نام پژوهشگر: معصومه کهندل
معصومه کهندل کاظم قاضی زاده
چکیده برخی از آیات قرآن کریم به این معنا اشاره دارد که اگر مردم عقاید و اعمال خود را بر طبق آنچه که فطرت اقتضا دارد وفق دهند برکات و خیرات به سوی آنها سرازیر می شود.. اما در مقابل این آیات، آیات دیگری داریم که عامل گسترش روزی فساد و طغیانگری است. و جوامعی که با وجود عدم ایمان و تقوی دارای رفاه اقتصادی هستند شاهد بر این مطلب است. پس آیات درباره علل گسترش روزی دو دسته هستند: آیاتی که ایمان و تقوی شرط نعمت بیان شده، آیاتی که تقوی و ایمان شرط نعمت بیان نشده. از همین رو در این پایان نامه توجه به مسئله رابطه رزق و پارسایی است که معمولاً بعنوان یک پارادکس بین نظریه و واقعیت نمودار بوده وکمتر بدان پرداخته شده است. رزق به معنای چیزی است که مورد بهره برداری موجود زنده قرار می گیرد و حیات موجود زنده، بدان وابسته است. لذا از هر چیزی آن مقدار رزق است که مورد استفاده واقع گردد. رزق دو گونه است مادی، معنوی؛ که در آیات و روایات مصادیق متنوعی دارد. برخی از مصادیق رزق مادی عبارتند از: آب، انواع خوراکیها، همسر؛ و از نمونه های رزق معنوی: علم، تقوا، توکل، توبه، شکر، ذکر می باشد. راهکارهای افزایش رزق (مادی و معنوی) عبارتند از: عوامل بهداشتی، کار و تلاش، رعایت اخلاق و آداب اجتماعی و عوامل معنوی. و از علل منع رزق: عدم رعایت بهداشت، تنبلی و دنبال کار نرفتن و وجود رذائل اخلاقی می باشد، که در روایات بدان اشاره شده است. آیات و روایاتی که در خصوص رابطه رزق و پارسایی آمده است را می توان به سه دسته تقسیم کرد: تقوا و پارسایی ارتباطی به رزق ندارد، تقوا و پارسایی باعث کاهش رزق می شود، تقوا و پارسایی باعث افزایش رزق می شود. در خصوص دسته اول؛ با کنار هم قرار دادن روایات روشن می شود که این روایات درصدد بیان تقدیر روزی هستند. و در مورد دسته دوم؛ برخی از روایات تصریح بر این نکته دارد که پارسایی باعث فقر می شود که به بررسی علل آن پرداخته شد؛ گاه مصلحت اقتضا می کند که مومن در تنگدستی به سر ببرد و گاه به علت دریافت رزقی بهتر از رزق مادی، از رزق مادی بی بهره می شود. و دسته سوم؛ آیات قرآن کریم به صراحت بیان می دارد که پارسایی باعث وفور رزق می شود اما این علت یک علت تام و تمام نیست؛ بلکه یکی از مسببها در کنار علتهای دیگر است به این معنا که اسباب روزی به یک علت منتهی نمی شود بلکه علل دیگری مانند سعی و تلاش در آن دخیل هستند که البته در دین به این عوامل تأکید فراوانی شده است وبا بکار بستن هم? تعلیمات دین در زندگی می توان به زندگی مطلوب دست یافت. کلید واژه: رزق، رزق مادی، رزق معنوی، تقوا و پارسایی.