نام پژوهشگر: محمود ذکایی

بررسی و شناسایی تحمل قارچ خوراکی pleurotus ostreatus نسبت به غلظت های مختلف +cr3
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد 1388
  حدیث السادات نقاش حسینی   محمود ذکایی

در تحقیق حاضر اثر غلظت های کروم سه ظرفیتی(cr+3) بر رشد ومیزان جذب آن به وسیله میسلیوم قارچ خوراکی پلوروتوس استراتوس بررسی شد.تحقیقات علمی نشان داده است که عنصر کروم در بهبود عمل انسولین و کاهش قندخون در بیماران مبتلا به دیابت نقش مهمی دارد . هدف عمده تحقیق شناسایی آستانه تحمل قارچ نسبت به غلظت های cr3+ و انباشت آن در میسلیوم قارچ پلوروتوس به منظور واردسازی قارچ مزبور در رژیم غذایی انسان به عنوان یک منبع کروم دار طبیعی در بهبود متابولیسم گلوکوز در بیماران دیابتی بوده است. دراین تحقیق میسلیوم قارچ پلوروتوس استراتوس درمحیط کشت مایع پوتیتودکستروزبراث(pdb) وتیمارهای مختلف cr+3 در محدودهppm 110 -0 در دمایcº 25و5ph= کشت شد. افزایش غلظت cr+3 ازppm85 به بالا باعث کاهش پارامترهای رشد شامل وزن خشک میسلیوم شد. ملاحظه گردید با افزایش غلظت cr+3 در محیط کشت انباشتگی کروم در میسلیوم افزایش یافت به طوریکه در غلظت آستانه ی تحمل(ppm85) میزان کروم میسلیوم gr/100grdw 1/487اندازه گیری شد.افزایش غلظت cr+3 از ppm 85 به بالا موجب کاهش معنی داری در جذب پتاسیم گردیداما تاثیری درجذب فسفر میسلیوم نداشت. بر اساس نتایج به دست آمده آستانه تحمل میسلیوم قارچ پلوروتوس استراتوس نسبت به cr+3 حدودppm 85 به دست آمد.

مطالعه تاکسونومی گلسنگ های صخره ای ساکن بر روی سنگ های آذرین و رسوبی در اطراف مشهد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد 1389
  گوهر بهرامیان   محمود ذکایی

گلسنگ ها از اجتماع یک شریک قارچی ( آسکومیست ها یا بازیدیومیست ها) و شریک جلبکی (سبز یا سبز آبی) تشکیل شده اند. آنها دارای اشکال رویشی پوسته ای((crustose، برگی((foliose، بوته ای( (fruticose، ژلاتینی((gelatinous و فلسی((squamulose هستند. در این نوشتار، تاکسونومی گلسنگهای ساکن بر روی سنگ های آذرین و رسوبی در اطراف مشهد در یک آب و هوای نیمه خشک بررسی شده است. بر اساس مطالعات صحرایی و پتروگرافی و تهیه مقاطع میکروسکوپی از سنگ ها مشاهده شد که سنگ های آذرین این نواحی (گرانیت ها) متشکل از کانی کوارتز، فلدسپار و میکا و سنگهای رسوبی این ناحیه اغلب از نوع کنگلومرا، ماسه سنگ، شیل و سنگ آهک است. در این تحقیق، 28 گونه گلسنگی صخره نشین از 6 منطقه در اطراف مشهد شناسایی شده است. این گونه ها متعلق به 20 جنس و4 راسته lecanorales, teloschistales, acarorporales و verrucariales هستند. 20 گونه از گونه های شناسایی شده پوسته ای، 6 گونه برگی و 2 گونه فلسی بودند. همچنین برای نشان دادن ارتباط بین گلسنگ ها و صفات جدا کننده آنها، روش آنالیز چندمتغیره prancipal component analysis ) pca( به کار برده شد.

مطالعه تاکسونومیکی و مورفولوژیکی گلسنگ های راستهteloschistales و ارتباط آن با سنگ شناسی، واقع در اطراف مشهد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد 1389
  مرضیه ساجدی   محمود ذکایی

گلسنگ از یک شریک قارچی (مایکوبیونت) و یک یا تعداد بیشتری شریک های فتوسنتزی تشکیل شده است. شریک فتوسنتزی معمولاً جلبک سبز یا سبزآبی است. در حدود 13500 گونه از گلسنگ روی زمین وجود دارد. سه تیپ ریخت شناختی از تال، شامل: برگی، پوسته ای، و بوته ای وجود دارد. هدف از انجام این مطالعه شناسایی گلسنگ های موجود در منطقه و ارتباط بین گونه ای در گلسنگ ها و مطالعه مقاطع میکروسکوپی سنگ ها به منظور بررسی ارتباط بین گونه های گلسنگی و بستر زیست آنها است. پس از جمع آوری نمونه های گلسنگی از سنگ های رسوبی و آذرین و دگرگونی اطراف شهر مشهد و انتقال آنها به آزمایشگاه، مطالعات ریخت زایی و تست های شیمیایی بر روی آنها صورت گرفته که در حدود 17 جنس متعلق به 10 خانواده شناسایی شد که 6 گونه متعلق به راسته teloschistales بودند. مقاطع میکروسکوپی از سنگ ها نشان داد که سنگ های آذرین این نواحی (گرانیت ها) متشکل از کانی کوارتز، فلدسپار و میکا است. سنگ های رسوبی این ناحیه از نوع کنگلومرا، ماسه سنگ، شیل و سنگ آهک است. سنگ های دگرگونی این ناحیه از نوع اسلیت و فیلیت است. کانی های موجود دارای عناصر مورد نیاز برای تغذیه گلسنگ ها هستند. مشاهدات نشان داد که بعضی گلسنگ ها بر روی سنگ های آذرینی که بافت دانه درشت دارند رشد می کنند و بعضی بر روی سنگ هایی که بافت متوسط و ریز هستند رشد می کنند. بعضی از جمله xanthoria elegans بر روی تمام سطوح سنگی مشاهده می شود. همچنین به منظور بررسی ارتباط بین گونه های مشاهده شده، از روش آماری آنالیزهای چند متغیره (pca) استفاده کردیم. نتایج نشان داد که صفت نوع بافت سنگ و صفت نوع بستر زیست تا حدی در جدایی گونه ها نقش دارد.

مطالعه گونه های قارچ trichaptum در جنگل های سیاه رودبار و عباس آباد و بررسی خاصیت رنگبری آن در شرایط آزمایشگاهی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد 1389
  زهرا علیشاهی   محمود ذکایی

شناسایی گونه های مختلف قارچ های ایجاد کننده پوسیدگی سفید در درختان، علاوه بر آنکه باعث غنی شدن mycoflore کشور می گردد، می تواند در تجزیه مواد رنگی سنتزی که آلوده کننده های خطرناک محیط زیست هستند، مورد استفاده قرار گیرد. در این مطالعه شناسایی گونه های trichaptum موجود در جنگل های عباس آباد و سیاه رودبار و همچنین بررسی توانایی رنگبری این قارچ مورد بررسی قرار گرفت. گونه trichaptum biforme (fr. in klotzsch) ryvarden تنها گونه به دست آمده از جنگل های ذکرشده بود. شناسایی براساس صفات مورفولوژیکی انجام شد. به منظور بررسی توانایی رنگبری گونه شناسایی شده، رنگ methylen blue به محیط کشت حاوی قارچ در دو غلظت مختلف اضافه شد که این قارچ توانایی تجزیه رنگ را در محیط حاوی فعال کننده آنزیم منگنز پراکسیداز نشان داد. برای مقایسه قارچ هایtrametes gibbosa و trametes hirsuta از قارچ های هم خانواده آن نیز مورد آزمایش قرار گرفتند که نتایج به دست آمده توانایی بیشتر t. biforme را در تجزیه رنگ، نسبت به دو گونه دیگر نشان داد. کلمات کلیدی: trichaptum biforme، گونه، رنگبری، مواد آروماتیک، عباس آباد، سیاه رودبار

مطالعه همزیستی قارچ میکوریز با گیاه خشخاش در منطقه (شیندند)هرات، افغانستان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد 1389
  شیوا قلعه نویی   محمود ذکایی

جهت بررسی و مطالعه همزیستی قارچهای میکوریزی با گیاه خشخاش در منطقه (شیندند) هرات،کشور افغانستان از منطقه نمونه برداری صورت گرفت. با توجه به فصل رویشی گیاه، نمونه برداری در فصل بهار و تابستان 87 تا 89 انجام شد. ابتدا ریش? گیاه خشخاش به همراه خاک اطرافش از مزارع جمع آوری شد و برای مطالعات به آزمایشگاه قارچ شناسیِ دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، در ایران آورده شد و مطالعات ماکروسکوپی و میکروسکوپی بر روی خاک و ریشه گیاه صورت گرفت. همچنین تعیین میزان کلونیزاسیون و آلودگی خاک به روش philips and haymanانجام شد و نتیجه گیری بدست آمده نشان داد که قارچ میکوریزی همزیست با ریشه گیاه خشخاش از نوع میکوریزا داخلی است و استخراج هاگها با روش غربال تَر و سانتریفیوژ با ساکارز %50 در 1500 دور به مدت دو دقیقه، جهت شناسایی آنها در نمونه خاکها دنبال شد. در مجموع 11 گونه متعلق به 6 جنس از قارچ های میکوریزا وزیکولار – آربسکولار شناسایی شد. 6 گونه متعلق به جنس glomus و مابقی هر کدام، یک گونه متعلق به جنس های acaulospora, gigaspora, entrophospora, sclerocystis and scutellispora تشخیص داده شد. از لحاظ فراوانی بیشترین تعداد هاگ ها متعلق به گونه glomus fasiculatumوکمترین آنها مربوط به entrophospora infrequens بود. فراوانی جنس های قارچvam به ترتیب غالبیت عبارت بودند از: گلوموس،آکالوسپورا، اسکلروسیستیس، اسکوتلیسپور، ژیگاسپورا، انتروفوسپورا. میزان کلونیزاسیون ریشه گیاه میزبان و جمعیت هاگ در ریزوسفر آنها مورد بررسی قرار گرفته شد. به طور کلی بین در صد آلودگی ریشه و جمعیت هاگ در ریزوسفر گیاه میزبان همبستگی معنی داری از لحاظ آماری مشاهده نگردید. در ریزوسفر گیاه خشخاش بیشترین تعداد جمعیت هاگ در فصل تابستان بود که در ارتباط با پایان رشد ریشه ها و مرگ آنها و رها شدن هاگ ها در خاک است. اقلیم، مایکوریزوسفر خاک، جنگ های طولانی و کاهش فعالیت کشاورزی، شخم نزدن خاک واستفاده نکردن از کود های شیمیایی در افغانستان، سبب رشد فراوان قارچ میکوریز شده است. وجود قارچ های میکوریزی مذکور در خاک افغانستان یکی از دلایل رشد بی روی? گیاه خشخاش در این کشور می باشد.