چکیده: تجارت به مثابه خون جاری در رگ های بدن، همیشه در رونق اقتصادی جوامع از جمله ایران تأثیر داشته است. اگر چه مغولان از دیرباز اهمیت فراوانی برای تجارت و بازرگانی قائل بودند، اما بر اثر قتل عام ها و ویرانی هایی که در پی حمله ی آن ها به وجود آمد و همچنین سیاست های مالیاتی و باج های زیاد، اوضاع اقتصادی دگرگون شده و رکود شدیدی در تجارت و بازرگانی ایران به وجود آمد. مقاومت مردم به خصوص در مناطق شرقی ایران عملکرد مغولان را شدت بخشید و بخش مهمی از شهرهای ایران ویران و نابسامانی شدیدی بر این مناطق حاکم شد. به دنبال اعزام هولاکو به ایران و شکل گیری حکومت ایلخانی وضعیت مبهم ایران در تقسیم اولوس ها از بین رفت و تحت تأثیر تمرکز و انسجام سیاسی که با ظهور این حکومت به وجود آمد صلح و امنیت نسبی بر قلمرو ایلخانان حاکم شد. خالی بودن خزانه و لزوم تأمین منابع مالی برای ادار? امور کشوری و لشکری ایلخانان را مجبور کرد که در سیاست های خود تجدید نظر به عمل آورده و از دیوان سالاران ایرانی در ادار? امور کشور استفاده نمایند. گسترش اندیشه های ایرانشهری در بین مغول ها باعث تعدیل نگرش آنان نسبت به شهرها و مردم شهرنشین شد، و توجه به تجارت و بازرگانی و آبادانی شهرها مورد توجه ایلخانان قرار گرفت. از سوی دیگر با تشکیل امپراتوری بزرگ مغول، که به عمده ترین راه های تجارتی شرق و غرب تسلط پیدا کرد، یکپارچگی قلمروهای گسترده، به رونق تجارت و بازرگانی این دوره انجامید. به دنبال مسلمانی غازان خان و اصلاحات انجام شده توسط وزیر کارآمد او خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی تجارت ایران رونق بیشتری یافت، که این روند تا پایان ایلخانی سلطان ابوسعید ادامه یافت. با مرگ ابوسعید و تجزیه ایران و تشکیل حکومت های ملوک الطوایفی، ناامنی بر قلمرو ایران حکم فرما شد و تجارت و بازرگانی ایران بار دیگر دچار رکود و انحطاط شد