نام پژوهشگر: مصطفی پورحاجی رکنی
مصطفی پورحاجی رکنی باقر یعقوبی
تعامل نقشی محوری در آموزش و یادگیری ایفا می کند، به ویژه آن نوع تعاملی که بین معلم و دانش آموز رخ می دهد. البته، این تعامل نه به سهولت ایجاد شده و نه محصول روش های تدریس است. تعامل با کیفیت در وهلهی اول منوط به آگاهی معلم نسبت به کنش های تعاملی خویش همچون پرسشگری، بازخورد، نوبت گیری و غیره است. بکارگیری زمان انتظار، مدت زمان درنگ پس از سخن (پرسش) معلم و یا سخن (پاسخ) زبان آموز، کنشی تعاملی است که قابلیت های آن در عرصه ی تحقیق مغفول واقع شده است. در این راستا، مطالعه ی حاضر با اقتباس از نظریه ی اجتماعی فرهنگی که در آن یادگیری به عنوان فرآیند مشارکت در تعاملات اجتماعی (دونیتو، 2000) در نظر گرفته می شود، از گفتمانکاوی به عنوان ابزاری متدلژیکی استفاده کرده تا بکارگیری زمان انتظار توسط معلمین را در راستای ایجاد و یا تخریب فرصت مشارکت زبان آموزان در تعاملات گفتاری زبان بیگانهی انگلیسی مورد بررسی قرار دهد. بدین منظور، تعاملات کلاسی ده معلم مورد مشاهده و تصویر برداری قرار گرفت. سپس اطلاعات جمع آوری شده لحظه به لحظه و جزء به جزء به رشتهی تحریر درآورده شدند. تحلیل این اطلاعات تحریری نشان می دهد که بکارگیری زمان انتظار محدود، آن دسته از کنش های تعاملی را پی ریزی میکند که کارکرد اصلی آن ها محدود کردن فضای تعامل زبان آموزان و در نتیجه تخریب کنندهی فرصت مشارکت آن ها است. اما بکارگیری زمان انتظار مبسوط منجر به بروز الگوی تعاملی سازنده در این کلاس ها شده است.