکرد بهتری نسبت به تولید پرولین در انگور را به دنبال داشت.
امیرعلی شایان حسن ساریخانی
پایه ها نقش مهمی در افزایش تولید و بهره وری باغات میوه عمل می نمایند. با توجه به افزایش رشد رویشی زیاد و هزینه بالای عملیات داشت و برداشت پایه های بذری گیلاس در سطح تجاری در کشور، نیاز به تولید و تکثیر پایه های با رشد رویشی کم و عملکرد بالا امری ضرورب در باغداری گیلاس به حساب می آید. در این راستا، پایه phl-c که داردی رشد رویشی بسیار کم (ارتفاع درخت درخت از 1 تا 3/5 متر)و عملکرد بالای آن اهمیت به سزایی دارد ، اما تکثیر آن به روش های سنتی نظیر قلمه گیری امکان پذیر نمی باشد و تنها راه تکثیر تجاری آن به روش ریز ازدیادی می باشد که در این تحقیق به کمک تنظیم کننده های رشد بنزیل آدنین و نفتالین استیک اسید در شزایط درون شیشه ای تکثیر گردید.