نام پژوهشگر: شمس حسینی
شمس حسینی علی سلیمی
چکیده: در آسمان ادبیات داستانی معاصر سوریه و عرب ستارگان درخشانی وجود دارد که با آثار و فعالیت های ارزنده و برجسته ی خود، این حیطه از ادب عربی را به جایگاه ممتازی رسانده اند. بررسی اسلوب داستانی در هر اثر و نوشته ای، خواننده و محقق را با افکار، اندیشه ها، عقاید و نیز اهداف نویسنده آن اثر آشنا می کند. زکریا تامر یکی از مشاهیر داستان نویسی در ادبیات معاصر عرب است که علی رغم تأثیر پذیری از مکاتب مختلف ادبی، خود را به هیچ کدام از این مکاتب مقیّد ندانسته و همواره در نوشته هایش به سمت نوآوری و ابداع روی آورده است. کتاب "دمشق الحرائق" یکی از بهترین مجموعه های داستانی اوست که بررسی اسلوب داستانی آن هدف این پایان نامه می باشد. وی از جمله نویسندگان واقع گرایی می باشد که برخلاف نویسندگان دیگر در نوشته هایش به ویژه در مجموعه داستانی "دمشق الحرائق" به جای حوادث، بیشتر شخصیت داستان را کانون توجه خود قرار می دهد که در اکثر مواقع از محیط محلی شام گرفته شده اند وی در داستان هایش بیشتر از دمشق و ساکنان آن سخن می گوید، به همین دلیل عنوان دمشق الحرائق را برای این مجموعه اش برگزیده است. داستان های این مجموعه داستانی با فضایی واقع گرایانه و حکایت هایی عامیانه به زبان سهل ممتنع نوشته شده اند که عنصر طنز نیز در آن ها بر جسته است. وی آن گونه که در خلق حوداث مهارت دارد، در گفتگو نیز ماهر است به گونه ای که گاهی به نهایت سادگی و بلاهت می رسد اما با این وجود، در نهایتِ محکمی و تأثیر گذاری است. زکریا در این مجموعه با ترکیب عناصر قدرت زبان، زیبایی سبک و اسلوب، تکرار الفاظ، مترادف ها و اطنابی زیبا سبکی منحصر به فرد را به وجود آورده که خواننده را در پای نوشته هایش میخکوب می کند. هم چنین زکریا در مجموعه داستانی"دمشق الحرائق" به مفاهیم و موضوعات برجسته سیاسی و اجتماعی اشاره می کند که شامل موضوعاتی چون فقر، زنان و مصائب آن ها، نقد سنّت های پوسیده، نقد روحانیت و دفاع از وطن و .... می شود. وی از این طریق پیرامونش را نقد می کند و چون آینه ای تمام نما در مقابل جامعه عرب می ایستد. اما راه حلی در قصه هایش برای اصلاح جامعه پیشنهاد نمی کند بلکه فقط دردها و مصیبت ها را همان گونه که هستند نشان می دهد و کار تغییر را به زمان واگذار می کند. کلید واژه ها: داستان کوتاه سوریه، زکریا تامر، اسلوب داستان نویسی، دمشق الحرائق.