چکیده: مقدمه: کاهش گلوکز و لیپید های سرم در بیماران دیابتی با استفاده از گیاهان دارویی و مواد موثره آنها از لحاظ پزشکی بسیار حائز اهمیت است. به علاوه با توجه به ریسک بالای اختلالات قلبی-عروقی در دیابت قندی و برخی شواهد دال بر خاصیت آنتی اکسیدانتی و آنتی دیابتی سیانیدین، این تحقیق اثرات سودمند تجویز درازمدت سیانیدین روی گلوکز و لیپید های سرم و پاسخگویی عروقی آئورت سینه ای جدا شده از موش صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین را مورد بررسی قرار می دهد. مواد و روش ها: موش های صحرایی نر سفید نژاد ویستار (40=n) به چهار گروه کنترل، کنترل تحت تیمار با سیانیدین، دیابتی، دیابتی تحت تیمار با سیانیدین تقسیم بندی شدند. سیانیدین (mg/kg10) یک روز در میان به صورت درون صفاقی به مدت 2 ماه تجویز شد. میزان گلوکز و لیپید های سرم قبل از بررسی و در هفته های4 و 8 با استفاده از روش های آنزیمی تعیین شدند. در پایان پاسخ انقباضی حلقه های آئورت سینه ای به کلرور پتاسیم و فنیل افرین مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: میزان گلوکز سرم در گروه دیابتی افزایش معنی داری را در هفته های چهارم و هشتم در مقایسه با هفته قبل از آزمایش نشان داد (001/0p<) و در گروه دیابتی تحت درمان با سیانیدین کاهش متوسط و معنی دار این پارامتر در مقایسه با گروه دیابتی تیمار نشده مشاهده شد (005/0p<). سطح تری گلیسرید در گروه دیابتی افزایش معنی داری را در هفته های چهارم و هشتم نسبت به هفته قبل بررسی نشان داد (01/0p<) و سطح این پارامتر در گروه دیابتی تحت تیمار نسبت به گروه دیابتی درمان نشده کاهش معنی داری نداشت. همچنین سطح کلسترول توتال سرم در گروه دیابتی افزایش معنی داری را در هفته های چهارم و هشتم نسبت به هفته قبل بررسی نشان داد (05/0p<) و سطح این پارامتر در گروه دیابتی تحت تیمار با در مقایسه با گروه دیابتی کاهش معنی داری نداشت. و همچنین میزان کلسترول hdl و ldl در گروه دیابتی تحت تیمار در حد معنی دار و به ترتیب بیشتر و کمتر از گروه دیابتی تیمار نشده بود(05/0p<). به علاوه ماکزیمم پاسخ انقباضی به کلرور پتاسیم در آئورت های جدا شده از موش های دیابتی به طور معنی داری بیشتر از موش های کنترل بود و این پاسخ در موش های دیابتی تحت تیمار در مقایسه با گروه دیابتی نیز به طور غیر معنی داری پایین تر بود. ماکزیمم پاسخ انقباضی حلقه های آئورت به فنیل افرین در موش های دیابتی تحت تیمار نسبت به گروه دیابتی به طور معنی داری پایین تر بود(05/0p<). بحث: تجویز دراز مدت سیانیدین در مدل تجربی دیابت قندی دارای اثر آنتی هیپرگلیسمیک در حد متوسط می باشد و نیز موجب تغییرات مطلوب و سودمند در سطح لیپید های سرم به جز کلسترول توتال و تری گلیسرید می گردد. به علاوه سیانیدین می تواند از تغییرات عملی قابلیت انقباض عروقی به فنیل افرین در موش های دیابتی پیشگیری نماید.

نهشته های زغالسنگی ناحیه زغالدار قشلاق به منظور مطالعات پتروگرافی معدنی، پتروگرافی آلی، محیط رسوبی دیرینه و ژئوشیمی مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس مطالعات پتروگرافی، حضور کانی های رسی، پیریت، کالکوپیریت، سیدریت و کوارتز را تأیید می نمایند. حضور کانی های کائولینیت، کوارتز، سیدریت، دولومیت، کلسیت، پیریت، مونت موریلونیت و بیوتیت توسط طیف های xrd به اثبات رسید. مطالعات ft-ir بیانگر حضور گروه های ساختاری – ترکیبی نظیر: s–s، si–o، c–s،al–oh ، ch3،oh ، c = c، co2، ch آلفاتیک، chآروماتیک، کائولینیت، کوارتز و کانی های کربناته می باشد. طبق مطالعات raman باند گرافیتی (g) دارای شدت قوی بوده و پیک های مشاهده ای در نمونه ها پهن شدگی چندانی را نشان نمی دهند. بررسی پتروگرافی آلی زغالسنگ های قشلاق بیانگر حضور هر سه گروه ماسرالی می باشد. گروه ویترینیت با تمرکزی در محدودهvol% 2/87 – 2/66 شامل ماسرال های کالودترینیت، کالوتلینیت و کورپوژلینیت، گروه اینرتینیت vol%)3/23 – 9/4) شامل ماسرال های فوزینیت، سمی فوزینیت، ماکرینیت، اسکرتینیت، فانگینیت، اینرتودترینیت و میکرینیت و گروه لیپتینیتvol%) 5/3 – 0) شامل ماسرال های اسپورنیت، کوتینیت، رزینیت و لیپتودترینیت می باشد. بازده خاکستر محاسبه شده برای زغالسنگ های مورد مطالعه از 6 تا 26 درصد وزنی تغییر می کند. مقدار مواد معدنی این زغالسنگ ها نیز در محدوده بین 5 تا 9/24 درصد حجمی متغیر می باشد. شاخص آب زیرزمینی (gwi) پیشنهاد کننده شرایط هیدرولوژیکی ombrotrophic برای لایه-های زغالسنگی ناحیه زغالدار قشلاق می باشد. شاخص پوشش گیاهی (vi) این زغالسنگ ها نیز کمتر از 3 می باشد. اطلاعات پتروگرافی آلی و معدنی به همراه دیاگرام رخساره ای شواهدی را پیرامون شرایط بی هوازی تا کم اکسیژن، آلکالن و تغییرات سطح ایستابی به همراه مجاورت نسبی به سوی محیط های دریایی بیان می-دارند. اطلاعات ژئوشیمی بیانگر میزان بالای عناصر al، s و fe نسبت به سایر عناصر اصلی در لایه های زغالسنگی ناحیه قشلاق می باشد. اغلب عناصر فرعی موجود در نمونه های مورد مطالعه نسبت به کلارک زغالسنگ های جهان و زغالسنگ های چین غنی شدگی نشان می دهند. عناصر فرعی مانند ba، co، cr، cu، ni، pb، se، v، as و sb با پتانسیل محیطی خطرناک در خاکستر زغالسنگ های قشلاق نسبت به کلارک زغالسنگ های جهان دارای غنی شدگی می باشند. مقدار متوسط مجموع عناصر نادر خاکی (?ree) خاکستر این زغالسنگ ها ppm 05/54 می باشد و این عناصر دارای دو شیوه رخداد یکی همراه با کانی های فسفاته با منشا آلی و دیگری همراه با گروه ماسرالی لیپتینیت می باشند. الگوی توزیع عناصر نادر خاکی نرمالیزه شده نسبت به کندریت ها به همراه اطلاعات حاصل از پارامترهای ژئوشیمیایی بیانگر غنی شدگی عناصر نادر خاکی سبک نسبت به عناصر نادر خاکی سنگین می باشند.