نام پژوهشگر: سعید کاکاپور

تحلیل اثرات الگوی پیوند از دور دریای شمال- خزر بر نوسانات بارش مناطق شمال غرب و غرب ایران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1390
  سعید کاکاپور   یوسف قویدل

بارش از نظر زمانی و مکانی پرنوسان ترین عنصر اقلیمی می باشد، یکی از علل اصلی نوسان پذیری این پدیده اثر الگوهای پیوند از دور جوی بوده و مطالعات انجام گرفته در سال های اخیر نقش الگوهای مذکور در نوسان پذیری بارش را پررنگ تر نموده است. الگوی مذکور یکی از جدیدترین الگوهای پیوند از دور نیمکره شمالی است که نقش آن در نوسانات زمانی- مکانی بارش ایران مطالعه نشده و بر این اساس در این پژوهش به بررسی اثرات این الگو بر بارش شمال غرب وغرب ایران پرداخته شده است. جهت انجام این پژوهش از داده های ماهانه بارش ایستگاه های سینوپتیک(طی دوره 1977-2005) و همچنین داده های شاخص الگوی دریای شمال_خزر استفاده شده است. در این مطالعه به ارتباط و همبستگی بارش با شاخص الگوی مذکور در مقیاس زمانی ماهانه و فصلی با استفاده از روش های همبستگی پیرسون و ضریب تعیین ( ) پرداخته شد. نتایج محاسبه ضرایب همبستگی نشان داد که تاثیر الگوی پیوند از دور دریای شمال_خزر در ماه دسامبر و در فصل پاییز نسبت به سایر ماه ها و فصول بیشتر و در سطح 5 درصد معنی دار می باشد. همچنین نتایج حاصل از تحلیل همبستگی مکانی نشان داد که ایستگاه های شمالی تر منطقه و نزدیک به دریای خزر (با توجه به اینکه دریای خزر یکی از مراکز عمل الگوی مذکور است) از همبستگی بیشتری نسبت به ایستگاه های مرکز و جنوب منطقه مورد مطالعه برخوردار می باشند. در این مطالعه به بررسی ارتباط دوره های مرطوب و خشک با فاز های مثبت و منفی شاخص الگوی دریای شمال خزر پرداخته شد که رابطه همبستگی معنی داری بین دوره های مرطوب و خشک ایستگاه های مورد مطالعه با فازهای منفی و مثبت الگوی پیوند از دور دریای شمال_خزر وجود ندارد.