نامه ها از شاخه های فرعی انواع ادبی محسوب می شوند. نامه نگاری با دوستان و هم اندیشان و سایر هنرمندان، با وجود نمونه های متنوّع آن در ادب کلاسیک، در میان نویسندگان معاصر نیز متداول شده است. این نامه ها علاوه بر داشتن درون مایه ای ادبی و هنری، در بازگو کردن فرهنگ و رویدادهای اجتماعی معاصر هم، به عنوان اسنادی تاریخی، بسیار ارزشمند و شایان توجه می باشند. در پژوهش حاضر، چهار تن از نویسندگان دور? معاصر ایران را برگزیده ایم تا به تحلیل دیدگاه ها یا نظریه های ادبی و اجتماعی آنان بپردازیم. این نویسندگان عبارتند از: صادق هدایت، بزرگ علوی، جلال آل احمد و سیمین دانشور. علی رغم شهرت این چهار نویسند? برجسته در قصّه نویسی، این تحلیل و بازشناسی صرفاً در چهارچوب نامه های منتشر شد? آنان انجام پذیرفت. سعی ما بر این بوده است تا با طبقه بندی و تحلیل موضوعی این نامه ها، در واقع بر بینش ها و جوشش های ادبی و هنری آنان مروری مجدّد داشته باشیم. این مهم، از یک سو بازتاب گسترد? دیدگاه های ادبی و اجتماعی این نویسندگان را شامل می شود و از سوی دیگر نظریه های آنان را در حوز? نقد و تحلیل، با زبانی ساده و صمیمی، بلاواسطه و به دور از شخصیت پردازی های داستانی یا بهره گیری از ابزارهای بلاغی، می نمایاند. نتیجه آن که در امتداد خط فکری – پژوهشی این نویسندگان، و با در نظر گرفتن تنوّع نگرشی و جهان بینی هر یک در طرز تلقّی از ادبیات، جامعه و زندگی؛ شباهت ها و تفاوت های چشمگیر محتوایی، سبکی و بیانی در نامه های هر یک از آن ها بررسی و در فصول جداگانه ارائه گردید.