این پایان نامه با عنوان «نقش فرایند تلفیق مفهومی درروند شکل گیری اصطلاح های فارسی خودمانی جوانان» به بررسی اصطلاح های عامیانه جوانان در فارسی از منظری شناختی می پردازد. در واقع هدف اصلی آن است که نقش فرایند تلفیق مفهومی در روند شکل گیری اصطلاح های فارسی خودمانی جوانان بررسی شود. بدین منظور 54 اصطلاح عامیانه از کتاب مردم شناسی اصطلاحات خودمانی نوشته محمود اکرامی و بر اساس تقسیم بندی خاص او بررسی شده است. این پژوهش، پیکره ای، به روش کتابخانه ای صورت گرفته است و برای گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای شامل کتاب ها، پایان نامه ها و مقاله ها استفاده شده است. چارچوب تحلیل این پژوهش زبان شناسی شناختی و بر اساس نظریه تلفیق مفهومی فوکونیه و ترنر (2002) است. یافته های پژوهش حاضر، موید آن است که در زبان فارسی اصطلاح های عامیانه خودمانی جوانان، از نظر ساختاری به دو گروه تلفیق های ساده و چند گانه تقسیم می شوند. از نظر نوع شبکه یک پارچه سازی برخی از اصطلاح ها، تلفیق دومنظر و برخی دیگر، تلفیق تک منظر بودند و تنها یک نمونه از تلفیق آینه ای در این پژوهش وجود داشت. ولی هیچ یک از اصطلاح ها، تلفیق بسیط نبودند. از نظر ساختاری در زبان فارسی، تلفیق های ساده نسبت به تلفیق های چندگانه بسامد وقوع بیش تری دارند و از نظر نوع شبکه یک پارچه سازی، تلفیق های دو منظر نسبت به تلفیق های تک منظر بسامد و تلفیق های تک منظر نسبت به تلفیق های آینه ای بسامد وقوع بیش تری داشتند. بدین ترتیب، یافته های این پژوهش نشان می دهد که در زبان فارسی بیش تر اصطلاح های عامیانه خودمانی جوانان از نظر ساختاری، جزء تلفیق های ساده و از نظر نوع شبکه یک پارچه سازی، جزء تلفیق های دو منظر اند. پایان نامه حاضر برای اولین بار اصطلاح های عامیانه فارسی را بر اساس نظریه تلفیق بررسی می کند.

در پژوهش حاضر، که در 6 فصل تنظیم شده است، همبستگی بین آگاهی واج شناختی و آگاهی نحوی با توانایی درک خواندن در دو گروه کودکان طبیعی و خوانش پریش مورد بررسی قرارگرفته است تا تعیین گردد که مشکلات افراد خوانش پریش به کدام یک از این آگاهی ها مربوط است و در کودکان طبیعی نیز کدام آگاهی نقش تعیین کننده تری را در کسب توانایی خواندن داراست. از سوی دیگر همبستگی توانایی حافظه به عنوان یک عامل روان شناختی با توانایی درک خواندن و عوامل زبان شناختی آگاهی نحوی و آگاهی واج شناختی نیز مورد بررسی قرارگرفته تا نقش آن نیز در توجیه مشکلات خواندن در ارتباط با هریک از متغیرهای فوق تعیین گردد. در این پژوهش دو فرضیه محدودیت پردازش واج شناختی و تأخیر ساختاری جهت توجیه مشکلات خواندن مورد بررسی قرارگرفته اند. براساس فرضیه اول مشکلات خواندن و کلیه مشکلات همراه آن به نقص در پردازش واج شناختی مربوط می شود. در فرضیه دوم مشکلات پردازش نحوی و تأخیر در فراگیری ساخت های پیچیده نحوی خود به عنوان عاملی جداگانه درک خواندن را تحت تأثیر قرار می دهد. به منظور انجام پژوهش،40 دانش آموز طبیعی فارسی زبان پایه دوم و سوم ابتدایی و 20 دانش آموز خوانش پریش فارسی زبان پایه دوم و سوم ابتدایی که به طور نیمه تصادفی از منطقه یک آموزش و پرورش استان تهران انتخاب شده اند از طریق چهار آزمون آگاهی واج شناختی، آگاهی نحوی، درک خواندن و حافظه مورد ارزیابی قرارگرفته اند. عملکرد آزمودنی ها از طریق محاسبه درصد پاسخ های صحیح و همچنین از طریق روش آماری تحلیل همبستگی رگرسیون با استفاده از نرم افزار آماری اس پی اس اس مورد بررسی قرارگرفته است. درنهایت یافته های پژوهش نشان داده اند که: 1) به طورکلی عملکرد کودکان خوانش پریش در چهار آزمون پژوهش به ویژه در آزمون آگاهی واج شناختی نسبت به کودکان طبیعی ضعیف تر است و این کودکان با نقص فاحش آگاهی واج شناختی روبرو هستند. 2) به لحاظ رشدی نیز عملکرد کودکان پایه سوم ابتدایی در چهار آزمون بهتر از عملکرد کودکان پایه دوم ابتدایی است. 3) در زبان فارسی، از میان مهارت های آگاهی واج شناختی، توانایی تقطیع کردن واژه به واج های تشکیل دهنده آن به علت ویژگی های خط فارسی برای کودکان دشوارتر می باشد. 4) در آزمون آگاهی نحوی خطاهای کودکان در مورد مطابقت فعل و فاعل از نظر شمار بیش از خطاهای مربوط به مقولات شخص و شخص و شمار است زیرا مقوله شمار انتزاعی تر و پردازش آن دشوارتر می باشد. 5) در کودکان خوانش پریش، با توجه به عدم همبستگی بین آگاهی نحوی و درک خواندن و همچنین همبستگی بین آگاهی واج شناختی و درک خواندن عملکرد این کودکان همسو با فرضیه محدودیت پردازش است به طوری که محدودیت در پردازش واجی منجر به نقص و محدودیت در سطح پردازش نحوی نیز می گردد. در این کودکان با توجه به نقص واج شناختی، حافظه به علت درگیر شدن با پردازش واجی عملکرد خود را در درک خواندن به نحو صحیح انجام نمی دهد. 6) در کودکان طبیعی همبستگی بین درک خواندن و آگاهی نحوی و عدم همبستگی بین آگاهی واج شناختی و توانایی درک خواندن نشان می دهد که در این کودکان آگاهی نحوی نقش تعیین کننده تری را در کسب توانایی درک خواندن داراست. از این رو، عملکرد این کودکان همسو با فرضیه تأخیر ساختاری است. برخلاف کودکان خوانش پریش، در این کودکان بین آگاهی نحوی و واج شناختی همبستگی وجود ندارد و این دو نظام به طور مستقل از یکدیگر هم عمل می نمایند.

پایاننامه حاضر با عنوان «بررسی کاربرد واژههای فارسی در زبان محاورهای جوانان و نوجوانان ارمنی ایرانی»، سعی در بررسی واژههای فارسی در گفتار محاورهای جوانان و نوجوانان ارمنی ساکن شهر تهران دارد، که علی رغم وجود معادل برای آنها، کاربردشان به صورت فارسی جاافتادهتر و مصطلحتر است. به منظور جمعآوری دادهها، پرسشنامهای برگرفته از فهرست موریس سوادش، متشکل از 560 واژه از 29 مقوله مختلف در اختیار 50 گویشور از سه مقطع تحصیلی راهنمایی، دبیرستان و کارشناسی و از هر دو جنس زن و مرد به طور مساوی داده شد.به منظور تجزیه و تحلیل دادهها، واژههای کلیه مقولهها، به تفکیک تحصیلات و جنسیت، در نمودارها و جدولهای جداگانه مورد بررسی قرارگرفتند تا تاثیر این متغیرها معلوم شود.طبق بررسیهای انجام شده، با بالارفتن تحصیلات از میزان کاربرد واژههای فارسی کاسته میشود و نیز بسامد کاربرد واژههای فارسی در گفتار زنان،کمتر از گفتار مردان است. همچنین این نتیجه حاصل شد که واژههایی که در رابطه شمول معنایی هستند، بسامد کاربرد واژه شامل به صورت فارسی بسیار کمتر از کاربرد واژه های زیرشمول است.به عنوان نمونه در رابطه با شمول معنایی «پرندگان»، کاربرد واژه شامل «پرنده» به صورت فارسی بسیار کمتر از کاربرد واژه های زیرشمول «دارکوب» یا «طوطی» می باشد.

پایان نامه حاضر پژوهشی است که به منظور بررسی خطاهای دستوری در نوشتار شماری از غیرفارسی زبانان انجام گرفته است. با توجه به ناکافی بودن پژوهش های موجود بر روی افراد غیرفارسی زبان در این زمینه و با توجه به اهمیت پرداختن به این مساله به منظور تدوین راهکارهای مناسب جهت آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان، این تحقیق انجام گرفت. روش تحقیق در این پژوهش میدانی بود و نوشتار فارسی 28 نفر ز غیرفارسی زبانانی که بر حسب ملیت به 6 گروه چینی، روسی، عرب، پاکستانی، آذربایجانی و اندونزیایی تقسیم شده بودند، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. پس از بررسی خطاهای مربوط به این افراد مشخص شد که در میان مقوله های دستوری، خطاهای مربوط به حروف بیشترین سهم را به خود اختصاص می دهد. زبان آموزان روسی بیشترین خطا و زبان آموزان آذربایجانی کمترین خطا را مرتکب شدند. همچنین مشخص شد که بیشتر خطاهای دستوری، نحوی می باشد و همچنین نوع خطاهای دستوری زبان آموزان ارتباط چندانی با زبان مادری آنها ندارد. به علاوه معلوم گردید که در بعضی زمینه ها و به صورت نسبی می توان بین نتایج مربوط به خطاهای زبانی زبان آموزان و ویژگی های رده شناختی زبان مادری آنها ارتباط برقرار کرد.

در پژوهش حاضر صفت مرکب فعلی حاوی عضو بدن با معنی استعاری ، در چارچوب نظریه طرحواره های تصوری و با معرفی و استفاده از فرآیند لانه گیری مورد تحلیل و بررسی معناشناختی قرار گرفته است . این تحقیق در پنج فصل گردآوری شده است . در فصل اول کلیات پژوهش از جمله علت انتخاب موضوع مربوطه ، یعنی اثبات وجود هسته معنایی در ترکیباتی با معنی استعاری که در حوزه صرف به عنوان استثنائات مطرح شده اند ، پرسش های پژوهش و ساختار کلی تحقیق ارائه شده است . در فصل دوم به پیشینه تحقیق پرداخته شده است ؛ این بخش شامل دو حوزه صرف و دیدگاه شناختی است که در حوزه صرف مفاهیم زیربنایی این پژوهش از جمله ترکیب و دسته بندی کلمات مرکب اهمیت هسته معنایی و رابطه هسته و وابسته ارائه شده است و در حوزه شناختی مقوله طرحواره های تصوری و نحوه عملکرد آن ها مرور شده است . در فصل بحث های نظری چارچوب اصلی پژوهش حاضر یعنی حوزه تعامل صرف و شناخت و تحقیقات انجام شده در این زمینه بررسی شده است . در فصل چهارم 82 صفت مرکب فعلی با در نظر گرفتن 9 عضو بدن ، بر اساس نظریه طرحواره های تصوری تحلیل شده است و در فصل نتیجه گیری تأیید شده است که هسته معنایی در صفت مرکب فعلی حاوی عضو بدن ، جزء فعلی است و در جریان تحلیل معنایی صفت مرکب فعلی با کمک ژرف ساخت ذهنی ایجاد شده، تعامل طرحواره ها صورت می پذیرد که این تعامل به شکل لانه گیری طرحواره پردازش گر درون طرحواره پایه انجام می پذیرد . نکته آخر این که در جریان تلاش برای طبقه بندی طرحواره ها دو ملاک در قالب طرحواره های کلیدی و طرحواره های تقابلی عرضه شده است .

پایان نامه حاضر به بررسی استعاره های درد در زبان فارسی از دیدگاه زبان شناسی شناختی می پردازد. در زبان شناسی شناختی استعاره نقش مهمی در نظام شناختی بشر دارد و دیگر منحصر به حوزه ادبیات نیست. به طوری که بسیاری از بنیادی ترین مفاهیم در نظام مفهومی ما معمولا از طریق مفاهیم استعاری درک می شود. کوکسس(kovecses)(2002)معتقد است استعاره نه تنها در زبان برای بیان احساسات نفوذ کرده،بلکه نقشی مهم در درک جنبه های بیشتری از مفهوم سازی احساس و تجربه احساسی دارد. درد نیز یکی از مفاهیم انتزاعی و احساسی است که برای بیان آن چاره ای جز استفاده از مفاهیم ملموس تر و عینی تر نیست. داده های این پژوهش مشتمل بر 87 جمله است که از خلال گفتار سخن گویان فارسی زبان هنگام درد و از نمونه های در دسترس انتخاب شده است. نتایج و یافته های پژوهش نشان می دهد فارسی زبانان در بیان درد از حوزه های مبدا مختلفی استفاده می کنند که منجر به ساخت استعاره هایی چون «درد ویرانی/ دگرگونی ابزاری است»، «درد صدای یک جانور است» و ... می شود.

پایان نامه حاضر در چارچوب معنی شناسی شناختی به بررسی اصطلاح های زبان فارسی پرداخته است. هدف این پژوهش، تجزیه وتحلیل برخی از اصطلاح های زبان فارسی بوده، که در آن ها پدیده های طبیعی مانند «آب، آتش، باد و خاک» با مفهومی استعاری به کار رفته اند و چگونگی عملکرد طرحواره های تصوری در ارتباط با این اصطلاح ها، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بدین منظور 71 اصطلاح از کتاب امثال و حکم دهخدا بررسی شده است. این پژوهش به روش کتابخانه ای صورت گرفته و برای گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای شامل کتاب ها، پایان نامه ها و مقاله ها استفاده شده است. چارچوب تحلیل این پژوهش در حوزه معنی شناسی شناختی، براساس نظریه طرحواره ای ایوانز و گرین(2005) بوده است. یافته های پژوهش موید آن است که:1- طرحواره های تصوری برخاسته از چندین حس ادراکی- تجربی می باشند، لذا نمی توان مرز مشخصی بین این طرحواره ها قایل شد.2- طرحواره های تصوری را باید در مقولات کلان تجسمی- ذهنی جستجو نمود که از آن ها می توان طرحواره های جزئی تری را استنباط کرد.3- تجربه های جسمانی در حوزه مبدأ مبنای درک و بیان اصطلاح های استعاری در حوزه انتزاعی(مقصد) می باشد و می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.4- طرحواره های تصوری نقش حائز اهمیتی در کارکرد اقتصادی ذهن و ایجاد الگوهای ذهنی تعمیم یافته دارند. واژه های کلیدی: زبان شناسی شناختی، معنی شناسی شناختی، طرحواره های تصوری، استعاره، اصطلاح.

چکیده از آن جا که به کارگیری اصطلاحات و ضرب المثل ها در جوامع گوناگون خصوصاً کشور عزیزمان ایران امری بسیار متداول و مرسوم بوده و در واقع بخش عظیمی از پیکره ی زبآن ها و واژگان بشر را همین مقولات تشکیل داده اند. پژوهش حاضر در نظر دارد تا به کارگیری نسبتاً گسترده ی آن ها را در حوزه ی مطبوعات ایران مورد نقد و بررسی قرار داده و میزان کاربرد و تغییرات اعمال شده بر این عناصر و اقلام زبانی را در انواع ژانرهای مطبوعاتی به محک آزمون گذاشته و در حقیقت بدین سان نقش شگفت انگیز، موثر و بسیار انعطاف پذیر این مقولات را در حوزه های مختلف فرهنگی، آموزشی، سیاسی، اقتصادی و ... در نظر خوانندگان خصوصاً علاقمندان به حوزه ی زبان و زبان شناسی روشن تر نماید چرا که موضوع به کارگیری اصطلاحات و ضرب المثل ها به خصوص به عنوان تیتراژ انواع مقالات به لحاظ کاربردشناختی مورد بررسی چندلنی قرار نگرفته است. لذا این پژوهش در نظر دارد برخلاف مطالعات قبلی انجام شده بر روی اصطلاحات و ضرب المثل ها که در آن سعی بر تفکیک، تمایز و بازشناسی ویژگی های ممیز این اقلام از یکدیگر را داشت فصول و ویژگی های مشترک ساختاری و کاربردی آن ها را که سبب گزینش این اقلام به عنوان تیتراژ و سر مقاله های انواع ژانرهای مطبوعاتی می گردد در نظر علاقه مندان و پژوهشگران این عرصه هر چه بیشتر روشن نماید تا از نتایج حاصل از آن بتوان در حوزه های مختلف علوم انسانی به خصوص زبان شناسی و شاخه های گوناگون مرتبط با آن همچون جامعه شناسی زبان، روان شناسی زبان، تحلیل گفتمان (انتقادی).... و حتی آموزش فارسی به غیر فارسی زبانان استفاده نمود. لازم به ذکر است که واژه "اصطلاح" در پژوهش حاضر مجموعه ای نسبتاً گسترده از افعال و ترکیبات اصطلاحی و عبارات زبانزد (فولکوریک) را شامل می گردد که در میان سخنگویان یک جامعه ی زبانی (بومی زبانان) رایج و آشنا باشد. اصطلاح "ضرب المثل" نیز در همان مفهوم اصلی و برداشت عام از آن مدّنظر نگارنده می باشد. بدین منظور نگارنده یافته های خود را که شامل حدود یکصد ضرب المثل و اصطلاح (تغییر یافته و بدون تغییر) می باشد از روزنامه همشهری گردآوری کرده و بر اساس سوالات و فرضیه های پژوهش مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. این یافته ها در طی دو دوره ی سه ماهه یعنی از اواسط بهمن ماه 87 تا اواخر خرداد ماه 88 و همچنین از اواسط مهرماه 88 تا اواسط دی ماه 88 به صورت تصادفی و غیر مستمر (دو روزنامه در هر هفته) گردآوری شده اند. این پژوهش در مجموع در نظر دارد تا نشان دهد زبان چگونه عناصر و اقلام خاصی را (در اینجا اصطلاحات و ضرب المثل ها) از حوزه ی ادبیات وام گرفته و با استفاده از ابزارهای زبان شناختی خاصی چون حذف، اضافه و جایگزینی تغییراتی در آن ها ایجاد می نماید تا نهایتاً بتواند به اهداف خاصی در حوزه ی جامعه شناسی دست پیدا کند. این یعنی تعامل سه حوزه مهم علوم انسانی به نامهای ادبیات، زبان شناسی و جامعه شناسی.

پایان نامه حاضر به بررسی روابط معنایی و با هم آیی در نوشتار دانش آموزان مقطع های تحصیلی دوم تا پنجم ابتدایی پرداخته است. هدف این پژوهش بررسی گستردگی کاربرد روابط معنایی در مقطع های تحصیلی مذکور می باشد.چارچوب تحلیلی این پژوهش، چارچوب ارائه شده توسط لوبنر (2002)می باشد. از میان روابط معنایی که لوبنر به آن ها می پردازد، هم معنایی، تقابل معنایی و شمول معنایی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در زمینه ی باهم آیی نیز از میان زبان شناسانی که آن را مورد مطالعه قرار داده اند، چارچوب نظری ارائه شده توسط هالیدی و حسن(1976)، مبنای این پژوهش قرار داده شده است. یافته های پژوهش موید آن است که دانش آموزان در تمام مقطع های تحصیلی موردنظر از انواع روابط معنایی ( هم-معنایی، تقابل معنایی و شمول معنایی) و با هم آیی استفاده می کنند.با بالاتر رفتن مقطع تحصیلی میزان استفاده از این نوع روابط افزایش می یابد. رابطه ی محسوسی میان مقطع تحصیلی و میزان استفاده از انواع هم معنایی دیده نشد، ولی در مورد کاربرد انواع تقابل معنایی، تنوع استفاده درمقطع های تحصیلی چهارم و پنجم بیشتر است.

در پژوهش حاضر به بررسی تاثیر آموزش مهدکودک بر گسترش واژگان کودکان پیش دبستانی شهرستان رشت پرداخته می شود. برای بررسی موضوع پژوهش از روش میدانی استفاده می شود. در این پژوهش مهدکودک به عنوان یک عامل اجتماعی مهم در گسترش واژگان کودکان پیش دبستانی مطرح می شود. جامعه نمونه از 40 کودک 5 تا 6 ساله تشکیل می شود. این پژوهش شامل چهار فرضیه و چهار پرسش است. برای انجام پژوهش کودکان به دو گروه تقسیم می شوند کودکانی که از سه سالگی یا زودتر وارد محیط مهدکودک شدند گروه آزمایش و کودکانی که از پنج سالگی وارد این محیط شدند گروه گواه نامیده می شوند. هر گروه شامل بیست نفر است که ده نفر دختر و ده نفر پسرند. برای بررسی فرضیه ها با استفاده از کارت های آموزشی از کودکان آزمون گرفته می شود این کارت ها شامل تصاویر و کلمات می باشند و تشخیص هر کلمه یا تصویر 1 نمره دارد.آزمون به دو صورت تصویری و غیرتصویری اجرا می شود و در هریک از این آزمونها عامل جنسیت نیز مورد بررسی قرار می گیرد. که در آزمون تصویری با استفاده از کارت های تصویری بدون واژگان و در آزمون غیرتصویری با استفاده از کارتهای واژگان بدون تصویر از کودکان آزمون گرفته می شود. نمرات آزمون بااستفاده از نرم افزار spss و روش t مستقل محاسبه می شود. باتوجه به آزمون اجرا شده گروه آزمایش نسبت به گروه گواه از ذخیره واژگانی غنی تری برخوردارند. براساس نتایج به دست آمده تمام فرضیه ها تایید میشود در نتیجه مهدکودک تاثیر زیادی بر گسترش واژگان کودک دارد به نحوی که کودکانی که از سه سالگی یا زودتر به مهدکودک می روند نسبت به کودکانی که از پنج سالگی وارد این محیط می شوند ذخیره واژگانی غنی تری دارند.

هدف از انجام این تحقیق بررسی وضعیت سه پارامتر بنیادی جابه جایی پرسش واژه، جایگاه هسته و ضمیراندازی در نحو اولیه سه کودک فارسی زبان می باشد. در راستای تحقّق این هدف، گفتار سه کودک فارسی زبان زیر 30 ماه و در رده سنّی مشابه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ابتدا مقدمه ای در مورد کلیّات تحقیق در فصل اول ارائه شده است. در فصل دوم پیشینه پژوهش های انجام شده در زمینه فراگیری زبان و هر یک از سه پارامتر مذکور ارائه شده است. نظریه اصول و پارامترها به عنوان چارچوب نظری پژوهش حاضر در فصل سوم ارائه گردیده است. ترسیم انگاره زایشی فراگیری زبان و معرفی اصول و مبانی نظریه زبان شناسی زایشی از بخش های دیگر این فصل می باشد. مثال های متعدد از جمله های پرسشی دسته بندی شده بر اساس هر پرسش واژه، به همراه جایگاه های ممکن هسته در سه گروه حرف-تعریف، فعلی و حرف اضافه ای و همچنین مثال هایی از جملات ضمیرانداز و غیرضمیرانداز فصل چهارم را تشکیل می دهد. در فصل پنجم، فرضیه ها و پرسش های پایان نامه مجدداً مطرح شده و با توجه به نتایج حاصل از فصل پیشین به آن ها پاسخ داده می شود. بر اساس یافته های این پژوهش، کودک در مورد پارامتر پرسش واژه، از دو امکان [± جا به جایی پرسش واژه] به [- جا به جایی پرسش واژه] تمایل نشان می دهد. در مورد پارامتر جایگاه هسته نسبت به متمم ها، آرایش بی نشان کلمات در گفتار بزرگسال فارسی زبان در گفتار کودک به کار می رود. در مورد پارامتر ضمیراندازی، کودک ابتدا جملات فاقد ضمیر تولید می کند اما به تدریج کمتر در جملات خود به ضمیراندازی دست می زند.

عنوان: بررسی تطبیقی دشواژه ها و به واژه ها در فارسی و ترکی آذربایجانی نام و نام خانوادگی: سلماز ابهریان آزادی رشته تحصیلی: زبان شناسی همگانی استاد راهنمای اول: آقای دکتر یحیی مدرسی استاد راهنمای دوم: خانم دکتر شهین نعمت زاده تاریخ دفاع: 30/11/1389 چکیده پایان نامه حاضر به بررسی به واژه ها و دشواژه ها در دو زبان فارسی و ترکی آذربایجانی پرداخته است. هدف این پژوهش مطالعه تفاوت هایی است که در رفتار زبانی زنان و مردان فارسی زبان و ترک زبان از حیث کاربرد به واژه ها و دشواژه ها وجود دارد. در این پژوهش علاوه بر بررسی ارتباط مولفه جنسیت با کاربرد به واژه ها ودشواژه ها، تأثیر عوامل اجتماعی (غیرزبانی) دیگری از جمله، قومیت، تحصیلات، وضعیت اقتصادی، حوزه معنایی و حوزه کاربردی نیز، در کاربرد متغیرهای زبانی (به واژه ها و دشواژه ها) مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش از روش های کتابخانه ای (اسنادی) و میدانی (پیمایشی) استفاده شده است. جامعه آماری نمونه در این پژوهش متشکل از 120 زن و مرد فارسی زبان و ترک زبان می باشد. افراد نمونه به پرسشنامه ای که توسط نگارنده طرح شده، پاسخ داده اند. این پرسشنامه شامل سوالاتی درباره واژه ها، عبارت ها و جمله هایی است که پاسخگویان برای بیان 50 رویداد روزمره زندگی، در چهار حوزه معنایی نگرش ها وآیین ها، حالات جسمانی، حالات روحی و روانی و خطاب و نامیدن اعضای خانواده، در سه حوزه کاربردی جمع دوستان، جمع اعضای خانواده و محافل رسمی استفاده می کنند. یافته های این پژوهش موید آن است که: 1- میان جنسیت، قومیت، حوزه معنایی، حوزه کاربردی و میزان کاربرد به واژه ها و دشواژه ها رابطه وجود دارد. 2- میان سطح تحصیلات و میزان کاربرد به واژه ها رابطه وجود دارد؛ اما میان سطح تحصیلات و میزان کاربرد دشواژه ها رابطه ای وجود ندارد. 3- میان وضعیت اقتصادی و میزان کاربرد به واژه ها رابطه وجود دارد؛ اما میان وضعیت اقتصادی و کاربرد دشواژه ها رابطه ای وجود ندارد. واژه های کلیدی: به واژه، دشــواژه، جنســیت، قومیت، تحــصیلات، وضعیت اقتصادی، حوزهمعنایی، حوزه کاربردی، گونه.

پایان نامه حاضر با عنوان "بررسی معنا شناختی واژه های مصوّب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در حوزه حمل و نقل درون شهری از دیدگاه فلبر" از پنج فصل تشکیل شده است. فصل اول به معرفی و بیان موضوع، طرح هدف و اهمیت موضوع پژوهش، پرسش ها و فرضیه ها و توصیف ساختار پژوهش اختصاص دارد. در فصل دوم با عنوان پیشینه، مهم ترین پژوهش های انجام شده در زمینه اصطلاح شناسی ارائه می شود که در سه بخش اصطلاح شناسان غربی، اصطلاح شناسان ایرانی و سازمان های اصطلاح شناسی معرفی می شود. در فصل سوم به چهارچوب نظری کار پرداخته می شود که در آن مفاهیمی هم چون اصطلاح شناسی، واژه و اصطلاح، زبان عام و خاص، واژه سازی، گزینش واژه، ثبت واژه ها، واژه نگاری، ضوابط واژه گزینی، اصطلاح سازی، اصول ساخت اصطلاحات، استاندارد سازی ، مفهوم شناسی، مفهوم و معنا و طبقه بندی مفاهیم معرفی می شوند. فصل چهارم که بدنه اصلی پژوهش را تشکیل می دهد با عنوان تجزیه و تحلیل داده ها، به طبقه بندی 224 اصطلاح اختصاص دارد. استخراج این اصطلاحات از فرهنگ واژه های مصوب فرهنگستان ( دفتر های پنجم، ششم و هفتم) صورت گرفته وتمامی واژه های مصوب فرهنگستان در حوزه حمل و نقل درون شهری و جاده ای بر اساس ویژگی های ارائه شده طبقه بندی می شوند. پس از بررسی تمامی واژه های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در حوزه حمل و نقل درون شهری و جاده ای ( دفترهای پنجم ، ششم و هفتم )در قالب طبقه بندی های مطرح شده و ارائه جدول آماری مشخص گردید که نزدیک به یک چهارم واژه های فرهنگستان با توجه به ویژگی کاری (%15/24) ساخته شده اند و کم کاربردترین، ویژگی درونی (%9/4) بوده است. باید گفت که ویژگی های مطرح شده توسط فلبر قادر به طبقه بندی تمامی واژه ها نیست و نیاز به افزودن ویژگی هایی دیگر به این مجموعه است .

هدف این پژوهش توصیف و طبقه بندی خطاهای املایی زبان انگلیسی بر اساس نوع خطا، سطح خطا و نوع اطّلاعات به کار رفته در پردازش صورت های املایی است. این پژوهش در پنج فصل گردآوری شده است: در فصل اوّل درباره ی کلیات پژوهش مانند پرسش ها، فرضیه ها، و روش شناسی پژوهش مطالبی ارائه شده است. در فصل دوم پیشینه ای از پژوهش های انجام شده پیرامون شش موضوع ارائه شده است: ویژگی های نظام نوشتاری، آموزش و اهمیت نوشتار، مهارت های نوشتاری، مشکلات املایی و نوشتاری، خطاها و اشتباهات املایی و نوشتاری و علّت و منشأ خطاهای املایی. در فصل سوم مباحث نظری پیرامون سه موضوع عنوان شده است: -تکامل نظام های نوشتاری و ماهیت خط و نوشتار زبان انگلیسی، - مراحل هجی کردن، مراحل رشد نوشتاری و مدل نوشتاری، - و طبقه بندی خطاها از دیدگاه گارمن. سه گروه دانش آموز از پایه ی سوم راهنمایی و از مدارس مختلف انتخاب شده، سپس داده های پژوهش در دو بخش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. در بخش نخست برگه های دیکته جمع آوری و خطاهای آن ها از نظر نوع و سطح خطا مورد ارزیابی قرار گرفته اند. در بخش دوم، آزمونی اجرا شده و خطاها از نظر نوع اطّلاعات به کار رفته در خط ارزیابی شده اند. در فصل پنجم فرضیه ها و پرسش های پژوهش، مجدداً مطرح شده و با توجّه به تحلیل آماری در فصل پیشین به آن ها پاسخ داده شده است. بر اساس یافته های این پژوهش بیشترین خطاهای املایی مربوط به دو خطای حذف و جانشینی می باشد. بیشترین خطا در سطح نوشتاری مربوط به نویسه و در سطح زبانی مربوط به واژه می باشد. واژه هایی که صورت های املایی آن ها با استفاده از اطّلاعات آوایی پردازش می شوند کمترین خطاها را دارند. و آن هایی که با استفاده از اطّلاعات ترکیبی پردازش می شوند در مقایسه با اطّلاعات دیداری خطاهای بیشتری دارند؛ اگرچه این اختلاف چندان معنادار نیست. در میان واژه هایی که با اطّلاعات ترکیبی پردازش می شوند نیز اطّلاعات رسم الخطی با اختلاف ناچیز بیشترین تعداد خطاها را دارد.

موضوع این کار تحقیقی تحلیل محتوای دستوری و متنی کتاب های زبان فارسی و علوم زیستی پایه اول دبیرستان می باشد که هدف آن تعیین میزان تبعیت این کتاب ها از قواعد نگارشی به لحاظ متنی و دستوری است و هم چنین نشان دادن این مطلب که هر یک از این کتاب ها از قواعد نگارشی بیشتر تبعیت کرده باشد از متن رساتر و فهم پذیرتری نیز برخوردار خواهد بود. برای این کار از دو دسته داده استفاده گردید، دسته اول داده هایی است که از دو کتاب مورد پژوهش جمع آوری شد و دسته دوم پرسش هایی که از دانش آموزان به عمل آمد تا روشن شود که کدام یک از دو متن توانسته ارتباط بهتری را با دانش آموزان برقرار کند. با توجه به داده های دسته اول معلوم شد که کتاب زبان فارسی از جمله های مرکب، مجهول و استعاره دستوری کمتر، و هم چنین به لحاظ واژگانی، معنایی از مثال ها و کلمه های مترادف بیشتری نسبت به کتاب علوم زیستی، استفاده کرده است. کتاب زبان فارسی از لحاظ عوامل متنی و انسجام نیز از ابزارهای انسجامی بیشتری استفاده کرده است. با استناد به داده های دسته دوم این نتیجه به دست آمد که علاقه دانش آموزان به مطالعه علوم زیستی بیشتر از زبان فارسی است و کتاب علوم زیستی توانسته ارتباط بهتری را با دانش آموزان ایجاد کند. برای پاسخ به این پرسش که چرا با وجود تبعیت بیشتر کتاب زبان فارسی از قواعد نگارشی دستوری و متنی، دانش آموزان اشتیاق کمتری به مطالعه آن نشان می دهند، به سراغ موضوع این دو کتاب رفتیم و به این نتیجه رسیدیم که موضوع کتاب علوم زیستی علمی دیدنی و ملموس، و موضوع کتاب زبان فارسی یعنی دستور زبان، عینی نیست و برای دانش آموزان درک مسائل انتزاعی همیشه سخت بوده است. به نظر می رسد همین مسئله باعث بی علاقگی دانش آموزان به درس زبان فارسی گردیده است.

حافظه ی کلامی، عوامل موثر بر آن و رابطه ی آن با زبان در حیطه ی روان شناسی زبان قرار می گیرد. حافظه و در نتیجه ی آن زبان آموزی تحت تأثیر عوامل محیطی متفاوتی است که می توان از صدا به عنوان یکی از این عوامل محیطی یاد کرد. در این مطالعه از دو نوع صدا بهره جستیم یکی صدای نوفه و دیگری صدای سخن معنی دار نامرتبط، که سعی شده است تأثیر تمایز احتمالی آن نیز بررسی شود. هدف کلی پژوهش حاضر بررسی و شناخت موانع استفاده ی بهینه از حافظه است تا با استفاده از آن به بهترین شکل از توانمندی های حافظه و متعاقب آن کارکردهای زبانی خود بهره مند شویم. در این پژوهش در پی یافتن پاسخ برای این سوالات هستیم که میزان یادآوری فوری کلمات در محیط نوفه و محیط سخن معنی دار نامرتبط در مقایسه با محیط سکوت، برای زنان و مردان به چه صورت است و آیا تفاوت معناداری بین دو محیط نوفه و سخن معنی دار نامرتبط وجود دارد یا خیر. در فرضیه ها مزیت و برتری برای زنان عنوان شده است. در پژوهش حاضر بعد از انتخاب تصادفی آزمودنی ها و گمارش آن ها در همه ی گروه ها که شامل گروه کنترل و گروه های آزمایشی مورد نظر است و پس از کنترل متغیرهای مزاحمی چون سن و میزان حساسیت پذیری به صدا، متغیر مستقل یعنی سروصدای مداوم نوفه و صدای سخن معنی دار نامرتبط به گروه های آزمایشی مربوطه ارائه گردید و اثر آن ها بر متغیر وابسته که همان عملکرد آزمودنی بود مورد مطالعه قرار گرفت. با انجام یک پیش- تست و انتخاب آزمودنیها، سه آزمون در سه جلسه، از هر آزمودنی به صورت کاملاً مجزا گرفته شد. در پایان با استفاده از برنامه ی spss داده ها تحلیل شد و نتایج به دست آمده حاکی از رد فرضیه ی خنثی بودن صدای محیط برای زنان بود به این معنی که زنان نیز مانند مردان بین محیط نوفه یا محیط صدای سخن معنی دار نامرتبط و محیط سکوت تفاوت قائل می شوند. تفاوت ایجاد شده بین دو محیط نوفه و صدای سخن معنی دار نامرتبط در زنان، تفاوتی معنی دار است اما این تفاوت در مورد مردان صدق نمی کند؛ یعنی تأثیر نوفه در مردان متفاوت از تأثیر سخن معنادار نامرتبط بر آنان نیست.

در این پژوهش ما کاربرد مقوله های معنایی فعل مرکّب را در گفتار کودکان پیش دبستانی استان تهران، بررسی کردیم. این پژوهش شامل پنج فصل می باش.لازم به ذکر است داده های این پژوهش از طریق آزمون تصویری جمع آوری شده است. پس از تجزیه و تحلیل داده ها، در مجموع 420 فعل مرکّب از میان مکالمات و گفتگوهای کودکان پیش دبستانی جمع آوری شده است. که از این تعداد 242 فعل مرکّب کودکان دختر و 178 فعل باقی مانده کودکان پسر اختصاص دارد. همان طور که از ارقام عنوان شده پیداست، کودکان دختر بیشتر از کودکان پسر هم سن خود از فعل مرکّب استفاده می کنند. پس از قرار دادن هر کدام از فعل های مرکّب در مقوله معنایی مربوطه نتایج زیر حاصل شد: 1-بسامد کاربرد فعل مرکّب در گفتار کودکان دختر بسیار بیشتر از بسامد کاربرد فعل مرکبّ در گفتار کودکان پسر می باشد. 2از مجموع 420 فعل مرکّبی که کودکان دختر و پسر بیان کردند، 80 مورد آن به مقوله معنایی فعل های تغییر مربوط است که از این 80 فعل مرکّب نیز کودکان دختر بهره بیشتری بردند. 3-از بین 23 مقوله معنایی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند، تنها در پنج مقوله معنایی تعداد فعل های مرکّب کودکان پسر از تعداد فعل های مرکّب کودکان دختر پیشی گرفته است و این مقوله ها عبارتند از: مقوله های معنایی مربوط به فعل های اصطلاحی مقوله های معنایی مربوط به فعل های مذهبی مقوله های معنایی مربوط به فعل های مصرف مقوله های معنایی مربوط به فعل های تولید و خلق مقوله های معنایی مربوط به فعل های اعضاء بدن 4-مقوله معنایی فعل های مرکب پدیده های طبیعی در گفتار هر دو جنس دختر و پسر به عنوان کم بسامد ترین مقوله های معنایی شناخته شده اند. 5-سلسله مراتب دسترسی به مقوله های معنایی در گفتار کودکان به شرح زیر است: دختران: فعل های حرکتی< فعل های تعامل اجتماعی< فعل های ارتباط < فعل های تغییر پسران: فعل های مذهبی = فعل های تغییر < فعل های ارتباط < فعل های تولید و خلق نتایج این پژوهش نشان می دهد که: 1)کاربرد مقوله های معنایی فعل مرکّب در گفتار کودکان دختر بیشتر از کودکان پسر می باشد. 2)مقوله معنایی فعل های تغییر بیشترین بسامد را در گفتار کودکان دختر دارا هستند. 3)مقوله معنایی فعل های تولید و خلق بیشترین بسامد را در گفتار کودکان پسر دارا هستند. 4)تفاوت معنی داری در کاربرد مقوله های معنایی فعل های رقابت و مالکیت در گفتار دختران و پسران وجود ندارد.

در آثار کلاسیک مربوط به زبان، استعاره به عنوان ابزار زیبایی آفرینی تنها محدود به ادبیات و بویژه شعر بود. ظهور زبان شناسی شناختی و بویژه نظریه ی استعاره ی مفهومی جورج لیکاف دریچه ی نوینی به روی مطالعه ی استعاره گشود. امروزه بررسی استعاره در حوزه های مختلف زبان توجه بسیاری را به خود جلب کرده است و بی تردید احساس یکی از مهم ترین این حوزه هاست. احساس پدیده ای انتزاعی است که به واسطه ی نگاشتی استعاری میان قلمرویی مبدأ و قلمرویی مقصد مفهوم سازی می شود. کوچش در کتاب استعاره، 13 قلمرو را به عنوان قلمروهای مبدأ رایج در فرآیند استعاره سازی در زبان انگلیسی مشخص کرده است. این پژوهش به بررسی استعاره ی احساس در گفتار روزمره ی مردم شهر تهران در چارچوبی شناختی می پردازد. نتایج تحلیل بر روی 307 عبارت نشان می دهد که پرکاربردترین قلمروهای مبدأ برای مفهوم سازی احساس در زبان فارسی به ترتیب عبارت است از: ویرانی، بیماری و مرگ برای غم، وضعیت روحی و جسمی خوب و پروازکردن / بالارفتن برای شادی، رفتار / واکنش حیوانی و خرابی دستگاه به میزان مساوی و همین طور آتش / گرما برای خشم، لرزیدن، ازحرکت ایستادن، رنگ پریدگی، رفتار حیوانی، بیماری و جابه جایی قلب به میزان مساوی برای ترس و مالکیت و کالای باارزش برای عشق. نتیجه ی تحلیل ها نشان می دهد که مجاز مبنا و زمینه ساز شکل گیری غالب استعاره ها در زبان فارسی است. یکی دیگر از نتایج این پژوهش فرهنگی بودن کاربرد برخی از قلمروهای مبدأ است. از این رو، قلمروهای مبدأ آلودگی / نجاست، مرگ، ماده ی مخدر و موجود ماوراءطبیعی به عنوان قلمروهای مبدأ فرهنگی به این مجموعه اضافه شد.

چکیده : پژوهش حاضر در چارچوب جامعه شناسی زبان به بررسی عامل غیر زبانی اصلی قدرت و هم بستگی با متغیرغیر زبانی و فرعی جنسیت همراه با تاثیر این عامل بر میزان به کار گیری کنش گفتاری مستقیم و غیر مستقیم استین وسرل همراه با روش های مخاطب سازی هادسن در کتاب دا پرداخته است . کتاب دا یکی از موفق ترین کتاب های منتشر شده در رابطه با واقعیت های اغاز دوران جنگ تحمیلی می باشد که در طی سال های اخیر با استقبال بی سابقه ای روبرو شده است .این کتاب برگرفته از خاطرات سیده زهرا حسینی است که در این پژوهش به عنوان شخصیت اصلی ( زهرا ) قلمداد می گردد . با توجه به مطالعات پیشین پایان نامه حاضر با عنوان بررسی نشان گرهای قدرت و هم بستگی بر اساس متغیر جنسیت در کتاب دا ، جهت دست یابی به پاسخ پرسش های مد نظر می باشد ، که از پنج فصل تشکیل شده است . روش مورد نظر در این پژوهش کتابخانه ای وتوصیفی ، تحلیلی می باشد که بعد از مطالعه و استخراج تمامی جمله ها و نیز ضمایر مفرد وجمع که نشان دهنده عامل اجتماعی - زبانی قدرت و هم بستگی است همراه با متغیر غیر زبانی جنسیت مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است . سپس فرضیه های مورد نظر را این گونه تایید می کند که گونه های به کار رفته از نوع جمع در مقام اکثریت بوده و نشان گر قدرت در جمله های زهرا در خطاب به شخصیت های زن غالب بوده که در مقابل شخصیت مرد دارای هم بستگی است . هم چنین در جمله های زهرا استفاده از اسامی نقش بنیاد که نشان از قدرت است غالب می باشد . واژگان کلیدی : قدرت ، هم بستگی ، جنسیت ، جامعه شناسی زبان ، کنش های گفتاری مستقیم و غیر مستقیم ، الگوی اسم بنیاد ، الگوی نقش بنیاد

در این پایان نامه به نقد واژگانی کتاب علوم تجربی پایه ی چهارم ابتدایی بر اساس طبقه بندی ولینگتون پرداخته شده است. هدف کاربردی این پژوهش، شناسایی سازمان واژگانی کتاب مزبور به منظور اصلاح و بهبود زبان آن است. به این منظور، واژه های کتاب استخراج و وارد برنامه ی نرم افزاری اکسل گردیدند. سپس کلمات فنی و تخصصی مقوله بندی گشته و بسامد و سطوح واژگانی آن ها با توجه به طبقه بندی ولینگتون تعیین گردید. جامعه ی نمونه، پیکره ی واژگانی کتاب علوم تجربی پایه ی چهارم ابتدایی بود. در این پژوهش، حدود 7500 واژه در درون پیکره ی واژگانی مورد بررسی قرار گرفتند. چارچوب نظری پژوهش، طبقه بندی واژگانی ولینگتون درمورد لغات فنی و تخصصی بود؛ با این وجود، بررسی های دیگری نیز بر روی واژه های استخراج شده صورت گرفت؛ از جمله ی این بررسی ها، تعیین بسامد مقوله ها و زیرمقوله های مختلف واژگانی و بررسی نحوه ی توزیع و تعیین درصد فراوانی اسم ها، فعل ها، صفات و قیدهای فنی و تخصصی موجود در کتاب بود. داده های پژوهش پس از مقوله بندی و تعیین دفعات وقوع در پیکره ی واژگانی، در جدول های ویژه ی نرم افزار صفحه گسترده (اکسل) سامان دهی شده و سپس نتایج حاصل، با استفاده از نمودارها و جدول ها به نمایش در آمده است. در بخش هایی از پژوهش، این نتایج، به تفکیک بخش ها و درس های مختلف کتاب به اطلاع رسیده است. پژوهش حاضر نشان داد که متن نوشتاری کتاب علوم پایه ی چهارم ابتدایی از چه مقولات واژگانی و با چه بسامد و درصد فراوانی تشکیل شده است. هم چنین در این پژوهش نشان داده شد که چه تعدادی از واژه های فنی و تخصصی در بخش ها و درس های متفاوت کتاب به کار رفته است، تراکم واژگانی کتاب چه میزان است و چه تعداد و چه درصدی از این واژه ها به هریک از سطوح طبقه بندی ولینگتون تعلق دارند.

زمینه و هدف:با توجه به اهمیت ارزیابی زبان با استفاده از گفتار روایتی ، هدف از این پژوهش ساخت پروتکلی برای ارزیابی گفتار روایتی در زبان فارسی بوده است. سپس از این پروتکل برای ارزیابی مهارت زبانی کودکان طبیعی و آسیب ویژه زبانی 6-5 ساله استفاده شد تا مشکلات زبانی کودکان آسیب ویژه زبانی مشخص گردد . روش اجرا: ابزار هنجار گفتار روایتی ادمونتن متشکل از 6 داستان برای استخراج گفتار روایتی انتخاب شد. داستان ها مطابق با فرهنگ ایران تغییر داده شد. ویژگی های روان سنجی این ابزار در زبان فارسی محاسبه شد. پس از تهیه پروتکل، تصاویر داستان ها به دو گروه کودکان طبیعی(48 نفر) و آسیب ویژه زبانی( 15 نفر) 6-5 ساله ارائه گردید و نمونه گفتاری آن ها جمع آوری و ضبط شد. پس از نسخه برداری داستان ها، آن ها از نظر نحو یعنی ساختار جمله(جمله مرکب نا هم پایه، جمله مرکب هم پایه، جمله سوالی، جمله منفی و کل جمله)، عناصر ربط(حروف ربط، ارجاع، اولین اشاره) و نوع کلمه(اسم، صفت، قید، فعل) و معنی شناسی( تعداد کل کلمه، انتقال اطلاعات) مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج بررسی انواع روایی در تهیه پروتکل توسط افراد خبره بالای 80 درصد به دست آمد. نتایج بررسی پایایی آزمون- بازآزمون در کل داستان ها نشان داد در متغیرهایی مانند انتقال اطلاعات که تحت تأثیر تمرین و یادآوری قرار می گیرند، قابلیت تکرارپذیری اندک است( 08/0p=)، اما در اکثر متغیرها بین دو مرحله اجرا همبستگی وجود دارد (05/0p<). نتایج بررسی پایایی درون ارزیاب و بین ارزیاب ها در نسخه برداری و تحلیل داستان ها نیز حاکی از ثبات اندازه گیری بوده است. مقایسه گفتار روایتی کودکان طبیعی و آسیب ویژه زبانی در کل داستان ها نیز نشان می دهد، بین میانگین دو گروه در ساختار جمله در متغیرهای جملات مرکب نا هم پایه، هم پایه و تعداد کل جمله، در عناصر ربط در متغیرهای حروف ربط علّی، تقابلی و اضافی، اشاره ، مالکیت، تعداد کل عناصر ربط و اولین اشاره، در ساختار کلمه در متغیرهای اسامی، صفت مطلق، قید و در معنی شناسی در متغیرهای تعدادکل کلمه و انتقال اطلاعات تفاوت معنی دار وجود دارد(05/0>p). نتایج بررسی صرف در کلمات قابل صرف اسم، صفت و فعل نشان داد، بین میانگین دو گروه تفاوت معنی دار وجود ندارد. نتیجه گیری: ابزار تهیه شده دارای روایی و پایایی است. تفاوت بین دو گروه در جملات مرکب نا هم-پایه، جملات مرکب هم پایه، تعداد کل جملات ، تعداد کل کلمات به کار رفته در داستان ها و میزان انتقال اطلاعات در مطالعات دیگر نیز نشان داده شده است. اما عدم مشاهده تفاوت معنی دار در صرف کلمه ضرورت پژوهش های بیش تری را در کودکان آسیب ویژه زبانی در زبان فارسی نشان می دهد.

چکیده ندارد.

در این تحقیق روش های واژه سازی به کار رفته در ساخت واژگان علوم رایانه و پزشکی بررسی و مقایسه شده اند. زبان انگلیسی در تولید علم زبان اول و زبان فارسی زبان دوم انگشاشته شده است. روش های واژه گزینی به کار رفته توسط فرهنگستان زبان فارسی ذکر شده در اصول و ضوابط واژه گزینی به عنوان چارچوب تحلیل روش ها به کار رفته است. در مجموع 4845 اصطلاح در علوم رایانه و پزشکی و معادل های انگلیسی آنها از مجموعه فرهنگ واژه های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی استخراج شد و هر یک به تفکیک روش واژه گزینی در یکی از 13 روش معرفی شده در اصول و ضوابط واژه گزینی و آثار گرهارد و بودین طبقه بندی شد. سپس این مجموعه هدف تحلیل های آماری قرار گرفت و نمودار های فراوانی و جداول رسم و ارائه شد. اشتقاق و ساخت عبارات نحوی متداول ترین روش ها در ساخت اصطلاحات علوم پزشکی و رایانه در زبان فارسی هستند. زبان انگلیسی، در ساخت اصطلاحات خود در علم پزشکی بیشتر از اشتقاق استفاده می کند اما در علوم رایانه متداول ترین روش واژه سازی استفاده از روش ترکیب و تولید واژگان مرکب بود. زبان فارسی در مقام زبان دوم در تولید علم بیشتر امر معادل گزینی را پی می گیرد که به علت وجود سابقه زبانی برای اصطلاحی که هدف یافتن معادلی برای آن است در مواقعی که منابع واژگان بسیط اجازه ایجاد واژگان مشتق را فراهم آورده است روی به سوی اشتقاق دارد، اما در زمان هایی که واژگان بسیط فارسی امکان ایجاد اشتقاق را فراهم نمی آورند دست به توضیح زده و ترکیبات نحوی را می سازد. علت یک چنین نتیجه ای در زبان انگلیسی را می توان در تاریخ واژه سازی در زبانهای اول و دوم جستجو کرد. واژگان پزشکی سابقه ای طولانی در زبان انگلیسی دارند و به علت نزدیکی به ریشه های یونانی و لاتین این زبان روند اشتقاقی تولید آنها مبرهن است. اما علوم رایانه علمی جدید است و سابقه زبانی چندانی ندارد، به همین علت زبان انگلیسی به استفاده از منابع موجود زبان خود روی می آورد و دست به ترکیب می زند.

پیچیدگی زبانی همواره موضوعی بحث انگیز و قابل تأمل تلقی شده و فراوان به آن پرداخته شده است. بندهای موصولی در زبان های مختلف نیز به عنوان یکی از ساختارهای پیچیده زبانی تلقی می شوند و پردازش و بررسی پیچیدگی های آنها در زبان های مختلف نقش عمده ای در تحقیقات زبان شناسی و روانشناسی ایفا کرده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی سطوح پیچیدگی بندهای موصولی فاعل-فاعل، مفعول-مفعول، فاعل-مفعول و مفعول-فاعل بر روی 128 کودک از 5 مهدکودک شهرستان بابل در مقاطع سنی 3 تا 7 سال شامل 32 نفر در هر یک از 4 گروه سنی انجام شده است. بر این اساس ضمن مروری جامع بر ادبیات موضوعی مربوط، با استفاده از مدل ارائه شده، عبارات مرتبط با هر یک از بندهای موصولی استخراج شده و درک آنان از این جملات سنجیده شد. جهت سنجیدن میزان تسلط در درک این نوع بندهای موصولی در زبان فارسی آزمون های موازی شامل جملاتی از انواع بند موصولی به هر گروه سنی ارائه شد تا درک یا عدم درک آنها از این جملات مشخص گردد. به این منظور، به هر کودک جملات شامل بندهای موصولی مورد نظر به دو صورت مجزای خبری و پرسشی با روش های نشان دادن شکل، نشان دادن اشیای واقعی و یا درخواست برای اجرای یک فرمان ارائه شد. در مبحث تجزیه و تحلیل نتیجه های به دست آمده از آزمون های آنوا و آزمون های بررسی دوتایی بندهای موصولی یعنی توکی، شفه و ال.اس.دی استفاده گردید. براساس نتایج آزمون فرضیه اصلی در مورد درک کودکان 3 تا 7 ساله از انواع مختلف بندهای موصولی، نوع سوم کمترین نمره یا به عبارت دیگر کمترین درک را داشته و سپس به ترتیب نوع اول، نوع دوم و نوع چهارم می باشد. بنابراین نتایج تحقیق نشان دادند در تمامی سنین بند موصولی فاعل-مفعول کمترین نمره یا به عبارت دیگر بیشترین پیچیدگی و بند موصولی مفعول-فاعل بیشترین درک یا کمترین پیچیدگی را داشته است. در صورت کلی نتایج این پژوهش، سلسله-مراتب درک بندهای موصولی فارسی به صورت مفعول- فاعل < مفعول- مفعول < فاعل- فاعل < فاعل- مفعول تعیین شد، که این نتیجه با نتایج بدست آمده از پژوهش های رحمانی و دیگران(2011) روی زبان فارسی و دیسل و توماسلو (2005) در فراگیری زبان های انگلیسی و آلمانی، چن و همکاران (2010)، فدرنکو و همکاران(2011)، لین و بیور (b2006) و جیبسون (1998و 2000) همسو است. اما این نتیجه با نتایج بدست آمده از پژوهش های کاریراس و همکاران (2010) روی زبان باسک همسو نیست. ضمن اینکه این تفاوت پیچیدگی از طریق نظریه کونو، سلس مورسیا و لارسن فریمن(1999)، قابل توجیه نیست.

در این پایان نامه پس از بیان پیشگفتار، در فصل اول-چارچوب تحقیق-ابتدا به ذکر هدف و قلمرو تحقیق، محدودیت ها و مفاهیم آن پرداخته شده و سپس در بخش مفاهیم، درباره مفاهیم واژه، واژگان پایه و قانون زیف صحبت به عمل آمده است. سیوالات این تحقیق در مورد رابطه رتبه بین واژه با بسامد آن و آزمایش قانون زیف در مورد واژگان فارسی بود. در فصل دوم ، به مبانی نظری کار پرداخته می شود و مفهوم واژه ، واژگان پایه و قانون زیف مورد بررسی مفصل قرار می گیرد. در فصل سوم به پیشینه ی این کار در ایران و خارج از کشور اشاره می شود و به نمونه هایی از مقالات و تحقیقات ایرانی و خارجی مرتبط با آن اشاره شده است. در فصل چهارم، به مراحل عملی کار از جمله نمونه گیری ، ضبط و پیاده سازی مکالمات، بسامد شماری و نحوه تجزیه و تحلیل داده ها به تفضیل پرداخته شده است. فصل پنجم ، مختص نتایج به دست آمده از توصیف و تجزیه و تحلیل داده ها می باشد. در فصل ششم، خلاصه ای از کل تحقیق و نتایج آن ارایه می شود و رابطه لگاریتمی میان رتبه بن واژه با بسامد آن اثبات شده و صحت قانون زیف در مورد زبان فارسی تایید می گردد. و در قسمت پیوست نیز ، جداول واژه های پربسامد، واژگان پایه و واژه های پربسامد سی نمونه تحت آزمون آورده شده است.

هدف این پژوهش، شناسایی جنبه های مشکل آفرین در نوشتار دانش آموزان دوره ی ابتدایی مدرسه ی راه زینب واقع در شهرستان انزلی با تأکید بر خلأهای انسجامی است. در این پژوهش، انسجام در قالب مدل هلیدی و حسن (1976) مورد مطالعه قرار می گیرد. همچنین ترتیب به کارگیری ابزارهای انسجامی طبق این مدل ارزیابی می شود. بررسی بر روی انسجام نشانگر آن است که دانش آموزان تمایل به استفاده از ابزارهای انسجامی به شیوه ی معناداری دارند. در حقیقت، ارجاع پربسامدترین ابزار انسجامی است که در نوشتار دانش آموزان دیده می شود. به علاوه، جایگزینی کم بسامدترین ابزاری است که توسط دانش آموزان دوره ابتدایی به کار گرفته می شود. افزون بر این، نتایج حاکی از آن است که بیشترین خطاهایی که دانش آموزان در نوشتار مرتکب می شوند مربوط به خطاهای ربطی است. در طرف مقابل، جایگزینی و حذف از کم¬بسامدترین خطاهای انسجامی در نوشتار دانش آموزان دوره ی ابتدایی است و در نهایت سایر جنبه های مشکل¬زا در نوشتار دانش آموزان نظیر خطاهای واژگانی، نحوی و املایی در نمودارهایی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. نتایج این تحقیق می تواند به معلمان کمک کند تا به شناخت مشکلات انسجامی و سایر خطاهایی که دانش آموزان در نوشتار خود با آن مواجه¬اند بپردازد و مهارت های نوشتاری دانش آموزان را از نظر سطح کیفی بالا ببرند. کلید واژه ها: متن، انسجام، ابزارهای انسجامی، خطاهای انسجامی، خطاهای املایی، خطاهای واژگانی، خطاهای نحوی، مهارتهای نوشتاری(نگارش خلاق)،رویکرد نقش گرا

چکیده فارسی پژوهش حاضر که با هدف بررسی صرفی واژگان پایه مشتق و مرکب موجود در کتاب “واژگان پایه فارسی از زبان کودکان ایرانی” نوشته شده توسط خانم دکتر نعمت زاده و همکارانشان، می باشد، در پنج فصل به شرح ذیل تنظیم گردیده است: فصل اوّل: این فصل با مقدمه ای کوتاه راجع به زبان، موضوع پژوهش و واژگان پایه آغاز شده است. و در ادامه به بیان اهمیت پژوهش، سوالات و فرضیه های پژوهش پرداخته شده است. سپس محدودیتها و مشکلات که پیش روی پژوهشگر بوده است ذکر شده اند و در انتها هم فقط به ذکر واژه های کلیدی بسنده کرده و توضیح کامل آنها در فصل دوم آورده شده است. فصل دوّم: فصل دوم شامل مقدمه ای می باشد که چهارچوب کلی فصل را توضیح داده است. بعد از آن پژوهش های صورت گرفت? ایرانی و خارجی در ارتباط با موضوع آورده شده است و سپس به توصیف کاملی از کلید واژه های ذکر شده در فصل اول پرداخته شده است. فصل سوّم: در این فصل روش انجام پژوهش، قلمرو پژوهش، جامعه آماری و در انتها شیو? تجزیه و تحلیل داده ها بیان شده است. فصل چهارم: در فصل چهارم به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شده است. و واژه های مرکب فعلی از نظر عنصر فعلی و غیرفعلی و واژه های مرکب غیرفعلی از نظر انواع ساخت و همچنین واژه های مشتق فعلی و غیرفعلی از لحاظ پیشوند و پسوند مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. فصل پنجم: در فصل آخر پژوهشگر به سوالات مطرح شده در فصل اول با توجه به نتایج به دست آمده جواب داده است و در راستای این پاسخ ها فرضیه های پژوهش را تأئید یا رد کرده است. در ادامه دستاوردهای نظری پژوهش و همچنین پیشنهادهایی برای تحقیقات بیشتر ذکر شده است. سپس واژه نامه فارسی به انگلیسی و انگلیسی به فارسی آورده شده است. و همچنین منابع فارسی، انگلیسی و اینترنتی به ترتیب حروف الفبا در فصل پایانی این پژوهش ذکر شده اند. در این پژوهش یازده پرسش و یازده فرضیه مطرح شد و در نتیجه گیری به دست آمده معلوم شد که واژه های مشتق در واژگان پایه کودکان بسامد وقوعشان نسبت به واژه های مرکب و مشتق مرکب بیشتر است. همچنین در این واژه ها حضور پسوند بیشتر از پیشوند است و پربسامدترین پسوند، پسوند “ی” می باشد. و نکته جالب توجه در واژگان پایه کودکان این است که که هیچ فعل مشتقی وجود ندارد. در ارتباط با واژه های مرکب غیرفعلی هم فقط ساختهای اضافه ای، اضافه مقلوبی، پیش وابسته (فقط از نوع پیش وابسته عددی) و واژه های همراه با مشتق فعلی به کار می روند و بقیه انواع ساختِ واژه های مرکب غیرفعلی در واژگان پایه کودکان یافت نمی شود. و در رابطه با افعال مرکب می توان گفت که عنصر فعلی “کردن” بیش از سایر عناصر فعلی در واژگان پایه کودکان کاربرد دارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده پایان نامه حاضر پژوهشی در حوزه زبان شناسی اجتماعی است که به بررسی پیامک های کاربران فارسی زبان، کاربرد خط فارسی در پیامک ها و با تأکید بر جنسیت انجام گرفته است. با توجه به توسعه فناوری های جدید ارتباطی و خلا مطالعاتی پیرامون خط و زبان فارسی در حوزه ارتباطات و به دلیل اهمیت عامل اجتماعی جنسیت در مطالعات زبان شناختی، این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از انجام این تحقیق رسیدن به پاسخ این پرسش ها بوده که آیا زبان مورد استفاده در پیامک ها یک گونه زبانی جدید است. زبان پیامک به زبان نوشتار نزدیکتر است یا زبان گفتار. میزان استفاده از خط فارسی در پیامک ها چگونه است. اختصارات و عوامل پیرا زبانی دخیل در پیامک ها کدامند. و آیا عوامل زبانی و پیرا زبانی دال بر جنسیت در پیامک ها مشاهده می شود یا خیر. با توجه به ماهیت کار، روش تحقیق کار میدانی بوده است. پس از بررسی تعداد 395 پیامک از 11 کاربر زن و 11 کاربر مرد فارسی زبان طی 14 روز، و نیز بررسی پرسش نامه هایی که توسط 35 کاربر مرد و 35 کاربر زن تلفن همراه پر شد، نتایج به دست آمده در فصل پنج بیان شد. نتایج تأیید این نظر است که زبان فارسی مورد استفاده در پیامک یک گونه زبانی است که در پیوستار گفتار و نوشتار متغییر می باشد. کاربرد خط فارسی در پیامک ها کمتر از 25% کل پیامک ها بوده و مرز جنسیتی در زبان پیامک در حال جا به جایی است و نیز ممکن است این مرز از بین برود. زبان پیامک می تواند از جنبه های مختلف زبان شناسی مورد بررسی قرار گیرد. همچنین پژوهشگر می تواند بر تحلیل گفتمان پیامک ها متمرکز شود. نیز می توان به بررسی تأثیر عوامل دیگر مانند سن و تحصیلات بر زبان پیامک پرداخت.

فصل نخست پیشینه مطالعات معنی شناسی و واژه شناسی است ، این فصل مطالعات پژوهشگران ایرانی و غیر ایرانی را در بر می گیرد، از آنجایی که موضوع مورد بررسی، بررسی معنایی واژه های مرکب است . پیشینه ارائه شده آمیزه ای از تاریخچه مطالعات معنایی و واژگانی است . فصل دوم ملاحظات نظری است . این فصل شامل تعاریفی است که در مجموع چارچوب نظری بررسیهای بعدی را بدست می دهد، د راین فصل اصطلاحات و مباحثی که مورد استفاده قرار می گیرند و اساس این رساله را تشکیل می دهند، معرفی می گردند. فصل سوم "پژوهش " است و تلاشی است برای یافتن معیارهایی که در شفافیت و تیرگی معنی ترکیبات اثر می گذارند، به این منظور در این فصل جدولهایی از مقولات مختلف ارائه شده است . فصل چهارم : گرایشات غالب در ساخت ترکیبات زبان فارسی است که براساس معادل یابیهای فرهنگستان زبان فارسی و نامگذاری کالاهای تجاری صورت گرفته است . فصل پنجم : نتیجه گیری است که براساس مشاهدات داده های جدولها بدست آمده است . فصل ششم : ارائه پیشنهاداتی برای پژوهشهای آینده در این زمینه است . در پایان رساله پیوست که عبارتند از ترتیب الفبایی ترکیبات استخراج شده است و همچنین کتابنامه آمده است .

آسیب دیدگان شنوایی به دلیل ضایعاتی که در یکی از اصلی ترین بخشهای دستگاه ارتباطی شان وارد شده است دچار پریشانی و اختلالات قابل توجهی در برقراری ارتباط هستند. به همین دلیل آنها از آموزش به موقع زبان محروم می شوند و بسیاری از مفاهیم و ساختارهای بنیادی زبانی با تاخیر در ذهن آنها شکل می گیرد یا هرگز به وجود نمی آید. پژوهش حاضر به بررسی برخی تفاوتهای پردازشی بین دو گروه دانش آموزان شنوا و ناشنوا می پردازد.

این تحقیق ، تحقیقی نظری - عملی است که در زمینه تاثیر عوامل فرازبانی بر آموزش زبان دوم کودکان ترک زبان انجام گرفته است . فصول اول تا پنج در مورد کارهای انجام گرفته قبلی مربوط با موضوع تحقیق و مبانی نظری دو زبانگی ، آموزش زبان و عوامل موثر در آن و همچنین فرهنگ و زبان مردم آذربایجان می باشد . در فصل ششم با توجه به اینکه عوامل فرازبانی در تولید زبانی تاثیر منفی یا مثبت دارند ، مقایسه ای اجمالی بین نظامهای آوایی و دستوری دو زبان ترکی و فارسی صورت گرفته است . در فصل هفت تا نه به چگونگی انجام تحقیق و مراحل آن و تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از آموزگاران ، والدین و آموزنده ها، بر اساس مبانی نظری مذکور در فصول قبل و نیز فرضیه های ارائه شده در مقدمه ، نهایتا نتیجه بدست آمده با رسم جدول و نمودار اشاره شده است .

نتایج پژوهش : برخی از یافته های مهم تحلیلی پژوهش حاضر بدین شرح است ، 1 - بین میانگین تعداد حروف اضافه و ربط و کاربرد صحیح آنها هم در گفتار و هم در نوشتار دانش آموزان کم شنوا و شنوا به لحاظ آماری تفاوت معناداری وجود دارد . 2 - تفاوت آماری بین میانگین موارد صحیح کاربرد فعل مرکب در گفتار و نوشتار دانش آموزان شنوا با دانش آموزان کم شنوا معنادار است . 3 - بین میانگین تعداد خطاهای مطابقت فعل با فاعل و نیز میانگین موارد صحیح کاربرد افعال زمان حال در گفتار و نوشتار دانش آموزان کم شنوا و شنوا تفاوت معنادار است اما بین میانگین تعداد کلمات مرکب در گفتار و نوشتار دو گروه آزمودنی تفاوت آماری معناداری وجود ندارد. 4 - مقایسه بین متغیرهای دستوری در گفتار و نوشتار مشخص کرد که تفاوت آماری بین میانگین تعداد حروف ربط در گفتار آزمودنیهای دو گروه با نوشتار آنان ، موارد صحیح کاربرد فعل ساده در گروه کم شنوا، میانگین تعداد افعال زمان حال در گروه کم شنوا ، میانگین تعداد افعال زمان حال و موارد صحیح کاربرد آن در گروه شنوا معنادار بود. همچنین میانگین طول جمله آزمودنیهای کم شنوا با مقیاسهای واژه ای و تکواژی بیش از میانگین طول گفته آنها بوده و تفاوت آنها از نظر آماری معنادار بود. در گروه شنوا بین میانگین طول جمله و میانگین طول گفته با مقیاس واژه ای تفاوت آماری معناداری وجود دارد.

لکنت اختلالی در روانی گفتار است که در سالهای اولیه کودکی و در مرحله ای از رشد بروز می کند که به هماهنگی قواعد پیچیده نحوی نیاز است. محققین عقیده دارند بین لکنت و مهارتهای زبانی ارتباط وجود دارد و کودکان لکنتی نسبت به همسالان غیرلکنتی خود در رشد مهارتهای زبانی تاخیر نشان می دهند. لذا در تحقیق حاضر از دیدگاه زبانشناسی ارتباط بین لکنت و رشد نحوی بررسی می شود. در این تحقیق مطابقت فعل که از مقولات نحوی است با عناصر مطابقت (فاعل واژگانی، ضمیر فاعلی، فاعل محذوف) و مطابقت فعل با ضمیر انعکاسی موکد و نیز جملات از لحاظ پیچیدگی ساختاری فعل و عناصر مطابقت بررسی می شوند.

در این تحقیق سعی بر این بوده است تا آزمون تمییز شنیداری با توجه به واج شناسی زبان فارسی تهیه شده و بر روی کودکان طبیعی 6-5 ساله مهد کودکهای تهران هنجاریابی شود. این آزمون متشکل از هفت جدول می باشد که هر کدام تاثیر یکی از مختصات ممیزه همخوانها و واکه های زبان فارسی را بر تمییز شنیداری آزمودنیها سنجیده و نتایج بدست آمده از این آزمون با روشهای آماری مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

این رساله به معرفی و توصیف اصطلاحات نحوی دستور گشتاری - زایشی اختصاص دارد. مبنای انتخاب اصطلاحات کتاب "فرهنگ زبانشناسی و آواشناسی" دیوید کریستال (1986) است . تعریف اصطلاحات از کتاب اخیر و کتابهای دیگر استخراج شده است . رساله از دو بخش تشکیل شده است . متن اصلی شامل حدود 100 اصطلاح همراه با معادل یا معادل های فارسی می باشد. هر اصطلاح دارای تعریف و مثال (عمدتا مثالهای انگلیسی) و معرفی منابعی که مستقیما ملاک تعریف قرار گرفته می باشد. بخش دوم شامل نمایه فارسی به انگلیسی با نظام الفبایی فارسی است . برای پیداکردن معادل های فارسی، از کلیه منابع مکتوب زبانشناسی به فارسی، اعم از مقاله، کتاب و محضر اساتید زبانشناسی استفاده شده است .