چکیده با وجود رشد چشمگیر گرایش امروز به سینمای مستند و اهمیت آن، تاکنون پژوهشی فراگیر در باب گونه های روایی در سینمای مستند صورت نپذیرفته است. این در حالی که این بررسی می تواند به نتایج مهمی در تبیین رویکردهای روایی در مستند بیانجامد. با نظر به سیر نظریه های روایت و این نظریه در سینما، بررسی گونه های روایی در مستند را باید با بررسی مواضع و رویکردهای آن نسبت به واقعیت مورد توجه قرار داد. در نگر? کلاسیک مستند به مثاب? حرکت تصویرهای واقع نمای واقعیت قائل به واقع نمایی بود. در عصر مدرن گفتمان تصویر واقعیت به گفتمان واقعیت تصویر بدل شد از اینرو به باور بازنمایی در تصویر مستند رسید. اما آنچه در نگر? پسامدرن مورد مناقشه است بحث واقعیتِ وانمایی شده است. بهرو شیوه های مستند را می توان به دور? اصلی تقسیم نمود. نخست، مستند سنتی که قائل به دستیابی به واقعیت و وجود یک واقعیت ذاتی است، و دوم مستند نو که واقعیت را امری دستکاری شده و نسبی می داند. در مستند سنتی رویکردهای روایی به گزارش واقعیت یا تفسیر واقعیت می پردازند. در مستند نو رویکردهای روایتی به تعبیر و تأویل واقعیت می پردازند. از سوی دیگر انسان شناسی تصویری نیز با نظر به همین تقسیم بندی به دو دور? سنتی با رویکردهای مشاهده ای (اتیک) و مشارکتی (امیک) و دور? نو با رویکردهای تعبیری و تأویلی تقسیم می گردد. که در رویکردهای روایی متأخر فیلمساز- انسان شناس با خود بازتاب دهندگی و یا ادغام شدن در جهان ابژ? خود، بدنبال ایجاد موقعیتی بینافرهنگی، بینازبانی و بیناذهنی است. واژه های کلیدی: مستند، روایت، روایت شناسی، انسان شناسی، انسان شناسی تصویری، بازنمایی، واقعیت دستکاری شده، گزارش، تفسیر، تعبیر، تأویل