نام پژوهشگر: مرضیه حجاریان

محصولات غیرچوبی جنگل، روشهای بهره برداری و ارزیابی اقتصادی آنهادر منطقه پیرانشهر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ارومیه - دانشکده منابع طبیعی 1393
  سیما لطفی اصل   رستم موسوی میرکلا

جنگل های زاگرس برخلاف جنگل های شمال که از لحاظ تولیدات چوبی و صنعتی دارای ارزش هستند و از ‏لحاظ جنبه حفاظتی، جلوگیری از فرسایش خاک، ملاحظات زیست محیطی و پتانسیل تولید محصولات ‏غیرچوبی دارای اهمیت است. محصولات غیرچوبی نقش تعیین کننده ای در اقتصاد بهره برداران و روستائیان ‏ساکن این جنگل ها دارد. بهره برداری مستمر به منظور استفاده های دارویی، خوراکی و صنعتی در این جنگل ها ‏صورت می گیرد. هدف از بررسی محصولات غیرچوبی ارزیابی اقتصادی آنها در منطقه پیرانشهر می باشد. برای ‏بررسی ویژگی های کمی و کیفی،منطقه ایبهوسعت2/5هکتارازجنگل های پیرانشهردراستان آذربایجانغربی ‏‏(روستای گولک وقبرحسین) مورد مطالعه قرارگرفت. برای بررسی ویژگی های مذکور از قطعات نمونه دایره ای شکل به مساحت 1000 مترمربع دریک شبکهآماربرداری 50×50 استفاده¬شد.درهرپلات تعداد، نوع گونه،قطر، ‏ارتفاع وتاج درختان جنگلی درفرم آماربرداری ثبت و داده ها وارد برنامه اکسل شدند و به تعیین رابطه مشخص ‏همبستگی مثبت بین ویژگی¬های کمی پرداخته شد. از سوی دیگر به منظور بررسی و مقایسه تنوع گونه ای دو ‏ناحیه جنگلی قبرحسین و گولک، میانگینشاخص های غنایگونه ای مارگالف،یکنواختی شانون وینر،تنوع گونه ای شانون وینروسیمپسون درهرقطعه نمونه محاسبه وبرای آزمون معنی داربودن اختلاف از بین میانگین شاخصهاازآزمون ‏independent sample t test‏ استفاده گردید. نتایج حاصل ازاین بررسی نشان دادکه بین میانگین شاخص-‏های غناوتنوع گونه ای و میانگین شاخص یکنواختی گونه ای دردومنطقه به شکل معنی داری اختلاف وجود نداشت. برای بررسی ‏محصولات غیرچوبی مورد بهره برداری در منطقه و نیز سهم این محصولات در معیشت و درآمد خانوارهای بهره بردار از روش اسنادی استفاده گردید. به این منظور، پرسشنامه تهیه شد، پس از آزمون روایی و پایایی از اهالی ‏روستاهای مورد بررسی پرسشگری صورت گرفت. به این منظور 4 روستا از روستاهای حاشیه جنگل در منطقه ‏مورد مطالعه انتخاب شد، تعداد خانوارهای بهره بردار از طریق پرسشگری مشخص شدند. از این تعداد 67 نفر به ‏سوالات مطرح شده در پرسشنامه پاسخ دادند. قیمت محصولات غیرچوبی نیز از طریق پرسشگری و طبق ‏دستورالعمل ‏faoاز بازار محلی جمع¬آوری گردید. نتایجنشان داد که 9 محصول غیرچوبی از جنگل برداشت ‏می¬شود که بیشترین برداشت مربوط به گز علفی استکه بیشترین درآمد مردم محلی از فروش این محصول ‏بدست می آید. به علاوه درآمد حاصل از فروش محصولات غیرچوبی سهم ناچیزی از درآمد خانوارهای بهره¬بردار ‏‏(%) را تشکیل می دهد.‏

تعیین حداقل اندازه واحدهای مرتعداری متناسب با نیاز واحدهای پایه اجتماعی و توان اکولوژیکی مراتع مناطق مختلف آب و هوایی استان آذربایجان غربی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ارومیه - دانشکده منابع طبیعی 1393
  نبی قائمی میرآبادی   مرضیه حجاریان

مراتع سطح وسیعی از سطح خشکی های جهان را بخود اختصاص داده و از طرفی دامداری مبتنی بر مرتع در اکثر کشورهای جهان رونق داشته که این مهم لزوم حفاظت از این عرصه ها را ضروری نموده و برقراری تعادل بهینه و منطقی بین توان تولیدی مراتع و اندازه مناسب گله با توحه به ارتباط میان انسان و دام و نیاز انسان به درآمد حاصل از دامداری و متکی بودن دامداری به مرتع باعث ایجاد کنش متقابل بین این سه عامل گردیده است. در تحقیق حاضر هدف این بود که با انجام مطالعات پایه به حداقل اندازه واحدهای مرتعداری در استان آذربایجان غربی دست یابیم. از آنجا که بر اساس شرایط اکولوژیکی در هر منطقه آب و هوائی، میزان تولید و در نتیجه میزان ظرفیت مراتع متفاوت می باشد و از طرفی نوع نژاد دام استفاده کننده از مراتع در مناطق مختلف آب و هوائی استان و در نتیجه وزن زنده دامی با هم تفاوت دارد که این امر باعث متفاوت بودن درآمد گله 100 راسی در مناطق مختلف آب و هوائی استان گردیده است. لذا در 5 منطقه آب و هوائی استان آذربایجان غربی نسبت به بررسی و تعیین درآمد دامداران و تعیین پوشش گیاهی و ظرفیت مراتع در هر اقلیم بر اساس توان اکولوژیکی اقدام شد، برای این منظور در 5 منطقه آب و هوائی استان آذربایجان غربی هرینه خانوار با بعد 02/7 نفر معادل 270996000 ریال در سال(سال 1392) برآورد گردید. هم چنین درآمد یک گله 100 راسی گوسفند در اقلیم مرطوب معادل 140400000 ریال، در اقلیم نیمه مرطوب برابر با 136300000 ریال، در اقلیم مدیترانه ای برابر با 106700000 ریال، در اقلیم نیمه خشک برابر با 99900000 ریال و در اقلیم خشک برابر با 97000000 ریال محاسبه شد، بنابر این حداقل اندازه گله و مساحت مورد نیاز در 5 منطقه آب و هوائی استان آذربایجان غربی به ترتیب اقلیم عبارتند از: در اقلیم مرطوب حداقل اندازه گله برای یک خانوار 7 نفره معادل 69 تا 193 واحددامی با 74 تا 208 هکتار مرتع می باشد و به ترتیب در اقلیم نیمه مرطوب با حداقل اندازه گله 71 تا 199 واحددامی به 84 تا 237 هکتار، در اقلیم مدیترانه ای با حداقل اندازه گله 91 تا 254 واحددامی به 129 تا 363 هکتار، در اقلیم نیمه خشک با حداقل اندازه گله 97 تا 271 واحددامی به 161 تا 452 هکتار و در اقلیم خشک با حداقل اندازه گله 100 تا 280 واحددامی به 210 تا 589 هکتار مرتع برای دوره چرائی 4 ماهه نیاز می باشد.