نام پژوهشگر: فریبا خوش سیر نیاری
فریبا خوش سیر نیاری حمید گلچوبیان
دربخش اول این تحقیق، کمپلکس های کیلیت مرکب با فرمول کلی [cu(acac)(diamine)](bph4) با استفاده از لیگاندهای استیل استون وn وn دی آلکیل- n-2- فورالدهید اتیلن دی آمین تهیه گردیدند(شکل1). ساختارکمپـلکس های سنتز شده با استفاده از طیف سنجی ir و تجزیه عنصری و هدایت سنجی شناسائی شد. سپس با استفاده از طیف سنجی مرئی طیف جذبی الکترونی این کمپلکس ها در14 حلال آلی متفاوت، تعیین و رفتار سولواتوکرومیکی آنها مورد مطالعه قرار گرفت. برای تعیین اثر حلال بر انتقالات d-d کمپلکس ها ، مولفه های تجربی مختلفی با استفاده از نرم افزار spss بکار گرفته شد. روش آماری رگرسیون چندگانه خطی مرحله ای (smlr) نشان داد که عدد دهندگی حلال (dn) مهمترین نقش را در سولواتوکرومیسم این کمپلکس ها ایفا می کند. سولواتوکرومیسم مثبت در این کمپلکس ها احتمالا ناشی از این است که در حالت جامد اتم اکسیژن در حلقه فورالدهید پیوند ضعیفی به یون مس (ii) دارد. این پیوند در فاز محلول بوسیله مولکولهای حلال باز می شود و ضمن خـروج اتم اکسیژن، مولکولهای حلال به یون فلز مرکزی کئوردینه می گردند. این تغییر ساختار و به دنبال آن تغییر در شکافتگی اوربیتال های d منجر به ایجاد پدیده سولواتوکرومیسم می شود. مطالعه این کمپلکس ها نشان داد استخلاف گروه اتیل سبب بروز رفتار سولواتوکرومیکی بهتری نسبت به گروه متیل می شود. علت را می توان به ازدحام فضائی بیشتر گروه اتیل نسبت داد که موجب می گردد برای نزدیک شدن حلال کمپلکس دچار تغییر ساختار بیشتری شود. در بخش دیگری از این تحقیق رفتار سولواتوکرومیکی کمپلکس های متقارن cu(y-acac)2 (شکل 2) مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور طیف جذبی الکترونی آنها در حلال های متفاوت تعیین و بررسی آماری شد. همه کمپلکس ها سولواتوکرومیسم مثبت نشان دادند. دراین سری از کمپلکس ها جابه جائی در شکافتگی انرژی بستگی به خواص الکترونی گروه استخلاف شده y بر روی کیلیت y-acac دارد که قدرت پیوند های محوری تشکیل شده بین مولکولهای حلال و یون فلز مرکزی را کنترل می کند. این مطالعه نشان داد گروه های کشنده الکترون با کاهش غنای الکترونی یون فلز مرکزی امکان کئوردینه شدن حلال را افزایش داده و رفتار سولواتوکرومیسمی را بهبود می بخشند. بر اساس مطالعات انجام گرفته میزان کاهش ??max دراین سری از کمپلکس ها مطابق الگوی زیر تغییر می کند