نام پژوهشگر: سید مجید طباطبایی بحرآباد

بررسی برخی پارامترهای خاک، ماشین و تراکتور تحت عملیات خاک ورزی حفاظتی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1391
  سید مجید طباطبایی بحرآباد   حسین حاجی آقا علیزاده

خاک ورزی به عنوان یک عملیات مکانیکی بر روی خاک جهت آماده سازی آن به کار می رود. در واقع عملیات خاک ورزی مناسب موجب بهبود ساختمان خاک، افزایش خلل و فرج ، توزیع بهتر خاک دانه ها و نهایتاٌ اصلاح خصوصیات فیزیکی خاک می شود. روش های مختلف خاک ورزی تاثیر متفاوتی روی خصوصیات فیزیکی خاک از جمله وزن مخصوص ظاهری، سرعت نفوذ آب و شاخص نفوذپذیری دارد.کشاورزی مرسوم از بدو تلاش انسان برای تامین نیازهای غذایی خویش و با استفاده از ابزارهای ابتدایی و ساده شروع و به تدریج با طی دوره های استفاده از نیروی انسانی، نیروی حیوانی و نیروی ماشین توسعه و گسترش یافته است. در چند سال اخیر میزان عملیات خاک ورزی مرسوم افزایش چشم گیری یافته است. تعدد عملیات خاک ورزی، کشاورزی مکانیزه مرسوم را به عملیاتی پرهزینه و زمان بر، مبدل نموده و از بین بردن پوشش گیاهی، خاک را مستعد فرسایش آبی و بادی می سازد. بنابراین نظریات گذشته مبنی بر بهبود شرایط خاک و تهویه و نفوذ پذیری در نتیجه عملیات خاک-ورزی زیر سوال رفته و گرایش به سیستم های زراعی که به عملیات ماشینی کمتری نیاز دارند فزونی یافته است. برای قرن ها خاک ورزی برای آماده کردن بستر مناسب بذر استفاده می شد. کارهای تحقیقاتی نشان می دهد که سیستم خاک ورزی مرسوم عوامل ارگانیک خاک را کاهش می دهد، باعث کاهش کیفیت خاک می شود و نهایتاً فرسایش خاک را سرعت می بخشد. تحقیقات نشان داده است که: حفظ بقایای سطحی فرسایش آبی را در کوتاه مدت کاهش می دهد و همچنین از تشکیل سله جلوگیری می کند، که نتیجه این عمل بهبود شرایط نفوذ می باشد. افزایش عوامل ارگانیک خاک در لایه فوقانی پروفیل خاک برای استقامت بیشتر ساختمان خاک و نفوذ عمیق تر و بیشتر آب از مزایای حفظ بقایا در دراز مدت به حساب می آید. خاک ورزی حفاظتی می تواند به دو بخش برگردان نکردن خاک و حفظ پوشش گیاهی تفکیک شود. در گذشته تصور می شد علت خاک ورزی حفاظتی، تنها حفظ خاک در برابر فرسایش است، هرچند علت اصلی این نام گذاری همین امر است اما پژوهش ها ثابت کرده که خاک ورزی حفاظتی، ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک را بهبود می بخشد. در سراسر دنیا مزایای فراوانی برای خاک ورزی حفاظتی بیان شده است که از جمله می-توان به بهبود نفوذ آب، کاهش فرسایش خاک، افزایش کربن ارگانیک خاک، بهبود شرایط فیزیکی خاک و معمولا افزایش عملکرد محصول اشاره نمود. همچنین با توجه به اینکه در خاک ورزی حفاظتی، عملیات آماده سازی زمین با تردد کمتر صورت خواهد گرفت، می-توان انتظار داشت هزینه های متغیر کاهش یابد. هر چند اثبات شده که با خاک ورزی حفاظتی فرسایش خاک کاهش می یابد و نفوذ آب افزایش پیدا می کند ولی در هر حال آزمایشات کمی بر روی تغییرات خواص فیزیکی خاک بر اثر تغییر روش خاک ورزی انجام شده است. نظر به گسترش رو به افزایش خاک ورزی حفاظتی در سطح کشور و لزوم بهینه سازی انرژی تولیدی محصولات کشاورزی، پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر خاک ورزی حفاظتی بر روی برخی خواص خاک، ماشین و تراکتور در مقابل خاک ورزی مرسوم صورت پذیرفت.