اینآزمایشبهمنظور بررسی اثرآنتیبیوتیکانروفلوکساسین،چند داروی گیاهی تجاریو داروی برم-هگزین برعملکرد،مرفولوژیروده،جمعیت میکروبی، لیپیدهای سرم، سیستم ایمنی و بهبود ناهنجاری های تنفسیجوجه هایگوشتیچالش شده با ویروس برونشیت عفونی بهمدتهفتهفتهبااستفادهاز450قطعهجوجهگوشتییکروزهنژاد”آرین“درقالبطرحکاملاتصادفیبا10تیمار،3تکرارو15قطعهجوجهگوشتیدرهرتکرارانجامگردید.در 14 روزگی تیمارهای 1) آنزوفین، 2) آنتی-بیوفین، 3) ایمونوفین، 4) برونکوفین، 5) اسانس مرزه (زاگرول)، 6) منتوفین، 7) آنتی بیوتیک انروفلوکساسین، 8) برم هگزین، 9) شاهد مثبت، واکسن برونشیت_ 91/4 را، 5 برابر دز استاندارد و تیمار 10) شاهد منفی دز استاندارد واکسن مذبور را به روش قطره چشمی دریافت نمودند. از 15 روزگی تیمارهای 1 تا 8 داروهای گیاهی و شیمیایی مورد آزمایش را از طریق آب آشامیدنی دریافت نمودند.تلفاتبصورتروزانهثبتگردیدووزنبدن،خوراکمصرفیوضریبتبدیلغذاییبصورتهفتگیاندازه-گیریشد. در 21 روزگی 2 قطعه پرنده از هر پن انتخاب و محلول srbc از طریق عضله سینه به آن ها تزریق گردید.در 27 و 41، از طریق ورید بالی از دو قطعه جوجه مذکور خونگیری به عمل -آمد و در سرم جدا شده، تیتر آنتی بادی علیه گلبول قرمز گوسفند تعیین گردید.در روزهای 36 و 41 نیز خونگیری به منظور تعیین تیتر آنتی بادی علیه ویروس نیوکاسل انجام شد.در41 روزگی همچنین عیار آنتی بادی علیه واکسن بیماری برونشیتو میزان لیپیدهایسرماندازه گیریشد.آنالیز داده ها به وسیله نرم افزار sas و مقایسه میانگین ها توسط آزمون دانکن انجام گردید.در سن 48 روزگیوزن بدن، میزان خوراک مصرفی، شاخص تولید اروپایی، وزن و درصد لاشه، وزن نسبی اندام-های داخلی مانند قلب، کبد، سنگدان، پیش معده، طحال و بورس، عیار آنتی بادی علیه واکسن بیماری برونشیت در 41 روزگی و نیوکاسل در هر دو نوبت خونگیریو علیه srbcدر خونگیری نوبت اول، غلظت تری گلیسیرید، ldl و هماتوکریت،طول و وزن روده کوچکتحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت (05/0<p). ضریب تبدیل غذا، وزن نسبی چربی حفره بطنی، غلظت کلسترول، hdl، پاسخ به تزریق فیتوهماگلوتنین، عیار آنتی بادی علیه srbc درخونگیری نوبتدوم، نسبت هتروفیل به لیمفوسایت، عمق کریپت ها در دوازدهه، ژژونوم، ایلئوم و نسبت ارتفاع پرزها به عمق کریپت ها در دودنوم ، ایلئوم،شمارش تعداد کلونی های باکتری های کلی فرم، باکتری های اسید لاکتیک و تعداد کل باکتری های هوازی بین تیمارها تفاوت معنی دار نشان داد (05/0>p). از نظر بهبود آسیب های تنفسی تاثیر داروهای گیاهی منتوفین، آنتی بیوفین و مرزه با آنتی بیوتیک انروفلوکساسین و برم هگزین برابر بود.