نام پژوهشگر: سید اسماعیل حسینی نژاد
سید اسماعیل حسینی نژاد مهرداد عنبریان
هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر تمرین تعادلی تخصصی ( بالانس روی دست ) بر کنترل پاسچر در وضعیت ایستاده، هنگام مواجهه با شتاب ناگهانی در مردان غیر ورزشکار بود. تعداد 20 نفر آزمودنی از دانشجویان مرد غیر ورزشکار سالم به شکل در دسترس انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل تقسیم شدند. ابتدا از آزمودنی ها تست سنجش تعادل ایستا هنگام مواجهه با شتاب ناگهانی در دو حالت چشم باز و چشم بسته و در چهار جهت جلو، عقب، داخلی و خارجی ( مجموعاً شش حالت) به عمل آمد. روش انجام تست به این شکل بود که آزمودنی ها روی دستگاه foot scan که روی یک صفحه ی چرخ دار که قادر به حرکت آزادانه در یک جهت بود قرار گرفتند . صفحه ی چرخ دار بوسیله طناب به وزنه ای که 10% وزن بدن آزمودنی بود متصل شد. با رهاسازی ناگهانی وزنه ها تعادل آزمودنی بر هم زده شد و تا بازیابی تعادل آزمودنی، اطلاعات مربوط به حرکت cop آزمودنی ثبت شد . سطح حرکت cop نشان دهنده میزان تعادل آزمودنی است (حرکت کمتر cop نشان دهنده تعادل بهتر است و بلعکس). برای ثبت فعالیت عضلانی و اینکه آزمودنی ها قبل از رهاسازی وزنه انقباضات اضافی نداشته باشند، اطلاعات emg عضلات نعلی، دوقلوی خارجی، درشت نئی قدامی، راست رانی، پهن داخلی، دو سر رانی، سرینی بزرگ، راست شکمی و راست کننده های ستون مهره ها ثبت شد. پس از انجام پیش آزمون، آزمودنی ها در یک دوره تمرینی سه ماهه و تا یادگیری کامل مهارت بالانس روی دست شرکت کردند. سپس در پس آزمون با تکرار تست های پیش آزمون و مقایسه نتایج به دست آمده، اثر انتقال مهارت تخصصی بر تعادل غیر اختصاصی بررسی شد. گروه کنترل در پیش آزمون و پس آزمون شرکت کردند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری t – test همبسته و مستقل و برای بررسی ارتباط بین متغیرها از روش همبستگی پیرسون استفاده شد. سطح اطمینان برابر 95 % فرض شد. نتایج کاهش معنادار در سطح حرکت cop را برای گروه آزمایشی، در پس آزمون نسبت به پیش آزمون نشان داد. فعالیت عضلانی گروه آزمایشی در پس آزمون نسبت به پیش آزمون کاهش معناداری را نشان داد. نتایج گروه کنترل در هیچ یک از متغیرها اختلاف معناداری را در پیش آزمون و پس آزمون نشان نداد. نتایج به دست آمده تأثیر مثبت تمرین بالانس روی دست بر تعادل معمول افراد را نشان می دهد. تعادل آزمودنی ها پس از شرکت در تمرینات بهبود یافته و فعالیت عضلانی در اکثر عضلات کاهش معناداری را نشان می دهد. تمرینات بالانس روی دست به نحوی است که برای حفظ تعادل، اتکا فرد را به سیستم بینایی کاهش می دهد و در عوض سایر سیستم های درگیر نظیر سیستم دهلیزی و حسی – عمقی، دستگاه عصبی مرکزی و سیستم حرکتی را تحت تاثیر قرار می دهد. در این تمرینات ثبات مورد نیاز در سر و گردن و ناحیه ی مرکزی تنه باعث بهبود گیرنده های عمقی گردن و تقویت عضلات ناحیه مرکزی تنه می شوند. با ثابت نگه داشتن سر از طریق ثبات دید می توان پاسچر را کنترل کرد. همچنین ثبات سر بوسیله سیستم دهلیزی و رفلکس عضلات گردن تامین می شود. مجموعه ی این عوامل در فردی که مهارت بالانس روی دست را تمرین کرده باعث می شود که در پاسچر ایستاده سر و بالا تنه را بهتر کنترل کند و استراتژی سر و تنه را برای کنترل پاسچر به شکل موثرتری به کار گیرد. نتایج پس آزمون نسبت به نتایج پیش آزمون نشان از هماهنگی های ایجاد شده در اثر تمرینات دارد. نتایج نشان می-دهد که الگوهای عضلانی مورد استفاده آزمودنی ها در پیش آزمون بسیار متفاوت بوده، در حالی که بعد از انجام تمرینات و در پس آزمون، آزمودنی ها از یک الگوی نسبتاً مشابه و بهینه استفاده کرده اند. با توجه به نتایج به دست آمده می توان نتیجه گرفت که تمرینات تخصصی در بهبود تعادل معمول موثرند، و درصد بالایی از بهبود تعادل در ژیمناست ها و ورزشکاران سایر رشته ها مربوط به تمرینات تخصصی است.