چکیده: فقر از جمله مشکلاتی است که جوامع را در رسیدن به توسعه‏ی مطلوب و پایدار ناکام می‏گذارد. مسائل و مشکلات متعددی که در پی محرومیت و فقر پدید می‏آید، مبارزه با آن راضروری می‏نماید. از این‏رو، امحای فقر در دهه‏های اخیر جایگاه ویژه‏ای در سیاست‏گذاری‏ همه کشورها، به‏خصوص کشورهای در حال توسعه، پیدا کرده‏‏است. در ایران نیز از برنامه اول توسعه اقتصادی– اجتماعی بر کاهش فقر تأکید شده‏‏است. برای ریشه‏کنی فقر از جامعه نیاز است که شناخت نسبتاًدقیقی از پدیده فقر و عوامل موثر بر آن وجود داشته باشد. به دلیل اهمیت موضوع، در این مطالعه بعد از محاسبه خط فقر با روش 50 درصد میانگین مخارج، با استفاده از مدل لاجیت داده‏های تابلویی و ریزداده‏های طرح هزینه- درآمد خانوار در سال 1388، مهم‏ترین عوامل اقتصادی- اجتماعی اثرگذار بر فقر شناسایی شد. به‏این ترتیب پس از شناسایی فقرا و توصیف برخی از ویژگی‏های اقتصادی– اجتماعی خانوار فقیر، با در نظر گرفتن متغیرهای توضیحی سن و جنسیت سرپرست خانوار، سال‏های تحصیل وی، تعداد افراد باسواد، تعداد محصلین و تعداد افرادشاغل در خانوار، بعد خانوار، نسبت تعداد افراد دارای درآمد و سطح زیربنای محل سکونت، مدل مورد نظر این پایان‏نامه در دو منطقه شهری و روستایی برآورد گردید. نتایج برآورد مدل نشان داد مرد سرپرست بودن خانوار در منطقه شهری اثر معنی‏داری بر کاهش فقر دارد. اما در منطقه روستایی اثر معنی‏داری مشاهده نشد. همچنین متغیرهای سال‏های تحصیل و بعد خانوار و بیکاری سرپرست خانوار اثر معنی‏داری بر احتمال قرارگیری خانوار در دایره فقرا، در هر دو منطقه شهری و روستایی دارند درحالی‏که متغیرهای سال‏های تحصیل سرپرست خانوار، تعداد افراد باسواد و شاغل در خانوار می‏توانند از عوامل اثرگذار بر خروج خانوار از فقر باشند. علاوه بر این، تأثیر سن سرپرست خانوار بر فقرu شکل بوده‏است. یعنی در سال‏های جوانی و میان‏سالی احتمال خروج از فقر وجود دارد درحالی‏ که با کهولت سن و ورود به دوران پیری احتمال قرارگیری در دایره فقر افزایش می‏یابد.

در این پژوهش، رابطه بین چهار متغیر با اهمیت یعنی نرخ تورم، نرخ ارز، نرخ بهره و ریسک اعتباری بر نرخ موثر سود تسهیلات در دوره زمانی 1380-1389 مورد بررسی قرار گرفته شد. داده های تحقیق از آرشیو بانک صادرات ایران جمع آوری شد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات، و آزمون فرضیه ها از نرم افزارspss19 استفاده شد و به کمک آماره های توصیفی و استنباطی نظیر تحلیل همبستگی و رگرسیون دادهای تحقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و نتایج زیر حاصل شد: ضریب همبستگی پیرسون و ضریب تعیین بین نرخ سود تسهیلات اعطایی کشاورزی و نرخ موثر تسهیلات به ترتیب برابر 0.481 و 0.231 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی دار و مستقیمی را بین نرخ سود تسهیلات اعطایی بخش کشاورزی و نرخ موثر تسهیلات نشان می دهد. ضریب همبستگی پیرسون و ضریب تعیین بین نرخ سود تسهیلات اعطایی صنعت و معدن و نرخ موثر تسهیلات به ترتیب برابر 0.390 و 0.152است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی دار و مستقیمی را بین نرخ سود تسهیلات اعطایی بخش صنعت و معدن و نرخ موثر تسهیلات نشان می دهد. ضریب همبستگی پیرسون و ضریب تعیین بین نرخ سود تسهیلات اعطایی مسکن و نرخ موثر تسهیلات به ترتیب برابر 0.277 و 0.077 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی دار و مستقیمی را بین نرخ سود تسهیلات اعطایی بخش مسکن و نرخ موثر تسهیلات نشان می دهد. ضریب همبستگی پیرسون و ضریب تعیین بین نرخ سود تسهیلات اعطایی ساختمان و نرخ موثر تسهیلات به ترتیب برابر 0.190 و 0.036 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی دار و مستقیمی را بین نرخ سود تسهیلات اعطایی بخش ساختمان و نرخ موثر تسهیلات نشان می دهد. ضریب همبستگی پیرسون و ضریب تعیین بین نرخ سود تسهیلات اعطایی صادرات و نرخ موثر تسهیلات به ترتیب برابر 0.35 و0.123است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی دار و مستقیمی را بین نرخ سود تسهیلات اعطایی صادرات و نرخ موثر تسهیلات نشان می دهد. ضریب همبستگی پیرسون و ضریب تعیین بین نرخ سود تسهیلات اعطایی خدمات و نرخ موثر تسهیلات به ترتیب برابر 0.040- و 0.002 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی دار و معکوسی را بین نرخ سود تسهیلات اعطایی بخش خدمات و نرخ موثر تسهیلات نشان می دهد. ضریب همبستگی پیرسون و ضریب تعیین بین نرخ سود تسهیلات اعطایی بازرگانی و نرخ موثر تسهیلات به ترتیب برابر 0.005 و0.00است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری را بین نرخ سود تسهیلات اعطایی بخش بازرگانی و نرخ موثر تسهیلات نشان نمی دهد. ضریب همبستگی پیرسون و ضریب تعیین بین نرخ تورم و نرخ موثر تسهیلات به ترتیب برابر 0.228 و0.052 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی دار و مستقیمی را بین نرخ تورم و نرخ موثر تسهیلات نشان می دهد. ضریب همبستگی پیرسون و ضریب تعیین بین نرخ ارز و نرخ موثر تسهیلات به ترتیب برابر 0.09 و 0.008 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری را بین نرخ ارز و نرخ موثر تسهیلات نشان می دهد. اما این رابطه آن قدر ناچیز است که می توان از آن صرف نظر نمود. ضریب همبستگی پیرسون و ضریب تعیین بین نرخ ریسک اعتباری و نرخ موثر تسهیلات به ترتیب برابر 0.835- و 0.70 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی دارومعکوسی را بین نرخ ریسک اعتباری و نرخ موثر تسهیلات نشان می دهد.