نام پژوهشگر: وجیهه ابطحی
وجیهه ابطحی کمال الدین هریسی نژاد
پیچیدگی کار و دشواری حل مسائل مختلف شهر و مردم آن، نیازمند اطلاعات و تجربه ای وسیع در امور حقوقی، فرهنگی، اجتماعی و شهرسازی است. در این میان بحث مدیریت شهری یا برنامه ریزی برای شهر مطرح می گردد. به این نحو که باید فعالیتهای مربوط به شهر سازمان یابد و بر نحوه انجام خدمات شهری نظارت شود.شهرداری ها بخش اجرایی و اداری مدیریت شهری را بر عهده دارند و شوراها که منتخب مردم اند عهده دار ارائه خط مشی و تعیین هدف برای شهرداری ها هستند شهردار در واقع پلی است بین سازمان اداری شهرداری و شورای شهر و وظیفه دارد که از یک سو اطلاعات لازم را درباره مسائل شهری در اختیار شورا بگذارد و از طرف دیگر دستورات و مصوبات شورا را برای اجرا به سازمان شهرداری ابلاغ کند. در این زمینه آنچه مهم و قابل توجه است بحث قوانین موجود است و اینکه آیا قوانین آنقدر جامعیت دارند تا تمامی جنبه های روابط بین شهردار و شورا را تعریف نمایند؟ چرا که به عنوان مثال اگر ساز و کار نظارت شورای شهر بر شهرداری تعریف نشده باشد، شوراها به صورت سلیقه ای عمل می کنند و ممکن است در بسیاری از موارد شهردار به جای شورای شهر مسئول شناخته شود. همچنین اگر اعضای شوراها منتخب مردم و شهردار منتخب شورای شهر باشد، نظارت شوراها بر شهرداری ها جنبه مردمی داشته و شورا در نصب و عزل شهردار نقش تعیین کننده داشته و در عملکرد آن نقش مقام ناظر خواهد داشت. اما بر عکس هر موقع وابستگی شهردار به وزارت کشور بیشتر و تمرکز حاکم شود، کوچک ترین قدمی در راه اصلاحات اساسی شهرداری ها برداشته نشده و حتی این مسئله بر تعداد افراد حاضر در شورای شهر نیز تأثیرگذاشته و این تعداد کاهش قابل توجهی می یابد. چنانکه در برخی از دوره ها این مسئله کاملاً مشهود است . در کل می توان گفت: که از یک طرف بایستی ساز و کار دقیق قانونی بر نصب و عزل شهردار و مخصوصاً بر نظارت شورای شهر بر شهرداری تعریف شود تا شهردار به مجری صرف و بی اراده تصمیمات شورا مبدل نشود و از طرف دیگر وجهه مردمی و دموکراتیک شورا حفظ شود تا بتواند پاسخ گوی نیازهای مردم باشد و از مجرای قانون وظایف خود را انجام دهد. در این پایان نامه بررسی سیر تحول رابطه شورای شهر با شهردار مدنظر قرار گرفته است. زیرا همان گونه که اشاره شد ارتباط این دو نهاد در مدیریت شهر نقش بسیار تعیین کننده دارد و قوانین مصوب همیشه در نمایاندن نحوه این ارتباط روش ثابتی اتخاذ نکرده اند، تا حدی که نوع حکومت بر مردم نیز بر این مسئله تأثیرگذاشته است.