نام پژوهشگر: محمد علی دانشور

تحقیق در دیوان عطار نیشابوری
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  محمد علی دانشور   یحیی آتش زای

چکیده شیخ فریدالدین محمد بن ابراهیم نیشابوری ( 618-540 ه ) یکی از شاعران نامی خراسان است که در نیشابور – به روایتی کدکن – متولد شد.عطّار علوم زمان خود را فرا گرفت و چنانچه از شعرش بر می¬آید دیوان¬های شاعران قبل خود را مطالعه کرده بود. معلومات عطّار بر آثارش جمله دیوان تأثیر فراوان گذاشته است و شاعران بعد او نیز تحت تأثیر شعر او قرار گرفته¬اند. یکی از آثار عطّار، دیوان – شامل 872 غزل، 30 قصیده، 2 ترکیب بند و 1 ترجیع بند – است که در سای? آثار برجست? عرفانی او کمتر مورد عنایت ادب دوستان و ادب پژوهان قرار گرفته¬است. دیوان عطّار از لحاظ محتوایی بسیار غنی است امّا مهمترین ویژگی آن عشق است، امّا عشقی که همراه با درد باشد. اصطلاحات عرفانی، پزشکی، فقهی در دیوان او بیشتر از بقی? علوم به کار رفته-است و همچنین توجه زیادی به مفاهیم دینی – آیات، احادیث – داشته است. از اوزان نادر در دیوانش کمتر استفاده کرده است و در استفاده از صنایع بدیعی دچار تکلّف نشده است و تنها صنعتی که با بسامد بالا در دیوانش آمده صنعت تکرار است. صورخیال و موسیقی در شعر او پیچیده نیست تا حدّی که لفظ و معنی به صورت متعادل در شعر او بکار¬رفته است.¬