در دوره قاجاریه کهگیلویه یکی از بلوکات و ایالات، مهم کشور ایران محسوب می شد،که محدوده جغرافیائی آن از تَل خسرو(ی) در جنوب اردکان فارس آغاز و به سواحل خلیج فارس ختم می شد. در طول دوره حکومت قاجاریه، پادشاهان این سلسله برای کهگیلویه اهمیت و اعتبار ویژه ای قائل بودند. این توجه ناشی از موقعیت سوق الجیشی منطقه، توان نظامی و مالی آن بوده است.از طریق این ایالت امنیت سواحل خلیج فارس، تأمین می شده، به همین دلیل، در دوره کریم خان زند، این منطقه جناح چپ استراتژیک سرزمین زندیه و مرکزحیاتی راههای ارتباطی خوزستان و راه نفوذ و پنهانی ایالات بختیاری،کردستان و لرستان فیلی به حساب می آمد، و مرکز کشور به این طریق به مناطق همجوار دولت عثمانی مرتبط می شد. قبل از آن نیز در دوره حاکمیت و فرمانروائی صفویان این ایالت به سران ایل افشار که از قبایل قدرتمند و متنفذ قزلباش بودند واگذارگردید. و بعداً نیز سرداران قدرتمندی مانند الله وردیخان و پسرش امامقلی خان حاکمیت منطقه را بدست گرفتند. و در دوره صفویه کهگیلویه یکی از بیگلر بیگی های مهم ایران بوده است. علاوه برجنبه های سیاسی و نظامی، این ایالت از نظر اقتصادی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار بود، زیرا زیستگاه مناسبی برای مردمانی بود، که در شهرها وروستاهای این منطقه زندگی می کردند و یا درقالب ایلات و عشایری که دارای اقتصاد گله داری و شبانی بودند و نقش مهمی در تأمین نیازهای اقتصادی عصر قاجارداشتند به حیات خود ادامه می دادند.از نظر اجتماعی نیز دارای آداب و رسوم، سنت ها و داستان های حماسی و... مخصوص به خود بودند. از نظر نظامی نیز تنگه ها، دره ها و مناطق کوهستانی کهگیلویه همیشه زیست بوم عشایر جنگجو و دلیری بوده که با استفاده از شرایط مساعد محل برای دفاع از خود در برابر لشکریان مهاجم ایستادگی می کردند.

چکیده : وظیفه کلی این رساله نقد و بررسی منابع تاریخی فتوح اسلامی ایران در سه سده نخست قمری است. در این بررسی به مطالعه مبانی، زمینه های شکل گیری فتوح نگاری اسلامی و انواع آن پرداخته شده است. به دلیل ماهیت این تحقیق، منابع تحقیق، کتابخانه ای است. شیوه به کاررفته درآن، جستجو، مطالعه و تحلیل داده ها است. شیوه بیان مطالب نیزمبتنی برتوصیف وتحلیل تاریخی است. در این رساله پس از تعریف برخی از مفردات تحقیق و مطالعه مبانی فتوح نگاری اسلامی ایران، به موضوعات اساسی ذیل پرداخته شده است: فتوح نگاری های فقهی- حدیثی که به دلیل نقش انگیزه های دینی و سیاسی در پیدایش آنها اطلاعاتی در زمینه فتوح وماهیت آن، اراضی فتح شده و مسائل مربوط به رفتار و وظایف دولت اسلامی در سرزمین های فتح شده ارائه می دهند. فتوح نگاری های سیره شناختی که عناصر وقایع نگاشتی، قصصی واسطوره ای و نیز عنصر دراز نویسی که از نیمه سده دوم آغاز شد، دراین آثاربه خوبی مشهود است همچنانکه تمایلات و تعصبات قومی، محلی، مذهبی وسیاسی در این نوشته ها محسوس است. و فتوح نگاری های محلی - جغرافیایی که از نیمه سده دوم آغاز و تا اوایل سده چهارم ادامه یافت. نقش پر رنگ قاضیان و کاتبان درتدوین این آثار به خوبی دیده می شود. این نقش، تأثیر انگیزههای سیاسی وفقهی را نیز درخلق این گونه آثار نشان می دهد. تقریباً همه این آثار به حوزه عراق و ایران تعلق دارند و عموما در عراق تدوین شده اند. نتیجه طبیعی این رویداد ، سنگینی کفه روایات شرق اسلامی (عراق، ایران واندکی سوریه) در قیاس با روایات غرب اسلامی است. روش تدوین منابع فقهی- حدیثی عموما روائی واسنادی است. درمنابع سیره شناختی وعمومی، روش ابن اسحاق، سیف بن عمر، ابوحذیفه وخلیفه ، روائی واسنادی است اما دینوری، روش ترکیب وگزینش رابرگزیده است. درمیان منابع بع محلی- جغرافیایی به جز کتاب البلدان یعقوبی که حاوی برخی از اطلاعات تاریخی فتوح وپراکندگی جغرافیایی فاتحان است دیگر منابع فتوح، حتی بلاذری درالبلدان، روش روائی رادنبال کرده اند. این تحقیق در صدد دستیابی به شرایط و زمینه هایی است که موجب شده است تاریخ نگاری فتوح در حوزه شرقی خلافت اسلامی که به نظر می رسد، مهم ترین حوادث فتوح درآنجا روی داده است، نیرومند تر و روشن تر جلوه نماید. آن چه معلوم است این که، قاضیان، کاتبان، اخباریان، فقها، محدثان و ادیبان به ترتیب بیشترین نقش را در تولید این آثار ایفا کرده اند. کلید واژه ها: نقد منابع، تاریخ نگاری، ایران، منابع مکتوب، منابع شفاهی، فتوح نگاری های سه قرن اول.

شهر قم به جهت ارتباط تنگاتنگ با دو یادگار گرانبهای رسول گرامی اسلام (ص) ازشرافتی بالا برخوردار می باشد. این شهر در دوران رشد و گسترش اسلام نزدیک به دو قرن همواره آباد وپر نشاط بود. درخشش قم زمانی پر فروغ تر شد که حضرت معصومه(ع) وارد این شهر شد. تقدیرالهی این بود که آن حضرت در قم وفات یابند.این حادثه سبب شد تا قم مرکز تشیع در ایران گردد. فعالیت های علمی و حدیثی علمای قمی به حدی بود که برخی تشیع را مذهبی قمی دانستند.با وجود تحولات بزرگ سیاسی اجتماعی در قرون مورد بحث،شگفت انگیزترین رویداد این دوران تأسیس و شکل گیری حوزه ی حدیثی قم است. تأسیس این مکتب حدیثی به قرن دوم هجری قمری بازمی گردد که فرزندان سعد بن عبدالله وعموزادگانش ازال سائب در قم ساکن شدند و بنیاد تمدن شیعی قم و حرم اهل بیت را نهادند . سرچشمه ی مکتب حدیثی قم کوفه است ولی هیچ یک از آلایش های آن مکتب دراین حوزه راه نیافت . ازتأثیر تشیع قم بر سایر مناطق با توجه به عقاید مذهبی سایر شهر های اطراف به خوبی می توان حدس زد که تشیع از این ناحیه به آن شهر ها سرایت کرده است . حوزه ی حدیثی قم در دو قرن سوم و چهارم اوج دوران نشاط و تحرکخود را پشت سر نهاد و سرانجام با فعالیت های شیخ مفید و سید مرتضی ودیگر عقل گرایان مکتب بغداد در پایا ن قرن چهارم جای خود را پس از حدود یک قرن ریاست بر مراکزعلمی شیعه به مکتب بغداد داد . پژوهش حاضر تلاشی است درباره ی چگونگی ورود اسلام و تشیع به ایران ، تاریخ قم و نقش این شهر در تاریخ تشیع در ایران، مکتب حدیثی قم ، ویژگی های این مکتب و علل شکل گیری آن ، نقش علمای قم در شکل گیری علوم اسلامی و بررسی روابط متقابل قم و د یگر مکاتب حدیثی بلاد اسلام .

یزد از شهرهای مرکزی ایران که در موقعیت تجاری مناسب بین ایالت های فارس، خراسان و عراق عجم قرار داشته است، این موقعیت تجاری و شرایط خشک کویری یعنی نامساعد بودن منطقه برای کشاورزی، موجب شده تا مردم یزد بیشتر شغل تجارت داشته باشند. این شغل به همراه خلق و خوی یزدی ها یک تسامح مذهبی را در این شهر بوجود آورده، نمونه آن زندگی مسالمت آمیز مردم مسلمان یزد با زردشتیان این منطقه بوده است. در اواخر قرن چهارم با ساکن شدن یکی از علویان در یزد و شاخه ای دیگر در ابرقو، پس از آن تسلّط و انتقال مرکز حکومت آل کاکویه شیعه مذهب به یزد زمینه گسترش تشیّع در یزد و اطراف آن را فراهم کرد. با سقوط خلافت عباسی، اقتدار و انحصار مذهبی از بین رفت مغولان به مذهب اهمّیتی نمی دادند، نفوذ و تأثیر سادات و شیعیان در حکومت ایلخانان، بعد از آن در حکومت های محلی بطور قابل ملاحظه ای زیاد شد. در این میان، سادات عریضی یزد، خاندانی با نفوذ در حکومت ایلخانان شدند. حُکّام آل مظفر و تیموریان در یزد، به سادات به دلیل نفوذ آنان در جامعه احترام می گذاشتند. یزد از قرن هفتم تا دهم، یکی از مراکز تصوّف و عرفان با ویژگی های سنّی دوازده امامی شد، حضور مشایخ تصوّف و گرایش آنان به اهل بیت(ع) در یزد از عوامل گسترش تشیّع می باشد. شافعی مذهب بودن بیشتر مردم یزد و احترام و دوستی آنان به اهل بیت(ع)، درگیری های جدّی بین اکثریت جامعه با اقلیّت جامعه شیعه را کاهش داد. آثار تشیّع و تنوع آن مانند ساخت بنای یادبود بر محل عبور امام رضا(ع) که به قدمگاه معروف است حاکی از وجود تشیّع می باشد، کمیّت این گونه آثار نیز قبل از تشکیل حکومت صفوی، نشان از گسترش تشیّع است. با توجه به موارد ذکر شده بر آن هستیم تا زمینه های شکل گیری تشیّع و گسترش آن را تا تشکیل دولت صفویه مورد بررسی قرار دهیم.

مهاجرتهای متفاوت در طول تاریخ امری شایع و شناخته شده است که همواره به دنبال عوامل مختلف صورت می گرفته است. مهاجرت علما ی دین نیز از این امر مستثنی نیست و نیاز به عوامل متعددی دارد. در پایان دوره صفویه این عوامل برای یک مهاجرت – هرچند محدود – فراهم آمد و علمای دینی به سمت عتبات عالیات و سایر شهرهای عراق حرکت کردند و در آنجا توانستند به دور از هیاهوهای سیاسی و نظامی به آموزش و تحقیق در حوزه علوم دینی و فقه شیعه بپردازند. تقریبا همه دوران گذر تاریخی ایران از دوره صفویه به زمان قاجار، علما به دور از وطن خود ایران بودند و رویه ی گوشه نشینی سیاسی را برگزیدند. زیرا ایران در این زمان یعنی دوره افشار و زندیه برای فعالیت علما و گروه های مذهبی فضایی مساعد نبود. نادر شاه افشار سیاست های مذهبی سختی را علیه آنها در پیش گرفت و بعضاً علما را مورد تمسخر قرار داد. در دوره زندیه نیز گرچه سیاست ضد شیعی در جریان نبود اما سیاست حمایتی نیز جریان نداشت و علما که غالبا جهت فعالیت خود به حمایتهای مادی دیگر گروه ها نیاز داشتند؛ به حال خود رها شدند. با روی کار آمدن سلسله ی قاجار که ادعای حمایت از تشیع و فقه اصولی شیعه را داشت؛ راه برای بازگشت یا مهاجرت علما به سمت ایران فراهم گردید که در طی یک فرایند کلی به سمت وطن خود حرکت کردند. برخلاف زمان مهاجرت که عموما‍ً از شهر اصفهان و بعضاً شیراز و سایر شهرهای جنوب صورت می گرفت؛ این بار بازگشت یا مهاجرت علما به سمت ایران بیشتر به سوی شهر تهران بود که مرکزیت مذهبی و سیاسی یافته بودند. پایان نامه پیش رو در تلاش است تا به علل و چگونگی مهاجرت علما به عتبات ،شرایط زندگی و امکانات علمی آنان ،ارتباطات و نتایج آن مهاجرت و علل بازگشت و زمینه های حضور مجدد علما در ایران پرداخته ونتایج و تحولات آن را مورد بررسی قرار دهد.

اهداف مورد نظر در پژوهش علمی، روشن ساختن تاریخ علمی و فرهنگی شیعه در طبرستان و نقش شیعیان در تحولات فرهنگی و اجتماعی و علمی طبرستان و نقش آنها در تاریخ فرهنگ ایران و کاربردی که مورد استفاده موسسات آموزشی و اجرایی قرار گیرد. موضوع مورد پژوهش دربار? بررسی علل روند تحکیم تشیع در طبرستان و مازنداران در قرون نخستین اسلامی می باشد که به نقد و بررسی تعدادی از منابع اصلی و موقعیت جغرافیائی و تاریخ سیاسی منطقه در آستانه ورود اسلام پرداخته شد. چگونگی پذیرش اسلام و ورود اسلام با شناسایی برخی از عالمان تأثیرگذار در طبرستان و مازندران و فرقه های شیعه که هنوز پیروانی دارند اشاره گردید و به نقش شیعیان در تحولات فرهنگی و اجتماعی طبرستان و مازندران پرداخته شد. اسلام در سراسر ایران نفوذ کرد ولی در منطقه طبرستان مدتها طول کشید. از قرن دوم هجری اسلام در این منطقه گسترش یافت. علویان ابتدا، اسلام را در دیلم رواج دادند و بعد از حضور علویان و سادات در شهرهای طبرستان باعث نفوذ اسلام در این منطقه گردید. علل عدم موفقیّت اعراب مسلمان در منطقه: موانع طبیعی و صعب العبور بودن، رودخانه ها و آب و هوای آن منطقه بوده است. در سال 250 هجری با تشکیل سلسله علویان در طبرستان و با ایجاد امنیت برای علویان و سادات به همراهی امامان علوی موجب گسترش تشیع زیدی در این منطقه می گردد. البته بعضی اعتقاد به تشیع امامی دارند. حمایت آل بویه باعث رواج مذهب شیعه امامی در اکثرمناطق ایران و عراق می گردد. بررسی فرقه های مختلف شیعه در این منطقه و نقش آنها در تحولات اجتماعی و فرهنگی طبرستان و با نظر به نقش عالمان شیعه و مقام و منزلت مقابر امامزاده ها می توانیم علل نشر مذهب شیعه را تبیین کنیم.

دین مبین اسلام در عربستان ظهور کرد، سرزمینی که مردم آن دارای تمدنی بسیار ابتدایی و فاقد هر نوع فرهنگ چشمگیری بودند، با وجود این خود را هم بی نیاز از کوشش در فرا گرفتن دانش ها و کتاب و سنت و کسب علم می دیدند. آنان چنان بی اعتنا و بی قید به علوم بودند که کار فرهنگی و علمی مهمی از آنها دیده نشد و ضبط نگردید. ولی اسلام تحرک علمی گسترده ای را در میان اعراب و ملل دیگر اسلامی ایجاد کرد و تمامی ملل تازه مسلمان به همراه اعراب در زیر پرچم اسلام جنبش علمی مهم و گسترده ای را به وجود آوردند. از دیدگاه شیعه امامی مهمترین رسالت های امامان پس از رحلت رسول الله صلی اللّه علیه و آله حفاظت و رهبری دین ، ولایت انسان کامل و رهبری اجتماع مسلمانان و اداره حکومت آنها می باشد. دو صفت مهم عصمت و علم از ویژگی های امام است. به همین سبب ائمه اطهار علیهم السّلام نقش مهمی در پیشبرد حرکت علمی و پیشرفت علم در جهان اسلام بر عهده داشتند. در این میان نیز ، امام موسی بن جعفر و امام علی بن موسی الرضا علیهما السّلام ، در بیدارکردن اندیشه مسلمانان و تبلور حرکت علمی و پیشبرد جامعه ی اسلامی نقش بسزایی داشتند. یکی از نتایج پر بار فعالیت علمی امامان تربیت شاگردان و دانشمندان نخبه بوده است که هر کدام در شاخه ای از علوم اسلامی سر آمد بودند. اصحاب ایرانی ائمه ی اطهار علیهم السّلام در رشته های مختلف علمی آثار و تألیفات فراوانی داشته اند و در این پایان نامه با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی در جستجو و بررسی این هستیم ،که یاران ایرانی امام کاظم و امام رضا علیهما السّلام در زمینه ی علم و تمدن در اسلام چه نقشی ایفا کردند و در تألیف و نگارش علوم گوناگون چه فعالیتی از خود نشان دادند.

روحانیت ایران از انقلاب مشروطه تا به امروز ، حضور فعال و پررنگی در تحولات تاریخ معاصر ایران داشته است. پس از شهریور 1320 ش/1941م، و ایجاد فضای باز سیاسی ، عرصه ی فعالیت برای گروه های مختلف جامعه ی ایران مهیا شد . روحانیت نیز همچون دیگر احزاب و گروه ها فعالیت های خود را از سر گرفت . قدرت یافتن روز افزون حزب توده بعد از شهریور 1320ش/1941م، شاه و دربار را مجبور کرد تا در مقابله با آن ها نیروهای مذهبی را تقویت کند که این امر فرصت مناسبی برای نیروهای مذهبی به شمار می آمد. این مسئله برای روحانیون و نیروهای مذهبی اصفهان که از دیرباز نهادی قدرتمند و منتفذ در اصفهان به شمار می آمدند، اهمیت ویژه پیدا می کند و این سوال را مطرح می کند که روحانیون و نیروهای مذهبی از این فضا چه استفاده ای کردند و به عبارت دیگر عملکرد آن ها در امور سیاسی و فرهنگی و اجتماعی چه دستاوردهایی را به همراه آورد. آن چه معلوم است این است که روحانیون اصفهان تا 1325ش/1946م، مجالی برای فعالیت نداشتند چرا که به بازسازی نیروی از دست رفته و سرکوب شده در دوران رضا شاه می پرداختند. نخستین فعالیت های روحانیون و نیروهای مذهبی از سال 1325 ش/1946م، با تشکیل انجمن تبلیغات دینی آغاز می شود . در این پژوهش تلاش بر آن است ضمن تبیین جایگاه روحانیت در جامعه ی ایران و شهر اصفهان، عملکرد سیاسی روحانیون اصفهان از شهریور 1320-1332ش/1941-1953م، بررسی شود. در ادامه بررسی عملکرد فرهنگی و اجتماعی روحانیون اصفهان از شهریور1320-1332ش/1941-1953م، از اهداف این پژوهش به شمار می آید . کلید واژه ها: اصفهان ، حزب توده، روحانیت، هیئت علمیه ی اصفهان، شهریور 1320

چکیده: پژوهش پیش رو با تکیه بر منابع دسته اول تاریخی و تحلیل روایت های باقی مانده از هشام بن محمد کلبی در بین منابع مکتوب، بر آن است تا ضمن معرفی خاندان کلبی و از میان این خاندان، هشام، به تبیین نقش او در تمدن اسلامی بپردازد. بررسی نقش و جایگاه هشام کلبی در زمینه های مختلف علمی که در آن فعالیت نموده است هدف دیگر این پژوهش است که در چند فصل بدان پرداخته می شود.شخصیت علمی هشام به خاطر گرایش شیعی خاندان کلبی مورد قضاوت های متفاوتی در میان منابع رجالی اهل سنت شده است اما منابع رجالی شیعه او را از جمله شیعیان به حساب آورده اند. بیشترین شهرت هشام به خاطر نسب نگاری اوست. تا قبل از ظهور هشام کلبی در حوزه ی نسب نگاری اسلامی، نگارش آثاری که در آن به ثبت نسب تمام قبایل پرداخته شود متداول نبود. هشام با نگارش اثر معروف خود با عنوان «جمهره النسب»، رو به سوی نوعی مجموعه نویسی آورد اثری که محتویات آن در حکم دایر المعارف قبایل عرب به شمار می رود. گذشته از این هشام در زمینه نسب نویسی ابتکار دیگری نیز دارد؛ او نسب نویسی را علاوه بر انسان به حیوان ها هم تسری می دهد و در این زمینه کتاب معروف «نسب الخیل» را می نویسد. در زمینه تاریخ نگاری هشام از جمله مورخان فعال در جمع تاریخ نگاران عراق است. وی از اولین تاریخ نگارانی است که به صورت علمی به نوشتن تاریخ می پردازد. زمینه دیگر فعالیت هشام در مورد جغرافیاست. در این زمینه او از اولین نویسندگان مسلمان است که هم در مورد حوزه داخل شبه جزیره به نگارش پرداخته است و هم حوزه بیرون از این منطقه را نیز مورد بررسی قرار داده است. واژگان کلیدی: هشام کلبی، تاریخ نگاری، جغرافیا، تمدن ، مکتب عراق

چکیده تحقیق درباره ی دین اسلام، از اساسی ترین و مهم ترین موضوعات، درحیطه ی دین پژوهی محسوب می شود و مهم تر از آن پژوهش درباره ی فرقه ها و مذاهب اسلامی است؛ که مذهب تشیّع با توجه به ویژگی های خاص خود، همچون: اعتقاد به امامت و ولایت، اعتقاد به مهدویت، عقلایی برخورد کردن با مسائل، اعتقاد به اصولی مانند تقیه، جهاد وپیوند دین وسیاست، بیش از سایر مذاهب اسلامی مورد توجه قرار گرفته است. پرداختن به تشیّع به نسبت تسنن، بسیار اندک بوده است؛ با این حال، از ورای مطالعات اسلام شناسی درغرب، می توان سیری را برای شیعه شناسی در غرب ارائه نمود که انقلاب اسلامی ایران یکی از مراحل بسیار تأثیرگذار در بین این مراحل محسوب می شود. آنچه مطالعه درباره ی اسلام و بویژه تشیّع را بیش از پیش دارای اهمیت می نماید، حضور اقلیت های مسلمان شیعه درکشورهای غیراسلامی و لزوم توجه به ویژگی ها، چالش ها وفعالیت های آنان است که علیرغم تعداد اندکشان، نمی توان آنان را نادیده انگاشت. مسأله ی اصلی درپژوهش حاضر، بررسی مراکز شیعه پژوهی در بریتانیا بین سال های 1950 تا2010 میلادی است که به طور کلی شامل مواردی از این قبیل است. اول اینکه؛ شناخت اسلام شناسان و شیعه پژوهان این کشور و شاخصه های دیدگاه های آنان پیرامون مذهب تشیّع ومسائل مرتبط با آن، که البته، طیف وسیعی از نظرات را شامل می شود که این رساله تلاش نموده آنها را با تقسیم بندی های مناسب، ارائه نماید. دوم اینکه؛ وضعیت شیعیان ساکن در کشور بریتانیا؛ هر چند اغلب شیعیان بریتانیا، مسلمانان مهاجری هستند که عمدتاً از کشورهای اسلامی مانند ایران، لبنان، عراق، سوریه، پاکستان به این کشور مهاجرت نموده اند؛ اما نمی توان از دیگر شیعیان نیز غفلت نمود. بررسی مراکز شیعه پژوهی، وضعیت و هویت فرهنگی ومذهبی این شیعیان وخدماتی که آنان در راستای تبلیغ اصول شیعی واسلامی انجام داده اند، واجد اهمیت بسیار می باشد. بدین لحاظ، رساله ی حاضر به روش توصیفی وتحلیلی و با استناد بر منابع در دسترس، سعی دارد تا ضمن بررسی مسأله ی فوق، به مطالعه وبررسی وضعیت مساجد، مراکز شیعه پژوهی، دانشگاهها و موسسات اسلامی در کشور بریتانیا، مصائب و چالش های مسلمانان و اثر گذاری و دیدگاه ها درباره ی انقلاب اسلامی ایران نیز بپردازد. کلید واژه: شیعه پژوهی ، شرق شناسی، تشیّع ، مطالعات اسلامی، بریتانیا.

در این پایان نامه نقش تیره «بنی عامر بن لُوَی» در تحولات اجتماعی و فرهنگی جهان اسلام از آغاز تا سال 132 هجری قمری مورد بررسی، نقد، تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. این تیره کم جمعیت قرشی و افراد وابسته بدان، در چگونگی تعمیم و نفوذ اسلام میان توده ها و سرکردگان قبائل و رقم خوردن بسیاری از روی داد های صدر اسلام مانند هجرت ها، غزوات و صلح حدیبیه تأثیر گذار بوده اند. به طوری که مستضعفان و پاک طینتان عامری بر خلاف اشراف و سرکردگان متعصب آن تیره از نخستین سال های ظهور اسلام تدریجا بدین آئین گرویده و تا پای جان در راه ترویج و اعتلای آن کوشیده اند. فرایند تحقیق در تدوین و تصنیف این اثر بر اساس روش «توصیفی، تحلیلی» با بهره گیری از منابع اصلی و در موارد ضروری تحقیقات جدید و عنایت به حوادث صدر اسلام انجام یافته است: در آغاز به تحولات مکه، نسب، خاستگاه، نحوه زندگی و دیگر ویژگی های بنی عامر پیش از اسلام پرداخته؛ سپس نقش این تیره و برخورد متضاد اشراف و مستضعفان عامری در برابر اسلام مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و در پایان زندگی مشاهیر عامری -که به منزله گنجینه مجموعه است- استخراج، تفکیک تدوین و ویرایش شده و نقش هریک از ایشان در حوادث سیاسی، اجتماعی و فرهنگی صدر اسلام مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.

چکیده این پژوهش به نقد و بررسی تاریخ نگاری محلی ایران از 656 تا 1135 ه. ق، شناخت انواع تاریخ های محلی و عوامل و انگیزه های تدوین آن ها پرداخته است. براساس بررسی های صورت گرفته ادامه روند تدوین تاریخ نگاری محلی ایران در دوره یاد شده بر خلاف سده های پیشین متاثر از سیاست و نقش حکومت های محلی بوده است. تاریخ های محلی ایران از 656 تا 1135 ه.ق عمدتاً در دو قالب، تاریخ نامه های محلی و مزارات، تدوین شدند اما آثار محدودی هم در قالب های دیگر چون فرهنگ نامه ها، ترجمه تاریخ های محلی، تاریخ های محلی سلسله ای، وقف نامه ها و آثار جغرافیای تاریخی، تدوین شده اند. همه تاریخ های محلی این دوره به جز دو مورد به زبان فارسی به رشته تحریر در آمده اند. اوج تاریخ نگاری محلی ایران از 656 تا 1135ه.ق در سده های 9و 11 بوده و به لحاظ پراکندگی جغرافیایی ، بیشتر آثار تاریخ محلی ایران در طی این سال ها مربوط به مناطق شمالی ایران و کرانه جنوبی دریای خزر می باشند. بیشتر تاریخ های محلی تدوین شده در دوره زمانی فوق را تاریخ نامه های محلی تشکیل می دهند. کتاب های مزارات و فرهنگ نامه ها از دونظر تفاوت اساسی با تاریخ نامه های محلی دارند. این آثار کمتر تحت تاثیر تحولات سیاسی و حُکّام محلی تدوین شده اند و غالباً توسط سادات و عالمان دینی نوشته شده و مخاطبان آن ها بیشتر شامل: اهل علم، طبقه متوسط و حتی بخشی از توده بوده است. با توجه به ماهیت این تحقیق شیوه به کار گرفته شده در آن ،مطالعه و تحلیل متون و شیوه بیان مطالب نیز مبتنی بر توصیف و تحلیل تاریخی است. کلید واژه : تاریخ نگاری محلی، تاریخ نامه های محلی، فرهنگ نامه ها، مزارات، تاریخ های محلی سلسله ای

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.