نام پژوهشگر: مینا توانا
مینا توانا محمدرضا کلباسی
آرتمیا موجودی فیلترکننده است که بدون انتخاب، هر نوع ماده ای را از یک تا 50 میکرون به بدن خود جذب می نماید. این تحقیق به منظور بررسی رفتار آرتمیا در مقابل نانوذرات نقره کلوییدی (با پیش فرض سمیت) و نانوذرات دی اکسید تیتانیوم (با پیش فرض عدم سمیت) انجام پذیرفت . در این خصوص تاثیر نانومواد مذکور بر میزان تفریخ سیست های آرتمیا فرانسیسکانا و درصد بازماندگی ناپلی آن ها و هم چنین میزان جذب و رهایش نانومواد در بدن ناپلی ها در شوریهای متفاوت مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از نانوذرات نقره کلوییدی (4000 میلی گرم در لیتر) در غلظت های 1/0، 1، 10، 32 و 100 میلی گرم در لیتر و از نانوذرات پودری دی اکسیدتیتانیوم بعد از 5 دقیقه حمام سونیکیشن و 10 دقیقه پروب سونیکیشن( 300 میلی گرم در لیتر ) در غلظت های 10، 32 و 100 میلی گرم در لیتر استفاده گردید. میزان تفریخ سیست ها بعد از 24 ساعت و درصد بازماندگی ناپلی ها در شوری های 35، 70، 105 و 140 گرم در لیتر هر 6 ساعت یک بار در مدت زمان 96 ساعت مورد ارزیابی قرار گرفت. تیمار بهینه برای نانوذرات نقره و دی اکسیدتیتانیوم در شوری 35 گرم در لیتر به ترتیب در غلظت های 32 و 100 میلی گرم در لیتر و مدت زمان 12 و 48 ساعت انتخاب گردید. جهت سنجش میزان جذب نانومواد ابتدا ناپلی ها در معرض تیمارهای بهینه قرار گرفته و سپس خشک شدند. همچنین به منظوربررسی میزان رهایش نانومواد جذب شده در ناپلی ها، پس از قرار دادن آنها در تیمارهای بهینه، به آب شیرین منتقل گردیده و در فواصل زمانی 5، 15، 30، 60 و 120 دقیقه از آب شیرین نمونه برداری صورت گرفت. سنجش جذب و رهایش نانومواد به ترتیب از نمونه های ناپلی ها و آب توسط دستگاه جذب اتمی کوره دار انجام گرفت. پراکندگی، انباشتگی و تجزیه نانوذرات در شوری های 35، 70، 105 و 140 گرم در لیتر توسط دستگاه اسپکتروفوتومتری در زمان های 2، 6، 24، 48، 72 و 96 ساعت مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بررسی نشان داد که نانوذرات نقره باعث کاهش معنی دار درصد هچ و درصد بازماندگی ناپلی-ها نسبت به گروه شاهد (در سطح 95 درصد)، شده اند(p<0.05). با این که نانوذرات دی اکسیدتیتانیوم باعث کاهش معنی دار درصد هچ سیست ها نسبت به گروه شاهد(در سطح 95 درصد) شدند(p<0.05)، اما در بررسی اثر آن بر روی ناپلی ها با توجه به مقدار lc50 بعد از 72 ساعت ( 968/105میلی گرم در لیتر) و مطابق با استاندارد طبقه بندی شیمیایی اکوتاکسیک برای ارگانیسم های آبزی (usepa،ghs و ...) جزو نانوذرات غیرسمی طبقه بندی گردید. در خصوص نانوذرات نقره با توجه به مقدار lc50 بعد از 48 ساعت (46/6 میلی گرم در لیتر) و بر اساس استاندارد مذکور جزو نانوذرات با سمیت متوسط طبقه بندی شد. هم چنین نانوذرات نقره باعث کاهش معنی دار درصد هچ سیست ها و نیز کاهش معنی دار بازماندگی ناپلی ها نسبت به نانوذرات دی اکسیدتیتانیوم (در سطح 95 درصد) شدند(p<0.05). افزایش شوری در حالت کلی اثر معنی داری بر کاهش سمیت نانوذرات نقره بر درصد بازماندگی ناپلی ها ایجاد ننمود. در محیط آب شور در کم تر از مدت زمان 2 ساعت قسمتی از نانوذرات نقره و دی-اکسیدتیتانیوم ته نشین شده و از دسترس ناپلی ها خارج شدند و درصد باقیمانده نانوذرات که در ستون آب موجود بوده اند، تجزیه شده و احتمالا توسط آرتمیا بلعیده شدند. جمعبندی این تحقیق موید آن است که در صورت حضور نانومواد سمی و غیر سمی در زیستگاههای آرتمیا با شوریهای متفاوت، این مواد توسط این موجود جذب گردیده و می تواند به مصرف کنندگان بعدی که از آرتمیا تغذیه می کنند منتقل گردد.